استعداد انسان برای خشونت و آزمایش شوک استنلی میلگرام

استانلی میلگرام فیزیولوژیست دانشگاه یل آمریکا، یکی از معروفترین آزمایشات در زمینه اطاعت را در فیزیولوژی انجام داده است. او آزمایشی با تمرکز بر منازعه بین اطاعت از یک مرجع بالادستی (obedience) و وجدان شخصی به انجام رسانده است.

میلگرام در اصل به دنبال شواهدی برای علت نسل کشی های انجام شده در جنگ جهانی دوم بود. او به دنبال این پاسخ بود که آیا نازی ها در اجرای نسل کشی های وحشتناک خود تنها دستورات مقامات بالاتر را اجرا می کردند و تنها انگیزه آنها وفاداری به قدرت مافوق بود؟

میلگرام شرکت کنندگان در آزمایش خود را با آگهی روزنامه جذب کرد که مردانی مناسب اجرای مطالعه در دانشگاه یل بودند. رویه آزمایش به این ترتیب بود که شرکت کننده با فرد دیگری در یک گروه دوتایی قرار می گرفت. با قرعه کشی تعیین می‌شد کدامیک از این دو نفر فراگیر و کدام آموزگار باشد. قرعه کشی طوری سازمان داده شده بود که شرکت کننده همواره آموزگار و فراگیر همواره یکی از هم دانشگاهی های میلگرام باشد که تظاهر می کرد یک شرکت کننده واقعی است.

فراگیر (یکی از یاران میلگرام با نام فرضی آقای والاس) در اتاقی قرار داده می شد که الکترودهایی به بازوی او وصل بود و آموزگار (شرکت کننده واقعی9 و پژوهشگر به اتاقی مجاور می رفتند که یک مولد شوک برقی و ردیفی کلید داشت که روی آنها از 15 ولت (شوک ملایم) تا 375 ولت (مرز خطر: شوک شدید) تا 450 ولت (خطرناک) علامت گذاری شده بود.

شوک وارده در آزمایش "اطاعت پذیری" واقعی نبود. "فراگیران" بازیگرانی بودند که بخشی از آزمایش بوده و شوک واقعی دریافت نمی کردند. اما "آموزگاران" یا شرکت کنندگان بر این باور بودند که شوک های وارده واقعی است و عکس العمل فراگیران حاکی از شوک وارده بر بدن آنهاست.

گروهی لغات دوتایی توسط آموزگار به فراگیر داده می شد تا فراگیر آنها را حفظ کند. سپس آموزگار لغتی را نام می برد و از فراگیر می خواست جفت آن را به یاد بیاورد. هربار که فراگیر اشتباه می کرد آموزگار مجاز بود شوکی از 15 تا 450 ولت به بدن او وارد کند. با دستوراتی از آموزگار خواسته می شد آزمایش را تا سطح بعدی ادامه دهد.

نتایج این آزمایش شگفت آور بود: حدود دو سوم شرکت کنندگان حاضر بودند شوک 450 ولتی به بدن فراگیر وارد کنند. تمامی آنها تا محدوده 300 ولت به تبعیت از دستورات و وارد ساختن شوک به فراگیر ادامه دادند.

میلگرام 18 بار این آزمایش را با تغییراتی در تنظیمات آن انجام داد. نتیجه این بود که حتی مردم عادی در مسیر تبعیت از دستورات مافوق حاضرند وجدان شخصی خود را نادیده گرفته و به خشونتی  باورنکردنی در مورد قربانی خود اقدام کنند.

این جاست که شاعر می فرماید:

انصاف و مروت شده نایاب چو اکسیر

گرم است از آنرو که بازار خشونت

اغماض و مدارا شده افسانه دریغا

زان ره که شده خلق، خریدار خشونت

منبع اصلی:

https://www.simplypsychology.org/milgram.html

روانشناسی قساوت

روانشناسی قساوت

در سال 1963 استانلی میلگرام آزمایش مشهوری را در آزمایشگاه رفتارشناسی دانشگاه ییل آمریکا انجام داد. گروهی از داوطلبان در این آزمایش شرکت می‌کردندکه به دو گروه "فراگیر" و "مربی" تقسیم شده بودند. هر فراگیر با یک مربی در این آزمایش شرکت می‌کرد.  در جلوی مربی در اتاقی جداگانه یک سوئیچ قرار داشت که با فشردن آن یک ولتاژ الکتریکی به صندلی فراگیر اعمال می‌شد. ابتدا یک سری کلمات دوتایی به فراگیر داده می‌شد تا آنها را بخاطر بسپارد. سپس کلمات منفرد از فراگیر پرسیده می‌شد و او می‌بایستی کلمه متناظر با آن را بخاطر آورده و بگوید. در صورت اشتباه بودن پاسخ، مربی به صندلی فراگیر یک ولتاژ اعمال می‌کرد. مقدار ولتاژ در هربار تکرار آزمایش افزایش می‌یافت.

میزان ولتاژ از 15 ولت شروع شده و تا 450 ولت که میزان خطرناکی است قابل افزایش بود. مربی این اختیار را داشت که در هر مرحله از آزمایش آن را متوقف کند، لیکن توسط آزمایشگران تشویق به ادامه آزمایش جهت نیل به نتیجه نهایی می‌شد.

نتیجه آزمایش بسیار شگفت‌آور بود: در حالی که داوطلبان از افراد عادی انتخاب شده بودند، دو سوم مربیان آزمایش را تا سطح ولتاژ 450 ولت ادامه دادند. یعنی با وجود اطلاع از رنج فراگیر، به شکنجه او ادامه می‌دادند. تمام مربیان آزمایش را تا سطح ولتاژ 300 ولت ادامه دادند که معادل شوک شدید بود.

این آزمایش بخوبی نشان می‌داد که انسانها قادرند تا چه سطحی همنوع خود را تحت اثر تلقین یک مرجع بالاتر، تحت شکنجه قرار دهند. واقعیت تلخ این است که انسان، تنها موجودی است که می‌تواند همنوع خود را مورد قساوت و بی‌رحمی بی حد و مرز قرار دهد و حیوانات دیگر فاقد این خصلت اهریمنی هستند!