رودیوم، گرانقیمت ترین فلز دنیا

رودیوم یک فلز درخشان و نقره ای رنگ است. رودیوم دارای نقطه ذوب بالا و چگالی کمتری نسبت به پلاتین است. بازتاب نور از روی این فلز قوی است و سختی و دوام بالایی دارد. با حرارت دادن زمانی که به رنگ قرمز می‌گراید به اکسید تبدیل می شود و در دمای بالاتر دوباره به شکل عنصری خود بازمی گردد. رودیوم تا دمای 600 درجه سلسیوس تحت تاثیر هوا و آب قرار نمی گیرد. در بیشتر اسیدها نامحلول است اما در اسید سولفوریک داغ غلیظ حل می شود و قلیاهای مذاب آن را تحت تاثیر قرار می دهند.

حدود 85 درصد این فلز در مبدل های کاتالیزوری خودروها استفاده می شود. استفاده اصلی این فلز همراه با پلاتین و ایریدیوم به شکل آلیاژی است که به آن استحکام بالا در دماهای بالا و مقاومت در برابر اکسیداسیون می‌دهد. این آلیاژها در سیم پیچ کوره ها، نوک مداد، سوزن فونوگراف، ترموکوپل ها و سیم های مقاومتی دما بالا، الکترودهای شمع ، یاتاقان ها و اتصال های الکتریکی هواپیما بکار برده می شوند.

خود فلز برای روکش جواهرآلات و بازتابنده های چراغ های جستجوی نوری بکار برده می شود زیرا درخشندگی عالی و مقاومت خوبی در برابر کدر شدن دارد. در فرایندهای صنعتی متعددی مانند BP-Monsanto، فرایند ساخت اسید استیک با کربونیلاسیون کاتالیزوری متانول که ابداع شرکت BP است، به عنوان یک کاتالیزور عالی عمل می‌کند.

رودیوم یک کانی کمیاب است که به عنوان فرایند جانبی تصفیه سنگ معدن مس و نیکل بدست می آید که می‌توانند حاوی تا 0.1 درصد رودیوم باشند. بیشتر رودویم از آفریقای جنوبی و روسیه بدست می آید و تولید جهانی آن حدود 16 تن در سال است. ذخایر جهانی آن حدو 3000 تن تخمین زده می شود.

ترکیبات رودیوم بشدت سمی هستند و می توانند لکه هایی بر پوست ایجاد کنند.

 منابع:

https://www.goodreturns.in/personal-finance/investment/10-most-precious-metals-in-the-world/articlecontent-pf25909-1230896.html

https://www.lenntech.com/periodic/elements/rh.htm#:~:text=Rhodium%20metal%20is%20lustrous%20and,turns%20back%20to%20the%20element.

ستاره ناکام غیرعادی با اندازه برجیس و دمایی 2000 درجه داغتر از خورشید

یک دستگاه ستاره ای جدید رکوردهای موجود در نوع خود را شکسته است و به دانشمندان کمک کرده رازهای نوع ویژه ای از سیارات به نام برجیس های داغ را برملا سازند. این کشف به شناخت دنیای ورای دستگاه خورشیدی کمک خواهد کرد.

این دستگاه دوتایی که در فاصله 1400 سال نوری از ما قرار دارد شامل یک کوتوله سفید و یک کوتوله قهوه ای است. کوتوله های سفید هسته های بلورین ستارگان بزرگی هستند که سوخت خود را به پایان رسانده و تحت بار عظیم گرزانشی خود در هم فروریخته اند. در عین حال کوتوله های قهوه ای در مرز میان سیارات و ستارگان قرار دارند. آنها جسیم تر از سیارات گازی غول آسا هستند لیکن سوخت کافی برای آغاز همجوشی هسته ای در هسته‌های خود ندارند – به همین دلیل اغلب از آنان به عنوان ستاره های ناکام یاد می شود.

این کوتوله قهوه ای خاص اندازه ای حدود برجیس دارد لیکن بطرز شگفتی داغتر است. این جرم فضایی از نظر جذر و مدی قفل شده است، بدین معنا که یک سمت آن بطور دائم روبرو به ستاره همراه خود است در حالی که روی دیگر پشت به ستاره است. در سمت روز، دما به بیش از 9500 درجه سلسیوس می رسد در حالی که در سمت شب سردتر و حدود 2700 درجه سلسیوس است. این کوتوله قهوه ای بطور میانگین داغتر از تمامی سیارات خارجی است که تاکنون کشف شده است. 

