وال های اسپرم، موجودات شگفت دریاهای عمیق

 

وال های اسپرم بزرگترین وال از نوع دندان دار هستند که با سر مکعبی بزرگ و آرواره پایینی باریک خود براحتی مشخص می شوند. رنگ وال اسپرم آبی- خاکستری یا قهوه ای است و اغلب لکه هایی بر روی شکم خود دارد. این نوع وال ضخیم ترین باله را به شکل پدال دارد و بر پشت آن نیز قوزهای گردی دیده می شود. جنس نر طولی حداکثر 24 متر و وزنی تا 50 تن پیدا می کند. ماده ها کوچکترند و حدود 14 متر طول و 25 تن وزن دارند.

والهای اسپرم شناگر آبهای عمیق هستند. آنها براحتی در عمق 350 متری شنا می کنند و گاهی اوقات در کابل های صیادان در عمق 1000 متری به دام افتاده اند. برای یک وال اسپرم غیرعادی نیست که یک ساعت یا بیشتر در عمق دریا شنا کند سپس برای ده دقیقه به سطح آب بیاید تا نفسی تازه کند. در مواقع لازم می توانند با سرعت 37 کیلومتر بر ساعت شنا کنند.

این نوع وال در آبهای سراسر مناطق دنیا یافت می شود. معمولا در گله های 15 تا بیست تایی دیده می شوند. در 7 تا 13 سالگی به بلوغ رسیده و تا 62 سال عمر می کنند. غذای آنها سرپایان از جمله هشت پاهای غول پیکر است.

جدال میان وال اسپرم و هشت پای غول آسا

وال اسپرم تغییریافته ترین وال دندان دار از نظر تکاملی است. سر آنها یک سوم طول بدن آنها را تشکیل می دهد و بیش از یک سوم وزن بدن آنها را به خود اختصاص می دهد. آرواره پایین معمولا با 36 تا 50 دندان با سر مخروطی بزرگ مجهز شده و آرواره بالایی تعداد متغیری دندان دهلیزی دارد که برای پاره کردن نیستند. سر شامل یک بینی که بطرز خاصی تکامل یافته و لب بالایی است. در سر وال اسپرم مایعی به نام اسپرماستی قرار دارد که روغن اسپرم برای روشنایی و روانکاری از آن استخراج می شده است. حجم این مایع حدود 2000 لیتر است و می تواند در بیش از 40 درصد طول بدن حیوان گسترش یافته باشد.

کارکرد این مایع در وال اسپرم بخوبی دانسته نشده و شاید برای تسهیل غوطه وری حیوان باشد. تولید صدای خاص این حیوان که برای ارتباط میان آنها بکار می رود نیز احتمالا به کمک این مایع صورت می پذیرد.

در گذشته این حیوان برای صدها سال توسط ناوگان های تجاری صید نهنگ شکار می شده است. نهنگ سفید معروف رمان هرمان ملویل به نام موبی دیک (1851) احتمالا یک نهنگ اسپرم آلبینو (فاقد رنگدانه طبیعی) بوده است.

والهای اسپرم با زبان مخصوصی از ضربانها با یکدیگر صحبت می کنند و بین والهای مناطق مختلف اندکی تفاوت لهجه وجود دارد.

وال اسپرم به علت شکار بی رویه تا لبه انقراض کامل رفته است. هم اکنون این گونه جزو حیوانات تحت حفاظت بشمار می رود. تخمین زده می شود پیش از آغاز صید تجاری نهنگ ها تعداد انها در سراسر جهان به 1.1 میلیون بالغ می شده است. هم اکنون تعداد تقریبی آنها پس از ممنوعیت جهانی صید تجاری، 300 هزار برآورد می شود.

منبع:

https://www.britannica.com/animal/sperm-whale