وال های اسپرم، موجودات شگفت دریاهای عمیق

 

وال های اسپرم بزرگترین وال از نوع دندان دار هستند که با سر مکعبی بزرگ و آرواره پایینی باریک خود براحتی مشخص می شوند. رنگ وال اسپرم آبی- خاکستری یا قهوه ای است و اغلب لکه هایی بر روی شکم خود دارد. این نوع وال ضخیم ترین باله را به شکل پدال دارد و بر پشت آن نیز قوزهای گردی دیده می شود. جنس نر طولی حداکثر 24 متر و وزنی تا 50 تن پیدا می کند. ماده ها کوچکترند و حدود 14 متر طول و 25 تن وزن دارند.

والهای اسپرم شناگر آبهای عمیق هستند. آنها براحتی در عمق 350 متری شنا می کنند و گاهی اوقات در کابل های صیادان در عمق 1000 متری به دام افتاده اند. برای یک وال اسپرم غیرعادی نیست که یک ساعت یا بیشتر در عمق دریا شنا کند سپس برای ده دقیقه به سطح آب بیاید تا نفسی تازه کند. در مواقع لازم می توانند با سرعت 37 کیلومتر بر ساعت شنا کنند.

این نوع وال در آبهای سراسر مناطق دنیا یافت می شود. معمولا در گله های 15 تا بیست تایی دیده می شوند. در 7 تا 13 سالگی به بلوغ رسیده و تا 62 سال عمر می کنند. غذای آنها سرپایان از جمله هشت پاهای غول پیکر است.

جدال میان وال اسپرم و هشت پای غول آسا

وال اسپرم تغییریافته ترین وال دندان دار از نظر تکاملی است. سر آنها یک سوم طول بدن آنها را تشکیل می دهد و بیش از یک سوم وزن بدن آنها را به خود اختصاص می دهد. آرواره پایین معمولا با 36 تا 50 دندان با سر مخروطی بزرگ مجهز شده و آرواره بالایی تعداد متغیری دندان دهلیزی دارد که برای پاره کردن نیستند. سر شامل یک بینی که بطرز خاصی تکامل یافته و لب بالایی است. در سر وال اسپرم مایعی به نام اسپرماستی قرار دارد که روغن اسپرم برای روشنایی و روانکاری از آن استخراج می شده است. حجم این مایع حدود 2000 لیتر است و می تواند در بیش از 40 درصد طول بدن حیوان گسترش یافته باشد.

کارکرد این مایع در وال اسپرم بخوبی دانسته نشده و شاید برای تسهیل غوطه وری حیوان باشد. تولید صدای خاص این حیوان که برای ارتباط میان آنها بکار می رود نیز احتمالا به کمک این مایع صورت می پذیرد.

در گذشته این حیوان برای صدها سال توسط ناوگان های تجاری صید نهنگ شکار می شده است. نهنگ سفید معروف رمان هرمان ملویل به نام موبی دیک (1851) احتمالا یک نهنگ اسپرم آلبینو (فاقد رنگدانه طبیعی) بوده است.

والهای اسپرم با زبان مخصوصی از ضربانها با یکدیگر صحبت می کنند و بین والهای مناطق مختلف اندکی تفاوت لهجه وجود دارد.

وال اسپرم به علت شکار بی رویه تا لبه انقراض کامل رفته است. هم اکنون این گونه جزو حیوانات تحت حفاظت بشمار می رود. تخمین زده می شود پیش از آغاز صید تجاری نهنگ ها تعداد انها در سراسر جهان به 1.1 میلیون بالغ می شده است. هم اکنون تعداد تقریبی آنها پس از ممنوعیت جهانی صید تجاری، 300 هزار برآورد می شود.

منبع:

https://www.britannica.com/animal/sperm-whale

بزرگترین هواپیمای جهان

 

وقتی نیاز به جابجایی باری عظیم دارید، باید به این غول اوکراینی متوسل شوید. آنتونوف An-225 می تواند 250 تن بار را بین دو قاره جهان جابجا کند.

آنتونوف An-225 از هر جهت بزرگترین است. طویل ترین و سنگین ترین هواپیمایی است که امروزه پرواز می کند و از نظر فاصله دو نوک بال تنها هواپیمای استراتولانچ که تاکنون تنها یکبار پرواز کرده از آن پیشی می گیرد. حداکثر وزن آن به هنگام برخاستن 640 تن متریک است که با هیچ هواپیمای دیگری قابل مقایسه نیست. با ارتفاعی معادل یک ساختمان شش طبقه طول راهروی قسمت بار آن (42 متر) بیشتر از مسافت طی شده توسط اولین پرواز برادران رایت است.

