طلا: حقایق علمی درباره نرم ترین عنصر جهان

عنصر طلا جزو غنائم دزدان دریایی و مولفه ای از ریزمدارهای الکترونیکی است. از 4000 سال پیش از میلاد در جواهرسازی بکار می رفته و در چند دهه اخیر در درمان سرطان نیز کاربرد یافته است. طلا همان رویای دست نیافتنی افرادی است که در انتهای رنگین کمان به دنبال خمره ای از طلا می گشتند و اکنون آن ان را در لبه کلاه فضانوردان نیز می توان یافت. طلا پلی میان گذشته و حال و میان افسانه و علم برقرار ساخته است.

خواص طلا

طلا 79 امین عنصر جدول تناوبی است. چکش خوار و درخشنده است که آن را برای فلزکاری مناسب می سازد. از نظر شیمیایی طلا یک عنصر انتقالی (transition element) است. عناصر انتقالی دارای یک خاصیت یگانه هستند: می توانند با سایر عناصر نه تنها از طریق بیرونی ترین پوسته الکترونی خود، بلکه آخرین دو لایه الکترونی خود پیوند برقرار سازند. دلیل این رویداد تعداد زیاد الکترونهای لایه های بیرونی عناصر انتقالی است.

عدد اتمی	79
نماد شیمیایی	Au
وزن اتمی	196.9665
چگالی	19.3 g/cm­3
حالت ماده در دمای اتاق	جامد
دمای ذوب (سلسیوس)	1064.18
دمای جوش (سلسیوس)	2850
تعداد ایزوتوپها	بین 18 تا 59

فراوان ترین ایزوتوپ طلا Au-197 است که حدود 100 درصد تمامی طلای استخراج شده بطور طبیعی را شامل می شود..

طلا چگونه شکل گرفته است؟

طلا بخش اندکی از عناصر موجود در عالم را به خود اختصاص می دهد. دلیل نادر بودن طلا انرژی بسیار زیاد لازم برای شکل گیری آن است. طلا تنها در ستارگانی شکل می گیرد که به شکل ابر نوستاره های بسیار عظیم منفجر می شوند یا آن ستارگان بسیار فشرده ای که در برخوردهای بطرز غول آسایی نیرومند شکل می گیرند.

ستارگان همانند خورشید ما از طریق همجوشی هسته ای (فیوژن) انرژی تولید می کنند. برای شروه همجوشی ستاره باید بیشتر از هیدروژن که سبکترین عنصر است تشکیل شده باشد. همجوشی هیدروژن تحت دما و فشارهای بسیار بالای هسته ستاره تولید عنصر هلیوم می کند. وقتی مقدار هیدروژن هسته کاستی می گیرد          و ستاره به مرحله بعدی عمر خود وارد می شود، هسته های هلیوم به هم جوش خورده و هسته های سنگین تر می سازند و این فرایند ادامه می یابد.

این فرایند تا تشکیل هسته های آهن ادامه می یابد و در این مرحله تعادل ستاره به ناگاه جابجا می شود. از آنجایی که همجوشی هسته های آهن انرژی کافی تولید نمی کند، ستاره انبساط گرممایی کافی برای مقاومت در برابر تراکم گرانشی خود در اختیار ندارد و شروع به فروریزش و چروک خوردن می کند. اگر ستاره به حد کافی بزرگ باشد یک انفجار ابرنوستاره ای روی می دهد و در طی انرژی بسیار عظیم این انفجار عناصر سنگین تری از جمله طلا شکل می‌گیرند.

طلا در پهنه تاریخ

از اروپای شرقی تا خاورمیانه و تا معابد فرعونهای مصر، طلا در سراسر تاریخ دنیای کهن دیده می شود. پنج هزار سال قبل رود بزرگ نیل مرکز شکل گیری تمدن مصر باستان بشمار می رفت. آب فراوان آن امکان کشت عظیم قله بر کرانه رود را فراهم می ساخت و غذای کافی برای مردمان و ارتش های مصر فراهم می کرد. اما یک فلز درخشان نیز در جریان رود مشاهده می شد: عنصر طلا. مصریان این گنجینه چشم نواز را با اشتیاق برداشته و از آنجایی که طلا خالص و چکش خوار است با تلاش اندکی آن را به تزئیناتی مسحور کننده تبدیل می کردند.

طلا تنها به عنوان تزئینات مصر باستان مشاهده نشده است. بیرون لندن جسد زنی متعلق به عصر سنگ سافت شده که رشته ای از طلا به گردن خود داشته است. سلتی ها در قرن سوم پیش از میلاد از دندانهای طلا استفاده می کردند و یک شاه چینی که 128 سال پیش از میلاد دفن شده زره هایی با پوشش طلا در تن داشته و هزاران شیء طلایی با ارزش دیگر نیز همراه او بوده است.

دو سوم طلای دنیا در افریقای جنوبی استخراج می شود. هفتاد و هشت درصد طلای دنیا نیز در صنعت جواهرسازی مصرف می شود. طلا در پزشکی نیز کاربرد دارد. عنصر Au-198 رادیواکتیو است و با تزریق در تومورهای سرطانی می تواند آن تومورها را با خاصیت رادیواکتیو خود از بین ببرد بدون آنکه به سایر سلولهای سالم صدمه برساند.

طلا بسیار نرم و چکش خوار است. با استفاده از طلا می توان نازکترین و مستحکم ترین سیم ها را ساخت. هدایت الکتریکی طلا بهتر از هر عنصر دیگری است و تنها به علت قیمت بالای آن به عنوان رسانای برق استفاده نمی شود.

منبع:

https://www.livescience.com/39187-facts-about-gold.html