گرانترین هواپیماهای دنیا (قسمت دوم)

٢. جنگنده F-22 Raptor 

هزینه توسعه و بکارگیری هر فرونداز این جنگنده نسل پنجمی حدود ٣٥٠ میلیون دلار برآورد شده و از این نظر در مکان دوم قرار دارد. اف ٢٢ راپتور در ابتدا به عنوان یک جنگنده برتری هوایی عرضه شد لیکن با تغییراتی به صورت یک بمب افکن تهاجمی نیز درآمد. در ساخت این جنگنده از آخرین تکنولوژی های نظامی بهره جسته شده است. به عنوان اولین جنگنده رادار گریز (stealth) دارای طراحی آیرودینامیکی خاصی است که اثر ناشی از هواپیما بر روی صفحه رادار دشمن را به حداقل می رساند. 

 

تکنولوژی رادارگریزی در اف ٢٢  

در طراحی اف ٢٢ تمام درس های آموخته شده از هواپیماهای رادارگریز قبلی (جنگنده اف ١١٧ و بمب افکن بی ٢) بکار گرفته شده است. اثر بجا مانده از این هواپیما بر روی صفحه رادار در حد یک زنبور درشت است، گرچه این هواپیما دارای ١٨.٩ متر طول و فاصله دو نوک بال 13.5 متر می باشد. 

سطوح سازنده بدنه این هواپیما منحنی هایی با شعاع متغیر هستند. انحنای خاص سطوح بدنه امواج رادار را در جهات مختلف پراکنده می سازند تا به صفحه رادار بازنگردند. در سطوح بیرونی بدنه هواپیما هیچ زاویه قائمه ای وجود ندارد. لبه های دندانه دار در لبه کابین خلبان، درب های چرخ فرود و سایر محفظه ها نیز باعث شکسته شدن امواج رادار می شوند. لبه های بال اصلی و بال عقبی (دم) دقیقا همراستا هستند تا اثر به مراتب کوچکتری بر صفحه رادار باقی بگذارند. 

دم های عقبی هواپیما علاوه بر افزودن بر  قابلیت مانور، به عنوان سپری در برابر حرارت خروجی از موتورها عمل می کنند تا امکان ردیابی هواپیما توسط موشک های حرارتی به حداقل برسد. 

اف ٢٢ برخلاف سایر جنگنده ها می تواند موشک ها و بمب های خود را در محفظه های داخلی حمل کند. مقرهای خارجی حمل مهمات اثر بزرگی بر صفحه رادار میگذارند و در اف ٢٢ حذف این مقرها نیز از خط اثر این هواپیما بر روی صفحه رادار بسیار کاسته است. 

  

مقرهای داخلی حمل مهمات در اف٢٢

بدنه اف ٢٢ دارای پوشش خاصی است که جاذب امواج رادار می باشد. البته خدمه این هواپیما از اثرات ناخوشایند و سمی این پوشش شکایت هایی داشته اند. 

موتورهای سوپرکروز 

تقریبا تمامی جنگنده های امروزی برای حرکت با سرعت بالای صوت باید از سیستم پس سوز استفاده کنند. اف ٢٢ اولین هواپیمایی است که موتورهای آن مجهز به سیستم سوپرکروز هستند. این سیستم هواپیما را قادر می سازد بدون استفاده از سیستم پس سوز با سرعت بالای صوت به مدت طولانی حرکت کند. در نتیجه مصرف سوخت و میزان حرارت خروجی ازموتور کاهش یافته و بر برد هواپیما افزوده می شود. 

ابرمانورپذیری 

قابلیت thrust vectoring یعنی امکان هدایت مسیر گازهای خروجی از اگزوز بر قابلیت مانور هواپیما بسیار می افزاید. اف ٢٢ می تواند جریان گاز خروجی از اگزوز موتور را به میزان ٢٠ درجه به بالا یا پایین منحرف سازد. در نتیجه قادر به مانورهای بسیار پیچیده ای با چرخش تند است که هواپیماهای دیگر قادر به اجرای آن نیستند. 

 

قابلیت thrust vectoring موتور اف ٢٢ 

 

مقایسه مانورپذیری اف ٢٢ (بالا) با اف ١٥ (پایین)

اف ٢٢ اولین هواپیمای جنگنده ای است که در آن سیستم های رادار، مدیریت سلاح ها و جنگ افزارهای الکترونیکی با سیستم کنترل پرواز یکپارچه شده اند. مغز کامپیوتری هواپیما شامل دو واحد پردازنده مجتمع (CIP=Common Integrated Processor) است که هرکدام قدرتی معادل دو ابرکامپیوتر سیمور کری دارند. این مغز کامپیوتری اطلاعات ناشی از تمامی سنسورها و گیرنده های هواپیما را با فرمان صادره از سوی خلبان ترکیب کرده و بهترین واکنش را نشان میدهد. 

کمبودها و مشکلات فنی اف ٢٢ 

برخی کمبودها و مشکلات اساسی در تعمیر و نگهداری اف ٢٢ برنامه تولید آنرا تا مرز لغو شدن کامل پیش برده است. بنا به برخی گزارشات اف ٢٢ برای هر ساعت پرواز نیاز به ٣٠ ساعت تعمیر و مراقبت دارد که هزینه ای گزاف را بر نیروی هوایی تحمیل می کند. اف ٢٢ هرگز درعراق و افغانستان مورد استفاده قرار نگرفته است. پوشش جاذب رادار آن در برابر باران و فرسایش خود را صدمه پذیر نشان داده است. در نتیجه این مشکلات نیروی هوایی بیشتر به استفاده از جنگنده جدید اف ٣٥ که ارزانتر و انعطاف پذیر تر است متمایل شده است. لیکن مدافعین اف ٢٢ در وزارت دفاع آمریکا توانایی های غیرقابل رقابت این هواپیما را دلیل موجهی برای حفظ برنامه تولید و بکارگیری آن می دانند. در شبیه سازی های دقیق اف ٢٢ توانایی نابودی ٢٢ جنگنده سوخوی ٣٥ یعنی مدرنترین جنگنده روسی را قبل از مورد اصابت قرار گرفتن از خود نشان داده است. 

گردآوری، ترجمه و تالیف: اصغر ناصری ([e-mail]) 

آذرماه ١٣٨٩ 

منابع مورد استفاده: 

1. http://science.howstuffworks.com/f-22-raptor6.htm 

2. http://ajaishukla.blogspot.com/2009/07/interesting-article-on-f-22-raptor.html 

3. http://en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_Martin_F-22_Raptor