دنیای علم و تکنولوژی
اخبار و مقالات مربوط به دنیای علم و تکنولوژی ترجمه شده از منابع معتبر
دنیای علم و تکنولوژی
اخبار و مقالات مربوط به دنیای علم و تکنولوژی ترجمه شده از منابع معتبردرباره من
وبلاگ رسمی اصغر ناصری
این وبلاگ با هدف ارائه مطالب آموزشی تهیه می شود و قصد دارد به دانشنامه کوچکی از علوم و فنون تبدیل گردد.
ادامه...
پرجرم ترین ستارگان شناخته شده عالم
تریلیونها تریلیون ستاره در عالم وجود دارد. دریک شب تاریک به دور از آلودگی و نور چراغهای شهری، می‌توان هزاران ستاره درآسمان دید. حتی با نگاه ساده ای به آسمان می توان دید که برخی از سترگان پرنورتر و شاید بزرگتر از بقیه هستند.
یکی از مهمترین مشخصات یک ستاره، جرم آن است. جرم برخی از ستارگان تنها کسری از جرم خورشید است در حالی که برخی از آنها برابر صدها خورشید ما جرم دارند. نکته مهم این است که پرجرم ترین ستاره ها لزوما بزرگترین آنها نیستند. رابطه میان جرم و اندازه یک ستاره به مرحله تکامل آن بستگی دارد.
علم ستاره شناسی به ما می گوید که حد نهایی جرم بیشتر ستارگان 120 برابر جرم خورشید ماست. فراتر ازاین حد یک ستاره نمی تواند پایداری خود را حفظ کند. لیکن ستارگان شناخته شده ای وجود دارند که جرم آنها بسیار فراتر از این مقداراست. هرچه جرم ستاره ای بیشتر باشد فشار و دما در مرکز آن در نتیجه نیروی گرانشی ماده تشکیل دهنده، بیشتر خواهد بود و ستاره ذخیره سوخت هسته ای خود را با سرعت بیشتری به مصرف رسانده و عمر کوتاهتری خواهد داشت. اگر جرم ستاره ای از 1.4 برابر جرم خورشیدکمتر باشد پس از مصرف کردن سوخت هسته ای هیدروژن مرکز خود ابتدا به غول سرخ و سپس به یک کوتوله سفید متراکم با قطری در حدود کره زمین تبدیل خواهد شد. عمر چنین ستاره ای می تواند چند میلیارد سال باشد. چنانچه جرم ستاره ای بین 1.4 و 3.2 برابر جرم خورشید باشد در انتهای عمر چند صد میلیون ساله خود با یک ستاره نوترونی بسیار چگال تبدیل می شود که قطر آن حدود چند کیلومتر است. اما اگر جرم ستاره ای بسیار بیشتر از 3.2 برابر جرم خورشید باشد در انتهای عمر خود و پس از سرد شدن آنقدر به متراکم شدن ادامه می دهد که به یک سیاهچاله تبدیل شود، یعنی جسمی با چگالی بی نهایت و حجمی بسیار کوچک که حتی نور نمی تواند ازمیدان گرانشی آن بگذرد.
در ادامه دو تا از پرجرم ترین ستارگان شناخته شده معرفی می شود.
1. R136a1
R136a1 در مزکز این خوشه کهکشانی قرار دارد
این ستاره جرمی حدود 315 برابر جرم خورشید دارد و یک غول آبی رنگ بسیار عظیم است. ستاره شناسان هنوز بر روی این موضوع تحقیق می کنند که جرم یک ستاره پایدار چگونه می تواند این قدر عظیم باشد. این ستاره بخشی از ابرخوشه سحابی تارانتولا است که برخی از پرجرم ترین ستاره ها را در خود جای می دهد. این ستاره در کهکشان همسایه راه شیری قرار دارد. شکل زیر این ستاره را در مرکز سحابی (روشن ترین ستاره شکل) نشان می دهد. شعاع این ستاره بین 28.8 تا 35.4 برابر خورشید است. فاصله آن از ما 163 هزار سال نوری و تابندگی آن 8 میلیون برابر خورشید است. عمر این ستاره تنها حدود 800 هزار سال است و از ستارگان بسیار جوان محسوب می شود.
مقایسه اندازه خورشید با R136a1
2. HD 269810
این ستاره با جرمی 130 برابر خورشید و شعاع 18 برابر آن، ابرغول آبی رنگ دیگری است از کهکشان ابر ماژلان که ستاره R136a1 را نیز در خود جای داده است. این ستاره 2 میلیون بار درخشان تر از خورشید است و تنها حدود 2 میلیون سال عمر خواهد کرد. سپس بصورت یک ابرنواختر منفجر شده و یک سیاهچاله در پس خود باقی می گذارد. دمای سطحی این ستاره 52500 درجه کلوین یعنی حدود ده برابر دمای سطح خورشید است.
