انتقام پرل هاربر

عملیات انتقام و ترور دریادار یاماموتو

لحظاتی پیش از 8 بامداد روز هفتم دسامبر 1941، 353 فروند هواپیمای جنگنده بمب افکن نیروی هوایی امپراتوری ژاپن، بطور ناگهانی به پایگاه نیروی دریایی امریکا در بندر پرل هاربر یورش بردند. این یورش بدون اعلام قبلی و در پی ماهها مذاکرات دولتهای آمریکا و ژاپن بر سر مسایل مورد اختلاف در اقیانوس آرام انجام گردید. نیروی دریایی آمریکا در آن زمان در حالت ناآمادگی کامل بسر می برد و فاقد دفاع ضدهوایی برای مقابله با حمله هواپیماهای ژاپنی بود.

نتیجه یورش برای آمریکاییان بسیار فاجعه بار بود: از هشت ناو جنگی آمریکایی که در بندر لنگر انداخته بودند، همگی نابود شده و چهار فروند آنها غرق شدند. بیش از 180 فروند هواپیمای جنگی آمریکا بر روی زمین نابود شد. دو هزار و سیصد و نود سه ملوان و غیرنظامی آمریکایی کشته شدند و 1178 نفر نیز زخمی گردیدند. این واقعه یکی از مرگبارترین حوادث در تاریخ جنگهای آمریکا بشمار می رفت.

این واقعه شوک بزرگی برای مردم آمریکا و سیاستمداران آن بود. پرزیدنت روزولت در سخنرانی معروف خود در کنگره آن روز را روز ننگ و رسوایی ابدی نامید و به امپراتوری ژاپن اعلام جنگ کرد. ورود آمریکا با قدرت صنعتی و توان تولیدی عظیم خود به عرصه جنگ جهانی دوم واقعه مهمی برای هر دو طرف نبرد بود. مشهور است که وینستون چرچیل که تا پیش از این ناامیدانه می کوشید پای آمریکا را به جنگ باز کرده و از مخمصه ای که بریتانیا در نبرد با آلمان نازی در آن گرفتار شده بود نجات یابد، پس از اعلام جنگ آمریکا به ژاپن گفت: ما جنگ را خواهیم برد در حالی که در آن سوی آبها هیتلر پیشوای آلمان نازی این جمله را بر زبان آورد: ما دیگر نمی توانیم ببازیم.

طراح عملیات پرل هاربر، دریادار ایسوروکو یاماموتو فرمانده کل ناوگان نیروی دریایی امپراتوری ژاپن بود. یاماموتو از یک خانواده معروف سامورایی در ژاپن برخاسته و با پیوستن به آکادمی نیروی دریایی امپراتوری ژاپن پلکان ترقی را بسرعت پیموده بود. او در جنگ دریایی معروف 1905 میان ژاپن و روسیه در ناو گشتی زرهی نیشین خدمت کرده و در نبرد تسوشیما زخمی شده بود. این جنگ به شکست مفتضحانه نیروی دریایی امپراتوری روسیه انجامیده و بر اعتبار ژاپن در منطقه افزوده بود.

یاماموتو در فاصله سالهای 1919 تا 1921 در دانشگاه هاروارد آمریکا تحصیل کرده و به عنوان وابسته نیروی دریایی مسافرتهایی در این کشور انجام داد. در طی این سالها او به اهمیت نیروی دریایی در برقراری هژمونی نظامی بر آسیای جنوب شرقی پی برد و از مروجان این سیاست در دستگاه حکومتی ژاپن بود.

هدف از یورش به پرل هاربر، بازداشتن ایالات متحده از دخالت در آسیای جنوب شرقی و ایجاد مانع بر سر راه اهداف توسعه طلبانه ژاپن در این منطقه بود. یاماموتو بر این باور بود که شاید یک حمله بزرگ به این پایگاه نیروی دریایی بتواند توان رزمی آمریکا در اقیانوس آرام را به میزان زیادی کاهش دهد.

اما بخت با ژاپن یار نبود. چهار ناو هواپیمابر اصلی آمریکا در زمان حمله در بندر پرل هاربر حضور نداشتند و در نتیجه آسیبی به آنها وارد نشد. با ورود آمریکا به جنگ علیه ژاپن برخی از بزرگترین نبردهای دریایی تاریخ جنگ در منطقه اقیانوس آرام شکل گرفت که از آن جمله می توان به نبرد میدوی اشاره کرد. در نبرد میدوی نیروی دریایی ژاپن چهار ناو هواپیمابر و بیش از 248 فروند هواپیمای خود را از دست داد و توان رزمی آن به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یافت.

