وزن مغز و رابطه آن با هوش موجودات

مغز پیچیده‌ترین اندام یک موجود زنده بشمار می‌رود که در طی میلیون‌ها سال تکامل یافته و به عالی ترین شکلی در مغز انسان خردمند (هومو ساپینس) تجلی یافته است. رابطه میان هوشمندی یک موجود و وزن مغز آن همواره مورد تحقیق دانشمندان بوده است. یک معیار ساده در این رابطه عبارت از این است که هر چه وزن مغز موجودی بیشتر باشد، آن موجود از هوش بالاتری برخوردار است.

در حالی که وزن مغز یک انسان متوسط یعنی هوشمندترین موجود تکامل یافته در عالم حدود 1320 گرم است، مغز یک فیل آفریقایی وزنی حدود 5712 گرم و وزن مغز یک نهنگ اسپرم حدود 7800 گرم است. هر دو این حیوانات از هوش و حافظه بالایی برخوردارند لیکن شکی نیست که انسان با وزن مغزکوچکتر با درجات بسیار بالاتری باهوشتر از این موجودات است.

مقایسه وزن مغز انسان و نهنگ اسپرم (عنبر)

برای رسیدن به یک رابطه علمی درست و قابل توجیه میان کمیت‌هایی مانند وزن بدن، وزن مغز و درجه هوشمندی یک موجود، دانشمندان روابط زیادی را مورد مطالعه قرار داده اند. اسنل در قرن نوزدهم میلادی رابطه زیر را پیشنهاد کرد:

که در آن E وزن مغز، S وزن بدن، C ثابتی به نام "عامل مغزی" (cephalization Factor) و r ضریبی است که بطور تجربی تعیین می‌شود. بهترین مقداری که برای r پیشنهاد شده توسط مک فیل و 0.66 برای بیشتر پستانداران بوده است. با تقسیم مقدار C بدست آمده از فرمول بالا برای هر موجود، بر مقدار متوسط بدست آمده برای یک پستاندار با وزنی قابل مقایسه، به ضریبی به نام "ضریب بزرگی مغز" یا EQ می رسیم (Encephalization Quotient) که مقدار آن برای موجودات مختلف در جدول زیر قابل مشاهده است:

گونه	EQ	گونه	EQ
انسان	7.44	گربه	1.00
دلفین	5.31	اسب	0.86
شمپانزه	2.49	گوسفند	0.50
فیل	1.87	موش	0.40
نهنگ	1.76	خرگوش	0.40
سگ	1.17

مقادیر این جدول با مشاهدات ما درباره هوش موجودات تا حد زیادی تطابق دارد. می‌بینیم که انسان در بالای این فهرست قرار دارد در حالی که دلفین باهوشترین پستاندار پس از انسان با فاصله کمی در مکان بعدی قرار گرفته است.

به تازگی کشف شده است که دلفین ها مهارتهای ارتباطی بسیار فراتر از انسانها دارند. یک دلفین قادر است با ارسال پیامهای صوتی تصویر یک ماهی را به دلفین دیگری منتقل کند. اگر ما انسانها دارای چنین قابلیتی بودیم باید می توانستیم یک تصویر هولوگرافیک را تنها با استفاده از چشمانمان به فرد دیگری منتقل کنیم. این در حالی است که ما با استفاده از واژگان و سخن گفتن چنین کاری را انجام می‌دهیم. برای مثال زمانی که می گوییم "درخت"، فرد شنونده تصویر یک درخت را در مغز خود می سازد. دلفین قادر به پرش از این مرحله است و تصویر یک شی را می تواند مستقیما به همنوع خود منتقل کند.

منابع:

http://serendip.brynmawr.edu/bb/kinser/Int3.html

http://www.onegreenplanet.org/animalsandnature/human-intelligence-versus-whales-and-dolphins/

https://faculty.washington.edu/chudler/facts.html

کانال تلگرام موزه علم و دانش

مطالب خواندنی درباره علوم و فنون مختلف همراه باتصاویر و فیلم های جالب

@science_fair

https://t.me/science_fair