پیشینه تاریخی زبان انگلیسی

هند و اروپاییان (Indo-Europeans) قومی سفیدپوست و چادرنشین بودند که در حدود پنج هزار سال پیش از میلاد مسیح در شمال دریای خزر در استپهای ناحیه سفلای رود ولگا می زیستند. زبان آنها را زبان هند و اروپایی آغازین نام نهاده اند که مادر همه زبانهای هند و اروپایی بشمار می رفته و از پیچیده ترین نظامهای صرفی برخوردار بوده است.

مهاجرت این اقوام به جنوب غربی و شمال اروپا باعث بوجود آمدن لهجه های مختلف شد که به تدریج به زبانهای مختلف بدل شدند.

زبانهای شاخه غربی را زبانهای ستم (satem) و زبانهای شاخه غربی را کنتوم (centum) می نامیدند. زبانهای آریایی یا هند و ایرانی از شاخه شرقی یا ستم و زبان انگلیسی کهن از شاخه غربی به نام ژرمنی نتیجه شده اند.

زبان ژرمنی آغازین بعده به سه شاخه شمالی، شرقی و غربی تحول یافت و انگلیسی کهن از ژرمنی غربی نتیجه شد.

انگلها، ساکسونها و جوتها سه قبیله ژرمنی بوده اند که به روایتی در سال 449 به صورت پراکنده وارد سرزمین سلتی زبان انگلستان شده و تا اواخر سده ششم بر بخش وسیعی از آن سرزمین حاکم شده اند. زبانی را که این فاتحان مورد استفاده قرار می دادند انگلیسی کهن می نامیم. از مهمترین آثار بجای مانده به این گویش می توان به بئوولف (Beowulf) اشاره کرد.

زبان انگلیسی کهن پس از فتح انگلستان بدست نرمانهای فرانسوی زبان به فرماندهی ویلیام فاتح (که از شمال فرانسه آمده بودند) به سال 1066 میلادی، بتدریج تحولی بنیادین یافت و بصورتی جدید رخ نمود که امروزه آنرا انگلیسی میانه می نامند.

در سده چهارم میلادی با گسترش احساسات ملی گرایانه در انگلستان، زبان فرانسه بتدریج اعتبار خود را از دست داد به طوری که در سال 1362 م. لایحه استفاده از انگلیسی به جای فرانسه در دادگاه های حقوقی به تصویب رسید. هنری چهارم که در سال 1399 بر تخت نشست نخستین پادشاه پس از فتح نرمانها بود که زبان مادری اش انگلیسی بود.

انگلیسی نو که از آغاز سده شانزدهم میلادی در انگلستان رواج یافت و نخستین نمونه هایش را در آثار شکسپیر می توان دید، در واقع صورت تحول یافته گویش شرقی انگلیسی میانه است ه در لندن سده های میانه مورد استفاده قرار م یگرفت.

زبان انگلیسی نوین هزاران واژه را از هفتاد و پنج زبان دنیا وام گرفته است. در زیر به برخی از این واژه ها اشاره می شود:

adobe  خشت - از زبان اسپانیایی که خود از واژه عربی الطوبه گرفته شده است.

kiosk کیوسک، دکه - از فارسی میانه gosag به معنی گوشه

paradise بهشت - از زبان اوستایی پردیس

منبع: واژه شناسی و ریشه شناسی زبان انگلیسی، تالیف دکتر حسن رضایی باغ بیدی، انتشارات مفتون همدانی، 1377.

ریشه کلمه تکنولوژی

تالیف: اصغر ناصری

تکنولوژی (technology) به معنای بکاربردن دانش علمی برای مقاصد عملی بویژه در صنعت است. این واژه را می توان به عنوان شاخه ای از دانش بشری که به مهندسی یا علوم کاربردی می پردازد نیز معنی کرد.

واژه تکنولوژی اولین بار در سال 1859 در ادبیات علمی وارد شده است. ریشه شناسی آن ما را به دوران یونان باستان میرساند:

tekhne (هنر، پیشه) + logia (مطالعه، شناخت) -- > tekhnilogia (پرداختن نظام مند به موضوعی)

در زبان فارسی این واژه به فناوری ترجمه می شود که معادل دقیق تر آن فن شناسی است. لیکن هیچکدام معنای دقیق تکنولوژی را نمی رسانند زیرا فناوری یا فن شناسی معنای کاربرد عملی را بخوبی نشان نمی دهد.

منبع:

Online Etymology Dictionary

ریشه شناسی واژه telematics

واژه telematics به شاخه ای از فناوری اطلاعات اطلاق می شود که به انتقال و پردازش اطلاعات از راه دور توسط فناوری بیسیم اختصاص دارد. این واژه از ترکیب telecommunication و informatics ساخته شده است.

در زبان فارسی امروزین مشکلی جدی در رابطه با معادل سازی و همگام شدن با شتاب توسعه تکنولوژی در جهان وجود دارد. تنها موسسه ای که هم اکنون معادلی برای این واژه وضع کرده موسسه ملی استاندارد ایران است که در سند زیر معادل        دور‌ ورزی را برای این واژه بکار برده است:

http://www.isiri.org/portal/files/std/ISIRI-ETSI%20EN%20301%20091-2.PDF

گرچه معادل زیبا و شیوایی نیست لیکن گسترش کاربرد آن می تواند به آشنایی گوش مخاطب با این معادل جدید کمک کند. بویژه اینکه معادل دیگری برای این واژه در دسترس نیست.