اورکا فرمانروای اقیانوس

وقتی سخن از یک موجود وحشت آفرین در دریا و اقیانوس ها می شود، بی درنگ کوسه بزرگ سفید به ذهن اغلب ما متبادر می‌شود. اما بیشتر اقیانوس های بزرگ جهان، مسکن موجودی هستند که با وجود زیبایی خیره کننده، قاتلی بی رحم و یک شکارچی بی رقیب است.

آن را گرگ دریا نیز نامیده اند. دریانوردان باستان، به چشم خود بارها دیده اند که گروه های این موجود ماهی مانند به شکار نهنگ‌های غول پیکر پرداخته اند. از آن زمان نام نهنگ قاتل بر آن نهادند. لیکن نام علمی آن اورکا است.

اورکا یک ماهی بزرگ نیست، بلکه یک پستاندار است. شباهت آناتومی و فیزیولوژی آن به ما انسانها بسیار زیاد است. بزرگترین عضو خانواده دلفین‌ها است که در تمامی اقیانوس های دنیا از آبهای گرم استوایی گرفته تا اعماق منجمد کننده قطب شمال و جنوب پراکنده شده است.

اورکا بیشترین پراکندگی جغرافیایی را در میان تمامی پستانداران دارد. آنها بسیار اجتماعی و در زمره باهوشترین موجودات پس از انسان هستند. لیکن این موجود شگفت انگیز، یک قاتل بی رحم نیز هست که غذای آن را همه موجودات دریایی، از پنگوئن ها گرفته تا کوسه های بزرگ و والهای غول پیکر تشکیل می دهد. اورکا برترین شکارچی طبیعت است. با این وجود تا کنون دیده نشده که یک اورکای آزاد بطور عمدی به یک انسان حمله کند.

اورکاها بزرگترین عضو خانواده دلفین ها هستند. جنس نر بزرگتر از ماده است. بزرگترین اورکایی که تاکنون مشاهده شده طولی در حدود 9.8 متر و 10 هزار کیلوگرم وزن داشته است.

شکل خاص بدن اورکا به او کمک می کند با کارامدی بالا و بسرعت در میان آبها حرکت کند. اورکا یکی از سریعترین پستانداران دریایی است و می‌تواند با سرعت 56 کیلومتر بر ساعت حرکت کند. دندانهای بزرگ او که سلاح اصلی اش در شکار است می توانند تا 10 سانیتمتر طول داشته باشند.

اورکاها مخلوقاتی بسیار اجتماعی هستند و در گروههایی به نام پاد یا گله که گاهی تا 30 عضو دارد زندگی می کنند. نرها تا آخر عمر کنار مادر خود باقی می مانند در حالی که ماده ها پس از بچه دار شدن گروه خود را تشکیل می دهند. هر پاد دارای زبان و علایم ارتباطی مختص به خود است.

یک اورکای ماده هر سه تا ده سال می تواند بچه دار شود. اورکاها بطور گروهی از بچه ها مراقبت می کنند.

اورکاهای ماده تا 50 سال عمر می کنند اما اورکای ماده صدساله نیز دیده شده است. طول عمر نرها کمتر است و ممکن است در 29 سالگی بمیرند. مسن ترین اورکای نر ثبت شده 60 سال عمر کرده است.

اورکاها تنها موجوداتی هستند که می توانند فنون شکار گروهی جدیدی ابداع کنند که در گله های پیشین دیده نشده است. توانایی آنها در حل مساله و شکارهای دشوار براستی شگفت آور است.

برای دیدن ویدیویی جذاب از این پست به آدرس زیر مراجعه کنید:

https://youtu.be/jZDVjgnb_JU

دنیای شگفت مورچگان

مورچه‌ها از پرشمارترین حشرات هستند و در مناطق استوایی گاهی تا نیمی از جمعیت حشرات را به خود اختصاص می دهند. این حشره کوچک و به ظاهر بی اهمیت جایگاه مهمی در هرم غذایی موجودات زنده دارد و نقش بسیار مهمی در طبیعت ایفا می‌کند.

تنوع گونه‌های مورچگان براستی حیرت انگیز است. حدود 12000 گونه مختلف از مورچه در سراسر دنیا زندگی می کنند. مورچه ها در تمام مناطق از سطح زمین گرفته تا اعماق زمین و جنگل های بارانی یافت می شوند. حتی آسمان نیز می تواند محل جولان مورچگان پرنده باشد.

برخی گونه های مورچگان می توانند بسیار مهاجم باشند. مورچه گلوله ای دردناک ترین نیش را در دنیا دارد. این مورچه که در جنگل های مرطوب آمازون زندگی می کند نیشی به دردناکی برخورد یک گلوله با بدن دارد. مورچه‌های آتش سالانه سه میلیارد دلار خسارت ببار می آورند! این مورچه قرمز آمریکای شمالی با وجود کوچکی جثه، نیشی سوزان دارد و سالانه میلیونها دلار به مزارع و دامها در آمریکا لطمه وارد می کند.

