آچارهای گشتاورسنج و کاربرد آنها در صنعت

تالیف: اصغر ناصری

در دنیای ساخت و تولید و تعمیر و نگهداری، سفت کردن، کنترل و اندازه گیری گشتاور اعمالی به پیچ ها اموری حیاتی در کارایی تولید و کنترل کیفیت بشمار می روند. در صورتی که گشتاور پیچشی اعمالی به هنگام سفت کردن یک پیچ کمتر از حد لازم باشد، اتصال مزبور تولید ارتعاش کرده و ممکن است بتدریج شل شود. در طرف مقابل اگر گشتاور اعمالی بیش از حد لازم باشد اتصال ممکن است بریده و قطعات متصل به هم از یکدیگر باز شده و موجب عدم کارکرد دائمی یک دستگاه شوند. بنابراین برای جلوگیری از عواقب نامطلوب باید بهنگام سفت کردن اتصالات از آچارهایی استفاده کرد که قادر به اعمال گشتاور پیچشی معین و کنترل شده به یک اتصال پیچی هستند. به این آچارهای خاص در صنعت ما گشتاور سنج یا ترکمتر (Torque Meter) گفته می شودکه البته نام دقیق تر آنها Torque Tool یا Torque Wrench است.

یک کاربر در حال سفت کردن میل بادامک های موتور با استفاده از آچار ترکمتر

عدم استفاده از آچار ترکمتر در صنایع حساسی مانند صنایع هوایی می تواند فاجعه آفرین باشد. در مواردی عدم استفاده صحیح از این ابزار و اعمال گشتاور بیش از حد به پیچهای شلنگ های سیستم هیدرولیک کنترل هواپیما باعث پارگی این شلنگ ها و عدم کارکردسطوح آیرودینامیکی و در نتیجه سقوط هواپیما شده است. به دلیل اهمیت موضوع، آچار ترکمتر امروزه یکی از ابزارهای حساس صنعتی بشمار می‌رود.

در دنیای صنعتی امروزین صدها نوع ترکمتر تولید می شود که هرکدام دارای مکانیزم خاص خود هستند. نوع تق کننده (click type) از متداول ترین نوع این ابزار بشمار می رود و تخمین زده می شود بیش از 75 درصد آچار ترکمترهای مورد استفاده از این نوع هستند (شکل بالا). در این نوع آچارها، مقدار گشتاور اعمالی روی عددی در گستره کاری ابزار تنظیم شده و پس از اینکه گشتاور اعمالی به مقدار مورد نظر رسید، ابزار یک صدای تق بلند کرده و دسته آن اندکی (در حدود 3 درجه) آزاد و شل می شود. در این لحظه کاربر باید از اعمال گشتاور اضافی خودداری کرده و آچار را از دور پیچ باز کند. بدیهی است مقدار گشتاور مناسب برای بستن هر پیج بستگی به کارکرد دستگاه مورد نظر داشته و مطابق مشخصات فنی تعیین شده از سوی طراح یا سازنده معین می شود.

مکانیسم داخلی ترکمتر از نوع BRITOOL

آچارهای ترکمتر از تنوع بی مانندی برخوردارند. ده ها شرکت در سراسر دنیا به تولید این ابزار می پردازند که در زیر برخی از ابزارهای تولیدی آنها معرفی شده است.آچارهای دیجیتال دقیق ترین نوع بشمار می روند و پس از انها آچارهای عقربه ای در مکان دوم قرار دارند. در این آچارها باید اعمال گشتاور را تا رسیدن نشانگر به عدد موردنظر یا نمایش آن بر روی صفحه نمایشگر ادامه داد.