مطالعه دورترین ستاره کشف شده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب

 

 ستاره شناسان اندازه گیری دورترین ستاره ای را که تا به حال شناسایی شده است با استفاده از چشمان نیرومند جیمز وب آغاز کرده اند.

این ستاره که ایر رندل (Earendel) نامیده شده است، سال پیش توسط تلسکوپ فضایی هابل کشف شد. نور این ستاره 12.9 میلیارد سال طول کشیده است تا به زمین برسد. بنابراین این ستار درخشش خود را کمتر از یک میلیارد سال پس از مهبانگ، رویدادی که به عالم حیات بخشید، درخشش خود را آغاز کرده است. لیکن ایررندل تنها در فاصله 12.9 میلیارد سال نوری از ما قرار ندارد.

از آنجایی که عالم در حال انبساط مداوم با شتابی فزاینده است، این ستاره در طول زمانی که نور آن به ما رسیده است همچنان در حل دور شدن از ما بوده و اکنون در فاصله باور نکردنی 28 میلیارد سال نوری از ما قرار دارد.

پدیده لنز گرانشی، که باعث می شود گرانش عظیم اجرام نزدیکتر مسیر نور ستارگان دوردست را خم کرده و آنها را بزرگنمایی کند، به هابل کمک کرده این ستاره دوردست را شناسایی کند. یک خوشه کهکشانی عظیم به نام WHL0137-08 درست در مسیر رسیدن نور ایررندل به ما قرار دارد و برای این ستاره مانند لنز گرانشی عمل کرده است.

ایررندل احتمالا یک میلیون بار درخشانتر از خورشید است و یک همراه سرخ نیز دارد. جیمز وب کمک خواهد کرد اندازه گیری دقیقتری از جرم و درخشندگی این ستاره انجام شود.

 منبع:

https://news.yahoo.com/earendel-revealed-james-webb-space-170001555.html

ایده چتر عظیم خورشیدی متصل به یک سیارک برای مبارزه با گرمایش جهانی

برای مبارزه با اثرات ویرانگر گرمایش جهانی، دانشمندان برخی ایده های عجیب را نیز در سر می پرورانند، مانند ایجاد سپری حرارتی برای کره زمین در برابر نور خورشید توسط یک چتر فضابرد.

در مناطق گرم مردم از چتر برای محافظت خود در برابر نور خورشید در طی روز استفاده می کنند. این امر باعث شده ایده استفاده از یک چتر عظیم برای کره زمین و کاهش عواقب زیانبار گرمایش جهانی به ذهن دانشمندان رسوخ کند.

دلیل اینکه دی اکسید کربن و سایر گازهای گلخانه ای باعث گرمایش جهانی می شوند این است که نور خورشید را در اطراف سیاره ما لبه دام انداخته و مانع بازتاب آن به فضا می شوند که خود باعث بالا رفتن متوسط دمای جهانی می شود. اما این خورشید است که گرما تولید می کند نه گازهای گلخانه ای. بنابراین ایجاد سایه برای کره زمین می تواند مفید واقع شود.

اگر بتوان در نقطه L1 لاگرانژی (واقع در 1.5 میلیون کیلومتری زمین) یک چتر عظیم برپا کرد، ممکن است از شدت تشعشع خورشیدی به میزان 1.7 درصد کاسته شود که برای ممانعت از افزایش ویران کننده دمای کره زمین کافی است. این چتر می تواند به یک فضاپیما که به دور زمین می گردد و متوجه خورشید است متصل شود.

البته این کار با چالش های مهندسی بزرگی مواجه است. چنین چتر عظیمی حدود 35000 تن وزن خواهد داشت که هنوز فضاپیمایی با قدرت کافی برای حمل آن به نقطه لاگرانژی L1 نداریم. اما پیشرفت فناوری در زمینه مواد سبک و مقاوم ممکن است در چند دهه بعد امکان اجرای این ایده را فراهم سازد.

منبع:

https://news.yahoo.com/massive-sun-umbrella-attached-asteroid-203056893.html

چهار عامل اصلی گرمای بیش از حد 2023 و فجایع اقلیمی

گرمای بیش از حد سال 2023 به هیچ وجه عادی نیست. انگشت اتهام بیشتر مردم بسوی تغییرات اقلیمی نشانه می رود – و آنها درست می گویند، البته تا حدی: گرمایش جهانی ناشی از فعالیت های انسانی بزرگترین نقش را در این میانه بازی می کند. مطالعه جدیدی نشان داده است که بدون تغییرات اقلیمی، امواج گرمای شدیدی که بیشتر جهان را در نوردیده است بوجود نمی آمدند.