در سال 2001 این هواپیما پنج تانک تی 80 ارتش اوکراین را جابجا کرد که مجموع وزنی معادل 253 تن داشتند و با اینکار رکورد جهانی جدیدی برجای پذاشت. تنها یک هواپیما از این نوع ساخته شده که در پروازهای تجاری بکار گرفته شده و به کشورهای مختلف اجاره داده می شود.

آنتونوف An-225 در هر نمایشگاه هوایی بیشترین تعداد بازدید کننده را بخود جلب می کند. تصویر پایین پرواز این هواپیما بر فراز جمعیت در نمایشگاه هوایی زوریخ سوییس به سال 2013 نشان می دهد.

مقاله ای خواندنی درباره این هواپیما در:

https://www.airspacemag.com/flight-today/dream-big-180977305/

______________________________________

تدریس دروس ریاضیات دبیرستان و دانشگاه

با کیفیت عالی

توسط مدرس خصوصی دروس دانشگاه با بیش از بیست سال سابقه تدریس

شماره تماس [phone]

منجمد شده در زمان: موجودات ماقبل تاریخ که در یخ بدام افتاده بودند

این موجودات ماقبل تاریخی بطرز شگفتی در یخ بدام افتاده و منجمد شده بودند.

1. توله کرگدن پشمالو

 

 این توله کرگدن پشمالو اولین نمونه از گونه ای بود که در اکتشافات باستانی یافت شد. نر یا ماده بودن آن معلوم نشده لیکن مشخص است که در هنگام مردن از شیر گرفته شده بود. این گونه کرگدن همزمان با ماموتها در عصر یخبندان (حدود 10 هزار سال قبل) در منطقه ای که از اسپانیا تا سیبری را می پوشاند زندگی می کرده است.

2. شیر یا سیاه گوش

 

در سال 2017 دانشمندان یک گره مومیایی شده و له شده را در شرق سیبری کشف کردند. این موجود یا یک بچه سیاه گوش یا یک بچه شیر غارنشین بوده و لباس پشمی آن بخوبی حفظ شده است.

3. بچه ماموت

 

در دو نقطه مختلف سیبری کاشفان توانسته اند دو بچه ماموت با سن تقریبی 40 هزار سال کشف کنند. با استفاده از سی تی اسکن این گونه ها بخوبی مورد بررسی قرار گرفته اند. هر دو آنها در گل بدام افتاده بودند. ماموتهای کوچک در هنگام بدام افتادن در گل در شرایط سلامتی کامل بوده اند.

4. گاومیش کوهان دار باستانی

 

کامل ترین گونه گاومیش کوهان دار استپ که دارای 9000 سال سن است. دارای قلب، مغز و دستگاه گوارشی کامل و رگهای خونی دست نخورده است.

5. کره اسب

 

یک کره اسب دوماهه که بین 30 هزار تا 40 هزار سال قبل مرده و در یک چاله به عمق 100 متر در سیبری دفن شده بود. این کره اسب در زمان حیات خود حدود 1 متر قد داشته و سم های آن تقریبا دست نخورده است.

منبع:

https://www.livescience.com/5-prehistoric-frozen-creatures.html

دردناتوس، دایناسوری با 65 تن وزن که از هیچ چیز نمی ترسید

Source: Live Science

یک دایناسور غول پیکر با ارتفاع یک خانه دو طبقه و وزنی 12 برابر یک فیل آفریقایی در زمین های پوشیده از گل سرزمینی که امروزه آرژانتین نامیده می شود، در 77 میلیون سال قبل زمین را زیر پای خود به لرزه در می آورد.

این دایناسور که Dreadnoughtus schrani نامیده شده است، تقریبا بزرگترین گیاهخواری است که بر روی زمین بسر می برده است. 115 استخوان سنگواره شده این موجود تصویر خوبی از آن در اختیار دیرین شناسان قرار می دهد.

در طی دوران زندگی این دایناسور استرالیا، قطب جنوب و آمریکای شمالی هنوز به هم پیوسته بودند. زمین عاری از یخ بود و سطح آب دریاها 61 متر بالاتر از میزان امروزی خود بود. دیرین شناسان امیدوارند فسیل های این دایناسور را در استرالیا نیز بیابند.

تکتونیک صفحه ای چیست؟

تکتونیک صفحه ای پدیده ای است که حرکت سطح زمین را در طول زمان، از ژرف ترین گودالهای اقیانوسی تا بلندترین کوهها توضیح می دهد.

