نگاهی انتقادی به کتاب ریاضی سال نهم

پایه نهم تحصیلی که معادل اول دبیرستان محسوب می شود به نوعی واسطه انتقال دانش آموز از مقطع راهنمایی به دبیرستان محسوب می شود و همین امر مولفان کتاب ریاضی این مقطع را دچار سردرگمی کرده است. کتاب ریاضی این پایه مخلوطی درهم و برهم از مطالب کتاب سوم راهنمایی و اول دبیرستان نظام قبلی است. به نظرمی رسد در ابتدای تالیف کتاب و درجلسات تدوین محتوای درسی هیچ هدف گذاری مشخصی برای این کتاب صورت نگرفته ئ معلوم نبوده قرار است دانش آموز این مقطع پس ازگذراندن یکسال تحصیلی په مهارت های محاسباتی و استدلالی بایدکسب کند. مولفان کتاب از هر مبحث تنها گاز کوچکی زده اند و هیچ کدام از مباحث تا حد اشباع حس کنجکاوی دانش آموز و ایجاد یک مهارت مشخص در او پرداخته نشده اند. تنها یک مثال کافی است تا به عمق شتاب زدگی و بی مسئولیتی مولفان این کتاب پی ببریم:

در صفحه 114 مولفان خواسته اند مثالی از کاربرد کسرهای گویا در فیزیک بزنند و فرمول جرم یک جسم با سرعت مشخص v و انرزی جنبشی K را ذکر کرده اند. این فرمول بصورت v²/2k ذکر شده که کاملا غلط است. می دانیم که فرمول انرژی جنبشی جسم عبارت است از k=1/2 mv² که نتیجه می دهد m = 2k /v².

تصور کنید که دانش آموز سال بعد در درس فیزیک به فرمول صحیح انرژی جنبشی بربخورد واین ابهام برایش پیش آید که کدامیک درست است. آیا نتیجه این امر بی اعتمادی او به کتاب درسی به عنوان اصلی ترین منبع مراجعه او نیست؟ آیا تالیف کتاب درسی برای آینده سازان ما ارزش یک ویراستاری علمی ساده را نداشته است؟

سهل انگاری در تالیف کتابهای درسی خیانت به نسل های آینده است. به هوش باشیم!

در همین رابطه مطالعه کنید:

نگاهی به کتاب های درسی نظام جدید آموزشی

نگاهی به کتاب های درسی نظام جدید آموزشی

خدا بیامرزدش. در همسایگی مان پیر زن خوش زبانی زندگی می کرد به نام نرگس خانم. اصالتا اهل دماوند بود و با آنکه حتی سواد خواندن و نوشتن نداشت گاهی ضرب المثل های شیرینی می گفت که در هیچ کتاب ادبی نمی شد پیدا کرد. خیلی از اوقات می گفت: "نکرده کارو نگیرین بکار" که بر اهمیت تجربه و به قول معروف پیرهن پاره کردن در گذر زمان تاکید داشت. تجربه و تعهد وقتی با هم همراه می شوند می توانند نتایج بزرگی ببار داشته باشند.

سالیان سال در این مرز و بوم کار تالیف کتبهای درسی به عهده برخی از فرهیخته ترین دانشمندان این سرزمین گذاشته شده بود. مانند دکتر حسین گل گلاب دانشمند بزرگ زیست شناسی، واژه پرداز بزرگ و سراینده شعر جاودان ای ایران ای مرز پرگهر. گذشت و گذشت تا نوبت ایام به گروههایی جدید رسید که گویا تالیف کتابهای درسی را بیشتر به عنوان یک پروژه نگاه می کردند تا خلق یک اثر ماندگار. مانند عزیزانی که تجربه خود در تالیف را از نوشتن جزوات دانشگاهی یا کمک درسی فراگرفته بودند!

برای نقد کتابهای درسی نظام جدید لازم نیست خیلی موشکافانه وارد قضیه شویم. کافی است نگاهی به عنوان و سرفصلهای کتاب حسابان سال سوم ریاضی بیاندازیم. یعنی کتابی که نقش مهمی در شکل دادن به ذهن دانش آموز و آماده ساختن او برای ورود به دنیای ریاضیات مدرن دارد.

نام کتاب "حسابان" است، یعنی "دو حساب". اما کدام دو حساب؟ منظور حساب دیفرانسیل و حساب انتگرال است که زیربنای ریاضیات نوین محسوب می شود. اما با مطالعه کتاب می بینید که تنها گذری به حساب دیفرانسیل شده است و از حساب انتگرال خبری نیست! بخش اول کتاب هم به جبران مافات و ارائه نواقص سالهای گذشته اختصاص داده شده است!

بنابراین نام کتاب غلط است و از ابتدا مولفین کتاب با یک اشتباه صریح کار را شروع کرده اند: خشت اول چون نهد معمار کج.... کتاب حسابان فقط از یک نوع حساب صحبت می کند و نام حسابان یا دو حساب برای آن درست نیست.

راستی چه اتفاقی افتاده است؟ تالیف کتاب درسی باید یک امر مقدس تلقی شود نه کاری از روی رفع مسئولیت. کتابهای درسی خوب می توانند آینده نسل جوان را متحول کنند. نوجوانی که بهترین مونس او کتاب درسی اوست کمتر به دام انحرافات اخلاقی و فکری می افتد و خلاق تر و مسئولیت پذیرتر بار می آید. مولفین کتابهای درسی نظام جدید هیگاه تحقیق کرده اند چند نفر از دانش آموزان ما کتاب درسی را به عنوان یک منبع قابل اعتماد برای یادگیری می داند؟ مطمئنم پاسخی برای این سوال ندارند.