لیکن گرمای شدید امسال تندتر از آن چیزی است که تنها بواسطه فعالیت های انسانی بوجود آید. فعالیت های انسانی باعث انتشار گازهای آلاینده گلخانه ای در اتمسفر شده و متوسط دمای جهانی را هر دهه 0.2 درجه سلسیوس افزایش داده است. اما سه عامل طبیعی دیگر نیز به بالا رفتن دمای جهانی و دمیدن به آتش فجایع طبیعی کمک می کنند: ال نینو، نوسانات خورشیدی و یک انفجار آتشفشان زیرآبی بسیار عظیم.

متاسفانه این عوامل طوری با هم ترکیب شده اند که باعث وخامت اوضاع گرمایش جهانی شده اند. بدتر از همه، می توان انتظار داشت دمای بالای فیرعادی حداقل ا سال 2025 ادامه یابد که به معنای تغییرات شدید آب و هوای در آینده نزدیک است.

ال نینو

ال نینو یک پدیده اقلیمی است که هر چند سال یکبار روی می دهد، زمانی که آبهای سطحی در استوای اقیانوس آرام تغییر مسیر داده و گرم می شوند. این امر موجب گرم شدن اتمسفر بالای اقیانوس شده و بر الگوی آب و هوا در سراسر جهان تاثیر می گذارد.

آخرین ال نینوی نیرومند در سال 2016 روی داد و باعث افزایش 0.14 درجه سلسیوس در متوسط دمای جهانی شد. بدین ترتیب 2016 گرمترین سال ثبت شده بود. در سالهای 2019-2020 یک ال نینوی ضعیف روی داده و 2020 را به دومین سال گرم ثبت شده تبدیل کرد.

ال نینا مخالف ال نینو عمل می کند و با جذب گرما از اتمسفر باعث سرد شدن هوا می شود. کره زمین به تازگی از سه سال متوالی ال نینا بیرون آمده است، بدین ترتیب ما حتی یک نوسان بزرگتر دما را تجربه خواهیم کرد.

شواهد نشان می دهد که ما بسوی یک ال نینوی نیرومند پیش می رویم و بدین ترتیب 2023 یکی از گرمترین سالهای ثبت شده در تاریخ انسان خواهد بود. در ایران بیشترین دمای جهانی در سطح غیرقابل باور 67 درجه سلسیوس ثبت شده است.

نوسانات خورشیدی

تابش خورشیدی هر 11 سال کم یا زیاد می شود و این دوره کاملا قابل پیش بینی است. البته اثر آن تنها در حد تغییر 0.09 درجه سلسیوس است ولی هم اکنون در دوره افزایش دمای خورشید قرار داریم. باید به این واقعیت علمی توجه کرد که خورشید به آرامی در حال گرمتر شدن است و در طی نیم میلیارد سال آینده تمامی اقیانوسهای زمین را تبخیر خواهد کرد.

انفجار عظیم آتشفشان زیرآبی

انفجار آتشفشان زیرآبی عظیم  Hunga Tonga-Hunga Ha’apaiدر ناحیه تونگا باعث گرمتر شدن اقیانوس و به تبع آن جو زمین به اندازه 0.06 درجه سلسیوس شده است. تمامی این عوامل بر متوسط گرمای جهانی افزوده است.

آینده چگونه خواهد بود؟

چند سال آینده بسیار دشوار خواهد بود.

ترکیب عوامل یاد شده باعث افزایش گرمای جهانی تا سطح ویران کننده ای خواهد شد. نتیجه آن امواج گرمای بیشتر، آتش سوزی در جنگل ها، سیلابهای بزرگ و رویدادهای آب و هوایی شدید خواهد بود. اگر بشریت برای تخفیف آثار تغییرات اقلیمی متحد عمل نکند، سال 2028 به نقطه غیر قابل بازگشت (tipping point) در تغییرات اقلیمی خواهیم رسید، دورنمایی بسیار وحشت آور و ترسناک که نتیجه اقدامات بشر در تخریب محیط زیست و منابع طبیعی آن است. مادر طبیعت روی خشن خود را به فرزندان نافرمان خود نشان داده است.

داده های علمی برگرفته از مقاله:

https://news.yahoo.com/4-factors-driving-2023s-extreme-122447466.html