آچار ترکمتر ساخت شرکت King Tony

آچارهای ترکمتر ساخت شرکت Norbar

آچار ترکمتر ساخت شرکت HAZET

آچار ترکمتر دیجیتال ساخت شرکت HAZET

همانند هر ابزار اندازه گیری، آچارهای ترکمتر نیز باید قبل از استفاده کالیبره و تنظیم شوند. استاندارد مرجع برای کالیبراسیون ترکمترها ISO 6789 می باشد که به دسته بندی فنی انواع ترکمتر و ارائه روش کالیبراسیون آنها پرداخته است. یکی از شرکت های مرجع در زمینه کالیبراسیون ترکمتر و ارائه گواهینامه معتبر در ایران شرکت لکسر می باشد (www.laksar.com)

بمب افکنهای نسل آینده

ترجمه: اصغر ناصری

بمب افکن  B-2 Spirit مدرن ترین بمب افکن و هواپیمای ضربتی حال حاضر دنیا بشمار می رود. این بمب افکن رادارگریز تا بحال در هیچ راداری ردیابی نشده و با وجودی که در ابتدا برای حمل تسلیحات اتمی طراحی شده بود، با اصلاحات صورت گرفته می تواند انواع مهمات هوشمند از جمله 16 بمب دو هزار پاوندی هدایت شونده JDAM حمل کند

با این وجود این بمب افکن در دهه 1980 طراحی شده بود و از محدودیت های فناوری آن زمان رنج می برد. از جمله اینکه اساس یک هواپیمای مادون صوت است و برد آن 9600 کیلومتر است که برای انجام ماموریت های بین قاره ای کافی نیست. سوخت گیری هوایی نیز عملی خطرناک است که بمب افکن را در معرض آشکارسازی در رادارهای دشمن قرار میدهد.

بمب افکن B-2 Spirit

بمب افکن های نسل آینده حامل تسلیحاتی نوین مانند توپ لیزری، فریب دهنده‌های پیشرفته (decoys) و ویروسهای کامپیوتری برای از کار انداختن سیستمهای دشمن هستند. قابلیت نفوذ فوق العاده در فضای متخاصم و سیستمهای هدایتی برتر و قابلیت جنگ سایبری از ویژگی های این بمب افکن ها خواهد بود.

اما مهمترین ویژگی این بمب افکن ها موتورهای جت تطبیق پذیر آنها خواهد بود. این موتورها می توانند پیکربندی خود را در

حین پرواز تغییر دهند. در پرواز با سرعت بالا موتور جریان هوا را از توربوفان خود بسوی توربوجت پوسته بیرونی موتور هدایت خواهد کرد (مسیر سبز) و پیش رانه بالایی فراهم می کند که تنها در سرعت های بالا کارآمد است.

شرکت جنرال الکتریک مواد مرکب سرامیکی ابداع کرده است که در داغ ترین بخشهای موتور از جمله پره های قسمت فشاربالا و فشار پایین توربین بکار می روند. موتوری که بتواند هوای داغتری را تحمل کند (مسیر نارنجی) پیش رانه بالاتری تولید خواهد کرد.

تغییر مسیر گازهای خروجی یا vectored thrust به میزان تنها چند درجه می تواند هواپیما را قادر به دورزدن های بسیار تند و تیزتر و ارتقای عملکرد خود بنماید. کامپیوترهای کنترل پرواز میتوانند نازل های گاز خروجی را بطور خودکار بر اساس فرمانهای خلبان تنظیم نمایند.

موتورهای توربوفان مدرن دارای دوجریان هوای مرکزی و کنارگذر (bypass) هستند. اما در موتورهای نسل آینده جریان سومی (مسیر آبی) وجود خواهد داشت که برای تولید پیش رانه بیشتر به سمت مرکز هدایت می شود و با خنک کردن هوای داغ خروجی باعث کاهش دمای خروجی موتور و در نتیجه کاهش احتمال آشکارسازی آن توسط سنسورهای حرارتی دشمن می شود.

در نتیجه موتور این بمب افکن ها می تواند در دو مود اقتصادی (economy mode)  و مافوق صوت عمل کند. بدین ترتیب که در ابتدای ماموریت با مصرف کمترین مقدار سوخت وحرکت با سرعت پایین صوت مسافت زیادی را بپیماید و در فضای متخاصم نیز با سرعت بالای صوت خود امکان آشکار شدن در رادارهای دشمن را تا حداقل کاهش دهد.

برگرفته از:

http://www.popularmechanics.com/military/a8938/how-the-next-gen-stealth-bomber-will-work-15438875/