نام دریادار یاماموتو در اذهان آمریکاییان با قتل عام پرل هاربر عجین شده بود. واحد تجسس نیروی دریایی آمریکا از دیرباز توانسته بود کدهای مخابراتی ژاپنی ها را رمزگشایی کند. امری که با وجود شکست ژاپن در نبرد دریایی میدوی از دید آنها مغفول مانده بود. در 14 آوریل 1943 این واحد تجسس موسوم به مجیک به فرماندهان خود اطلاع داد که دریادار یاماموتو قصد دارد در 18 آوریل از رابائول به پایگاه نیروی هوایی بالالائی واقع در جزیره ای نزدیک بوگین ویل در مجاورت مجمع الجزایر سلیمان پرواز کند. قرار بر این بود دو بمب افکن سبک میتسوبیشی جی فور ام که وسط شش جنگنده زیرو اسکورت می شوند ساعت شش پایگاه رابائول را ترک کرده و ساعت هشت به وقت توکیو به بالالائی برسند.

فرانک ناکس وزیر نیروی دریایی آمریکا به دریادار چستر دبلیو نیمیتز اجازه داد در مورد حمله به کاروان دریادار یاماموتو تصمیم بگیرد. مشخص نیست آیا رییس جمهور آمریکا فرانکلین روزولت در جریان این تصمیم قرار گرفته بود یا نه. تصمیم بر این شد این عملیات با حداکثر پنهان کاری به پیش رود.

برای حمله هوایی به کاروان یاماموتو نیاز به جنگنده ای بود که بتواند مسافت 640 کیلومتری میان پایگاه نیروی دریایی آمریکا و بوگین ویل را در ارتفاع کم و زیر پوشش رادارهای ژاپنی طی کند. تنها هواپیمایی که می توانست با استفاده از مخازن سوخت خارجی چنین مسافتی را طی کرده و از قدرت آتش کافی برخوردار باشد، پی 38 لایتنینگ بود.

هجده پی 38 برای این ماموریت تحت نام عملیات انتقام، تخصیص داده شدند و فرماندهی گروه به سرگرد جان دبلیو میچل واگذار شد که خود از تکخالهای نیروی هوایی بود. گروه در ساعت هفت و بیست و پنج دقیقه روز 18 آوریل از پایگاه کیوکوم در گوادال کانال برخاستند. آنها در ارتفاع پایین بدون برقراری ارتباط رادیویی پرواز کرده و در ساعت 9:34 دقیقه به محل تخمینی ملاقات با کاروان یاماموتو رسیدند.

در همین زمان گروه هواپیماهای حامل یاماموتو از میان ابرهای نازک پدیدار گردید. پی 38 ها مخازن سوخت خارجی خود را رها کرده و با تمام توان برای شکار یاماموتو شروع به صعود کردند.

اسکورتهای ژاپنی با مشاهده هواپیماهای آمریکایی بسوی آنها شیرجه رفتند. لیکن ستوان رکس باربر توانست خود را به پشت یکی از بمب افکن ها رسانده و آتش سنگین توپ بیست میلیمتری خود را روانه موتور راست و بدنه آن نماید. بمب افکن مزبور در حالی که دود سنگینی از موتور آن بر می خاست شروع به غلتیدن به چپ و کاهش سریع ارتفاع نمود. با مشاهده دود غلیظی که از میان درختان جنگل برخاست باربر مطمئن شد بمب افکن مزبور سقوط کرده است. کاپیتان تامس لانفی یر توانست دومین بمب افکن را نیز ساقط نماید.

مرگ دریادار یاماموتو ضربه بزرگی به روحیه ژاپنی ها وارد آورد. جزئیات این عملیات پیچیده تا آوریل 1945 و پایان جنگ مخفی نگاهداشته شد تا فناوری رمزگشایی آمریکا برای ژاپنیها برملا نشود. این نخستین باری بود که نیروهای نظامی آمریکا دست به ترور یک فرمانده دشمن در سرزمینی خارج از آمریکا می زدند.

ویدیوی جذاب این پست را در کانال یوتیوب درخت دانش مشاهده فرمایید: