عوامل تعیین کننده طول عمر موجودات زنده

تعریف حداکثر طول عمر گونه های زنده بسیار دشوار است. این عدد اغلب در مورد حیوانات در اسارت تعریف می شود زیرا تخمین عمر حیوانات در حیات وحش و در محیط زندگی طبیعی آنها بسیار سخت است. در پستانداران، شروی جنگلی (forest shrew, Myosorex varius) یکی از کوتاهترین طول عمرها را در حدود 2.1 سال دارد در حالی که والهای سرکمانی (Bowhead whales) بیش از 200 سال عمر می کنند. محاسبه طول عمر موجودات در تخمین ریسک انقراض آنها امری محوری است.

Advertisement

بطور کلی موجودات بزرگتر طول عمر بیشتری دارند و بعبارتی هرچه حجم بدن موجودی بیشتر باشد احتمالا درازتر خواهد زیست. دانشمندان برای تخمین طول عمر موجودات از نظریه پیرشدن استفاده می کنند. پیرشدن علیرغم سادگی مفهومی یکی از پیچیده ترین مکانیسم های طبیعی است و هنوز عوامل اصلی که باعث پیرشدن سلولهای زنده می شوند بدرستی دانسته نشده است. انسان یک استثنای شگفت در این زمینه محسوب می شود زیرا حجم نسبی بدن انسان در مقایسه با پستانداران مشابه طول عمری حدود 40 سال برای او رقم می زند در حالی که برخی انسانها بیش از 100 سال عمر می کنند و طول عمر نسبی انسانها در حال افزایش مداوم است.

برای مطالعه مفصل این موضوعات می توانید به مراجع زیر مراجعه کنید:

1. Body size, energy metabolism and lifespan (https://jeb.biologists.org/content/208/9/1717)

2. Lipidome determinants of maximal lifespan in mammals (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5428381/)

3. Longevity Records (https://www.demogr.mpg.de/longevityrecords/0203.htm)

4. A genomic predictor of lifespan in vertebrates (https://www.nature.com/articles/s41598-019-54447-w)

در این مقاله 10 موجودی که بیشترین طول عمر را دارند به ترتیب عکس معرفی شده اند:

1. فیل آسیایی: فیل آسیایی می تواند تا 86 سال عمر کند که آن را در زمره یکی از بلند عمرترین پستانداران خشکی می سازد.

2. طوطی دم بلند آبی و زرد: طوطی ها تنها پرندگانی هستند می توانند بیشتر از انسانها عمر کرده و تا 100 سال زندگی کنند. پیرترین طوطی آبی و زردی که تاکنون ثبت شده 104 سال زندگی کرده و در انگلستان زندگی می کرده است.

3. انسان: با متوسط امید به زندگی 72 سال، انسان در زمره ده تا از بلند عمرترین موجودات است. پیرترین انسان ثبت شده خانم جین کالمنت فرانسوی با 122 سال سن بوده است (1875 – 1997).

4. خرچنگ دریایی غول پیکر: این گونه قدیمی کمتر از سایر خرچنگ ها به غذا نیاز دارد. پیرترین گونه این خرچنگ 140 سال عمر داشت و در سال 2009 از پخته شدن نجات پیدا کرد!

5. وال سرکمانی: درازعمرترین پستاندار جهان که حدود 200 سال عمر می کند. در اعماق سرد قطب شمال و جنوب تعداد زیادی از این حیوانات کهن زیست می کنند.

6. لاک پشت غول آسا: پیرترین خزنده دنیا که به علت پوسته محکم خود تقریبا هیچ شکارچی ندارد. این موجود بسیار انطباق پذیر از زمان عصر یخ بر روی زمین زندگی می کرده است. نمونه ای از این لاک پشت 256 سال عمر کرده است.

7. کوسه گرینلند: مهره دار کهنی که می تواند تا 400 سال عمر کند. کوسه گرینلند در قطب شمال بسر برده و بیش از 5 متر طول دارد. او تنها پس از 200 سالگی به سن بلوغ جنسی می رسد.

8. حلزون دو کفه ای ایسلند: بیشترین عمر ثبت شده برای یک حلزون دو کفه ای ایسلند 507 سال بوده است. با شمارش حلقه های روی پوسته این حلزونها می توان سن آنها را اندازه گرفت. این حلزون خود را در گل کف دریای قطبی و شمالی و بالتیک پنهان می کند و در عمق حدود 100 متر یافت می شود.

9. اسفنج قطب جنوب: اسفنج قطب جنوب می تواند تا 10 هزار سال عمر کند. اسفنج ها می توانند تا دو متر طول رشد کنند و به علت سرما و تاریکی محل زیست خود متابولیسم بسیار کندی دارند.

10. توریتاپسیس دوهرنی: یک عروس دریایی چند میلمتری با نام turritopsis dohrnii که در آبهای نیمه گرم مداری یافت می شود. این عروس دریایی دارای قابلیت ویژه ای است که می تواند سلولهای خود را بازتولید کند. بدین ترتیب این عروس دریایی عملا نامیرا است و تحت شرایط محیطی طبیعی عمری نامحدود دارد.