این نظریه که در فاصله سالهای 1950 تا 1960 تدوین شده ریشه در نظریه رانش قاره ای دارد که برای اولین بار در سال 1912 پیشنهاد شد و مطابق آن قاره های سیاره زمین در طول زمان از یکدیگر رانده شده و فاصله گرفته اند. در آن زمان علت این پدیده روشن نبود اما اکنون پژوهشگران توضیح محکمی برای آن دارند: تکتونیک صفحه ای.

تکتونیک صفحه ای نظریه ای است که بر اساس آن پوسته بیرونی زمین به تخته های بزرگی از صخره های صلب به نام صفحات تفکیک شده که بر روی جبه زمین می توانند بلغزند. جبه لایه سنگی درونی تر است که بالای هسته زمین قرار دارد. لایه صلب بیرونی زمین که شامل پوسته و جبه بیرونی است، لیتوسفر نامیده می شود. این لایه حدود 100 کیلومتر ضخامت دارد. زیر لیتوسفر آستنوسفر قرار دارد که یک لایه لزج است که بواسطه حرارت عظیم درون زمین بصورت لغزنده درآمده است. این لایه سطح زیرین صفحات پوسته زمین را روانکاری می کند و به لیتوسفر امکان می دهد بر روی آن بلغزد.

نیروی پیش ران پشت سر تکتونیک صفحه ای همرفتی در لایه جبه است. ماده داغ نزدیک هسته زمین به بالا صعود کرده و صخره های سردتر جبه فرو می روند. در این بین صفحات روی این جبه نیمه روان حرکت کرده و مدام به هم برخورد نموده یا به هم می چسبند. گاهی نیزاز هم گسیخته می شوند. زمین شناسان به مکانهای تلاقی صفحات زمین با نام مرزهای صفحات اشاره می کنند. این مرزها مانند درزهای جوش خوردن صفحات روی توپ بیس بال هستند.

وقتی صفحات بسوی هم حرکت کرده و به هم فشار می آورند، پوسته زمین به شکل رشته کوه ور می آید. برای مثال هند و آسیا حدود 55 میلیون سال پیش به هم آمدند و رشته کوههای هیمالیا را ساختند. برخی رشته کوهها هنوز به رشد کردن ادامه می دهند برای مثال کوههای آلپ با سرعتی بیش از فرسایش در حال رشد کردن هستند.

گاهی اوقات دو صفحه قاره ای در زیر اقیانوس به هم برخورد کرده و یکی به زیر دیگری می غلتد. گودال ماریانا در اقیانوس آرام شمالی که ژرف ترین نقطه دنیا است به همین طریق ایجاد شده است. خروج مواد مذاب داخل زمین به نام ماگما بر لبه های صفحات قاره ای زیراقیانوسی فشار وارد ساخته و آنها را بیش ترز از پیش از هم دور می کند.

صفحات قاره ای با سرعتی حدود 3 تا 5 سانتی متر در سال جابجا می شوند. در حال حاضر هفت صفحه پوسته ای عمده وجود دارند: آمریکای شمالی، پاسیفیک، اوراسیا، آفریقا، هند و استرالیا، آمریکای جنوبی و قطب جنوب. در طی 10 میلیون سال پیش صفحه هند و استرالیا به دو صفحه مجزا تفکیک شده است.

صفحه پاسیفیک (اقیانوس آرام) بزرگترین صفحات تکتونیکی کره زمین است. با مساحت 103 میلیون کیلومتر مربع، در کف اقیانوس پنهان شده است. صفحات کوچکتری نیز وجود دارند که در زمینه صفحه بزرگتر خود قرار گرفته اند. مانند صفحه عربستان که حرکت آن بسوی فلات قاره ایران عامل عمده زمین لرزه های سرزمین ایران است.

با وجودی که عمر کره زمین حدود 4.54 میلیارد سال تخمین زده می شود، پوسته اقیانوسی در نواحی فرورانش مداوما بازیافت می شود. این امر بدین معناست که قدیمی ترین کف اقیانوس تنها حدود 200 میلیون سال سن دارد. قدیمی ترین صخره های اقیانوسی در شمال غرب اقیانوس آرام و شرق دریای مدیترانه یافت می شوند. بخش هایی از پوسته قاره ای بسیار قدیمی تر هستند و در گرینلند سنگ هایی با قدمت 3.8 میلیارد سال یافت شده اند.

منبع:

https://www.livescience.com/37706-what-is-plate-tectonics.html