مورچه ها طولانی ترین عمر را در میان حشرات دارند. برخلاف برخی حشرات که تنها چند روز یا حتی چند ساعت عمر می کنند، یک گونه خاص مورچه به نام پوگونومیرمکس او وای هیآی Pogonomyrmex Owyheei حدود 30 سال عمر می کند!

برحسب اندازه جثه، مورچه ها نیرومندترین موجودات دنیا بشمار می روند. یک مورچه می تواند تا 50 برابر وزن خود را حمل کند که در دنیای جانوران بی مانند است. مانند اینکه شما بتوانید یک وزنه 3500 کیلوگرمی را حمل کنید!

مورچه ها اجتماعی ترین موجودات دنیا هستند. هر کولونی مورچه ای از یک یا چند ملکه تخم گذار و جمعیت بزرگی از مورچه های ماده کارگر تشکیل می شود که وظیفه خدمت به ملکه، ساخت و نگهداری آشیانه، جستجوی غذا و مراقبت از کودکان را به عهده دارند. مورچه های نر دارای بال هستند و تنها وظیفه آنها جفت گیری با ملکه است.

مورچه ها دارای گوش نیستند و برخی آنها حتی چشم ندارند! مورچه ها با گوش دادن به ارتعاشات زمین از طریق پاهای خود احساس می کنند و برخی از طریق آنتن های خود با هم ارتباط برقرار می کنند. آنها می توانند سیگنالهایی شیمیایی به نام فرمون از بدن خود آزاد کنند که حاوی پیام هایی برای سایر مورچگان هستند. در نزدیک منابع غذا ردی از فرمون ها بجای می گذارند و حتی از آن برای جذب جنس مخالف استفاده می کنند.

در سال 2000 در آرژانتین یک کولونی عظیم از مورچگان یافت شد که در آن 33 جمعیت از مورچگان زندگی می کردند و یک ابرکولونی غول آسا ساخته بودند. میلیونها آشیانه در این ابرکولونی ساخته شده و میلیاردها مورچه کارگر در آن زندگی می کردند! این بزرگترین لانه کشف شده از مورچگان دارای گستره ای 5900 کیلومتری بوده است!

با مور گفت مار، سحرگه بمرغزار            کاز ضعف و بیخودی، تو چنین خردی و نزار

همچون تو، ناتوان نشنیدم بهیچ جا              هر چند دیده‌ام چو تو جنبندگان هزار

غافل چرا روی، که کشندت چو غافلان              پشت از چه خم کنی، که نهندت به پشت بار

سر بر فراز، تا نزنندت بسر قفا              تن نیک‌دار، تا ندهندت به تن فشار

از سست کاری، اینهمه سختی کشی و رنج             بی موجبی کسی نشد، ایدوست، چون تو خوار

آن را که پای ظلم نهد بر سرت، بزن             چالاک باش همچو من، اندر زمان کار

از خویشتن دفاع کن، ارزان که زنده‌ای            از من، ببین چگونه کند هر کسی فرار

از بهر نیم دانه، تو عمری تلف کنی            من صبح موش صید کنم، شام سوسمار

همواره در گذرگه خلقی، تو تیره‌روز           هر روز پایمالی و هر لحظه بی‌قرار

خندید مور و گفت، چنین است رسم و راه           از رنج و سعی خویش، مرا نیست هیچ عار

آسوده آنکه در پی گنجی کشید رنج             شاد آنکه چون منش، قدمی بود استوار

بیهش چه خوانیم، که ندیدست هیچ کس              مانند مور، عاقبت اندیش و هوشیار

من، دانه‌ای به لانه کشم با هزار سعی              از پا دراوفتم به ره اندر، هزار بار

از کار سخت خود نکنم هیچ شکوه، زانک              ناکرده کار، می‌نتوان زیست کامکار

شادم که نیست نیروی آزار کردنم              در زحمت است، آنکه تو هستیش در جوار

جز بددلی و فکرت پستت، چه خصلتی است              از مردم زمانه، ترا کیست دوستدار

مورم، کسی مرا نکشد هیچگه بعمد              ماری تو، هر کجاست بکوبند مغز مار

با بد، به جز بدی نکند چرخ نیلگون              از خار، هیچ میوه نچیدند غیر خار

جز نام نیک و زشت، نماند ز کارها                جز نیکوئی مکن، که جهان نیست پایدار

(پروین اعتصامی)

ویدیوی جذاب دنیای شگفت مورچگان را در یوتیوب ببینید:

وال اسپرم شکارچی بزرگ اقیانوس

ترجمه: اصغر ناصری 

والهای اسپرم به آسانی از روی سر بزرگ و پیشانی گرد برجسته خود قابل شناسایی هستند. آنها بزرگترین مغز را در بین تمامی حیواناتی که در کره خاکی زیسته اند دارا می باشند. سر آنها دارای مقدار زیادی از ماده ای بنام اسپرماستی (spermaceti) است. شکارچیان وال بر این باور بودند که این ماده چرب اسپرم است، لیکن دانشمندان هنوز عملکرد این ماده را نیافته اند. یک نظریه متداول این است که این سیال که با سرد شدن به صورت موم در می آید، به وال کمک می کند که نیروی شناوری خود را تغییر داده و مانند یک زیردریایی به آسانی به اعماق دریا رفته و به سطح بازگردد. امروزه می دانیم که والهای اسپرم می توانند تا 1000 متر در اعماق اقیانوسها به دنبال غذا فرو روند. این پستانداران عظیم الجثه می تواند تا 90 دقیقه نفس خود را در زیر آب نگهدارند. 