منبع:

https://www.swisslife.com/en/home/hub/ten-longest-living-creatures.html

والهای قاتل، موجودات شگفت انگیز دریا

از اورکاها اغلب به نام والهای قاتل یاد می شود. در حقیقت این موجودات اصلا وال نبوده بلکه بزرگترین عضو خانواده دلفین بشمار می روند. ملوانان قدیم این موجودات مهیب دریا را در حال شکار گروهی والهای بزرگ می دیدند. بنابراین بهتر است به آنها نام قاتل والها اطلاق شود.

اورکاها بیشتر از همه حیوانات دیگر در جهان توزیع شده اند و تقریبا در تمامی اقیانوس های دنیا می توان آنها را یافت. آنها بسیار اجتماعی و متنوع بوده و شکارچی های بی رحم دریا محسوب می شوند و رژیم غذایی آنها از پنگوئنها گرفته تا کوسه های سفید بزرگ را شامل می شود.

اورکاها بزرگترین عضوخانواده دلفین ها هستند. نرها اندکی بزرگتر از جنس ماده بوده ولیکن بسته به گونه، اندازه  وزن متفاوتی دارند. بزرگترین اورکاهای ثبت شده طولی معادل 9.8 متر و وزنی حدود 10 هزار کیلوگرم داشته اند.

علامت مشخصه اورکاها باله پشتی بزرگ و رنگ سفید و سیاه آنهاست. این رنگ به پنهان ماندن آنها در آبهای دریا کمک می کند. بدن اورکاها استوانه ای بوده و به سمت انها شیب دار است و بدین صورت شکلی هیدرودینامیک به آنها می دهد. به کمک این شکل بهینه آنها می توانند با سرعت 56 کیلومتر در ساعت شنا کرده و در زمره سریعترین موجودات دریایی بشمار روند. اورکاها دندانهای بزرگی به طول 10 سانتی متر دارند. بدین ترتیب شکارچیانی در راس زنجیره غذایی هستند. در دریاها و اقیانوس های وسیع دشمنی به غیر از انسانها ندارند. تمامی ماهیان، شیرهای دریایی، پرندگان دریایی و هشت پاها غذای این موجود محسوب می شوند. آنها حتی والهای بزرگ را بطور گروهی مورد حمله قرار می دهند و گزارشات متعددی از شکار کوسه های سفید بزرگ توسط اورکاها دیده شده است.

اورکاها از تکنیک های متعددی برای شکار استفاده می کنند. بیرون جهیدن از آب و گرفتن و به درون کشیدن شیرهای دریایی و حمله به والهای بزرگ و به درون آب کشیدن و غرق کردن آنها بخشی از تکنیکهای هوشمندانه کار آنها هستند. آنها حتی از امواج صوتی به عنوان رادار برای شناسایی محل طعمه های خود استفاده می کنند.

حمله یک اورکا به شیر دریایی در ساحل

مواردی از حمله اورکاها به انسان گزارش نشده است. در برخی موردها این موجود هوشمند پس از اینکه دریافته انسان را با شیر دریایی اشتباه گرفته، از حمله صرفنظر کرده است.

اورکاها موجوداتی بسیار اجتماعی هستند و در گروهایی 50 نفره به نام پاد زیست می کنند. اعضای هر پاد با لهجه متفاوتی با هم صحبت می کنند. یک اورکای ماده هر سه تا 10 سال یک بچه بدنیا می آورد و دوره بارداری او تا هفده ماه طول می کشد. اورکاها با کمک هم بچه ها را بزرگ می کنند. طول عمر اورکاها بین 29 تا 60 سال است لیکن برخی اورکاها تا 100 سال عمر می کنند.

در مورد تعداد جمعیت گونه های اورکا و توزیع جغرافیایی آنها اطلاعات کافی در دسترس نیست. اورکاها به علت هوش بالا توانسته اند از شکار گسترده توسط انسان بگریزند لیکن از بین رفتن گونه هایی مانند ماهی تون که طعمه اصلی آنها هستند بواسطه ماهیگیری های صنعتی بزرگ مقیاس، باعث کاهش جمعیت اورکاها شده است.

یکی از معروفترین اورکاهایی که زندگی خود را در اسارت گذرانده است، کیکو بوده که در فیلم ویلی آزاد (free willy) ساخته شده به سال 1993 ایفای نقش کرده است. کیکو در یک پارک دریایی واقع در مکزیکو زندگی می کرد. لیکن پس از انتشار فیلم، کارزاری بین المللی برای بازگرداندن آن به حیات وحش طبیعی او (آبهای ایسلند) شروع شد. کیکو برای بدست آوردن توانایی صید ماهی وحشی مورد آموزش قرار گرفت و در سال 2002 به ساحل ایسلند بازگردانده شد. اما متاسفانه 18 ماه پس از آزادی به علت ذات الریه درگذشت.

منبع:

https://www.livescience.com/27431-orcas-killer-whales.html

Advertisement