 

این والهای دنداندار هزاران پاوند ماهی و هشت پا می خورند. یک وال بالغ ممکن است تا 900 کیلوگرم در روز غذا بخورد.

والهای اسپرم اغلب درگروههای 15 تا 20 تایی به نام pod دیده می شوند. این گروه ها شامل ماده ها و فرزندان آنها هستند در حالیکه نرها اغلب به تنهایی شنا کرده یا از دسته ای به دسته دیگر می روند. ماده ها و بچه ها تمام طول سال را در آبهای مناطق گرمسیر و مداری می مانند و از کودکان خود بطور گروهی مواظبت می کنند. والهای نر به مناطق نزدیکتر به قطب مهاجرت کرده و برای تولید مثل به مناطق مداری برمی گردند. این والها می توانند با سرعت 37 کیلومتر بر ساعت شنا کنند.  

 

مقایسه اندازه یک وال اسپرم با اتوبوس مدرسه

این والها در طول سده های 18 و 19 میلادی برای روغن و ماده عنبر، ماده ای که در معده آنها یافت می شود بطور وسیعی شکار می شدند. افسانه موبی دیک بر اساس زندگی این گونه وال ساخته شده است. عنبر ماده ای بسیار گرانبهاست که در ساخت عطر مورداستفاده قرار می گرفت. علیرغم شکار زیاد، این گونه نهنگ هنوز پرتعداد باقی مانده است. 

منبع: 

National Geographic Society

بزرگترین پستانداران دنیا

وال آبی بزرگترین پستانداری است که تا کنون بر روی کره زمین زیسته است. یک وال آبی بالغ می تواند تا ٣٠ متر طول و ١٣٠ تن وزن داشته باشد. بزرگترین وال آبی مشاهده شده یک وال آبی ماده به وزن ١٧٦ تن بوده است. 

شکار بی رویه وال توسط انسان تعداد و تنوع آنها را به میزان قابل ملاحظه ای کاهش داده است. امروزه بیشتر وال های آبی بالغ طولی بالغ بر ٢٤ متر دارند زیرا بسیاری از وال های غول پیکر توسط انسان شکار شده اند.  

زبان وال آبی آنقدر بزرگ است که ٥٠ نفر انسان سنگین وزن می توانند روی زبان آن بایستند! قلب آنبه بزرگی یک فولکس واگن و شش های آن به قدری است که انسان می تواند از آنها بالا برود. نوزاد وال آبی به هنگام تولد ٧ مترطول داشته و به سنگینی یک فیل است. در طول ٧ ماه اول تولد این نوزاد روزانه ٣٨٠ لیتر از شیر مادر خود می نوشد. 

غذای اصلی وال آبی نوعی میگو به نام کریل است که روزانه ٤ تن از آنها را می خورد.  

دانشمندان به این باورند که روزگاری ٢٠٠٠٠٠ وال آبی در اقیانوس ها می زیسته اند. تعداد آنها اکنون به کمتر از ١٠٠٠٠ عدد رسیده است. 

 

تصویر هوایی وال آبی 

 

منبع اصلی: 

Howstuffworks.com 

قدرتمندترین شکارچی دنیا

نهنگ قاتل یا اورکا (Orca) بزرگترین عضو خانواده دلفین ها و یکی از قدرتمندترین شکارچیان دنیای وحش است. این حیوان از پستانداران دریایی چون شیردریایی، فک ها و حتی والها تغذیه می کند و برای شکار آنها دندانهای بزرگ ده سانتی متری خود را بکار می برد. آنها از ماهی ها و پرندگان دریایی نیز تغذیه می کنند. 

گرچه بیشتر در آبهای سرد یافت می شوند، آنها را در همه آبها از قطب تا مدار استوا می توان یافت. رفتار گروهی آنها در هنگام شکار بیشتر شبیه دسته گرگهای درنده است. 

نهنگ های قاتل از افراد جوان گله خود بخوبی محافظت می کنند. نهنگ مادر هر سه تا ده سال فرزند بدنیا می آورد و طول دوره حاملگی ١٧ ماه است. 

نهنگ های قاتل هیچگاه بطور وسیع توسط انسانها شکار نشده اند. هوش بالای این موجودات نیز به بقای آنها کمک کرده است. این موجودات قابل تعلیم هستند و در برخی آکواریوم ها از آنها برای نمایش استفاده می شود. 

 

منبع:  

National Geographic Society 

http://animals.nationalgeographic.com/animals/mammals/killer-whale.html