کدام کشور بیشترین تعداد جزیره ها را دارد؟
سوئد با فاصله زیادی در بالای این فهرست قرار دارد: 221800 جزیره که بیشتر آنها خالی از سکنه هستند. این تعداد شامل جزیره هایی به کوچکی 25 متر مربع مساحت نیز می شود، یعنی مساحتی نزدیک به یک گاراژ کوچک خودرو.
فنلاند در مکان بعدی دارای 188000 جزیره است. نروژ با 55000 جزیره مکان سوم را به خود اختصاص داده است.
هر سه کشور بخشی از منطقه نوردیک هستند که شامل ایسلند و دانمارک نیز می شود.اما چرا این بخش از دنیا دارای این تعداد زیاد جزیره است؟
علت این است که برای 2.6 میلیون سال گذشته کره زمین دارای یک سرپوش یخی در قطب شمال و دوره های یخبندان متناوب بوده است، وضعیتی که پیش از این دوره وجود نداشت.
کشورهای نوردیک در 41000 سال گذشته شاهد لغزش یخچالها بر بستر سنگی خود بوده اند. ضخامت پوشش یخی در دوره هیا یخبندان به حدی می رسیده که پوسته سنگی زمین زیر فشار آنها به پایین فشرده می شده است. پس از پایان دوره های یخبندان و شروع یک دوره گرم طولانی حدود 5000 تا 3000 سال پیش از میلاد، بیشتر این پوشش یخی ذوب شده و باعث برگشت فنری پوسته سنگی به سمت بالا شده است. این پدیده که به تعادل شبه ایستا معروف است هنوز در منطقه کوارکن فنلاند مشهود است و باعث می شود زمین سالانه مقداری به سمت بالا حرکت کند، بطوری که هر ساله یک کیلومتر مربع بر مساحت زمین در این ناحیه افزوده می شود.
از این گذشته کشورهای نوردیک دارای توپوگرافی بسیار مرتفعی هستند که بواسطه گرمای زیاد جبه (لایه زیر پوسته زمین) در این منطقه است. این جبه داغ، زمین بالای خود یعنی پوسته زمین در این ناحیه را بطور مداوم به بالا می راند.
بدین ترتیب در این منطقه زمین دارای پستی و بلندی های زیادی بوده و قطعات سنگی زیادی از داخل آب سر برآورده اند. این امر دلیل تعداد زیاد جزیره ها در این ناحیه است.
منبع: Live Science, January 2022
بزرگترین هواپیمای جهان
وقتی نیاز به جابجایی باری عظیم دارید، باید به این غول اوکراینی متوسل شوید. آنتونوف An-225 می تواند 250 تن بار را بین دو قاره جهان جابجا کند.
آنتونوف An-225 از هر جهت بزرگترین است. طویل ترین و سنگین ترین هواپیمایی است که امروزه پرواز می کند و از نظر فاصله دو نوک بال تنها هواپیمای استراتولانچ که تاکنون تنها یکبار پرواز کرده از آن پیشی می گیرد. حداکثر وزن آن به هنگام برخاستن 640 تن متریک است که با هیچ هواپیمای دیگری قابل مقایسه نیست. با ارتفاعی معادل یک ساختمان شش طبقه طول راهروی قسمت بار آن (42 متر) بیشتر از مسافت طی شده توسط اولین پرواز برادران رایت است.
در سال 2001 این هواپیما پنج تانک تی 80 ارتش اوکراین را جابجا کرد که مجموع وزنی معادل 253 تن داشتند و با اینکار رکورد جهانی جدیدی برجای پذاشت. تنها یک هواپیما از این نوع ساخته شده که در پروازهای تجاری بکار گرفته شده و به کشورهای مختلف اجاره داده می شود.
آنتونوف An-225 در هر نمایشگاه هوایی بیشترین تعداد بازدید کننده را بخود جلب می کند. تصویر پایین پرواز این هواپیما بر فراز جمعیت در نمایشگاه هوایی زوریخ سوییس به سال 2013 نشان می دهد.
مقاله ای خواندنی درباره این هواپیما در:
https://www.airspacemag.com/flight-today/dream-big-180977305/
______________________________________
تدریس دروس ریاضیات دبیرستان و دانشگاه
با کیفیت عالی
توسط مدرس خصوصی دروس دانشگاه با بیش از بیست سال سابقه تدریس
شماره تماس 09360771981
قدرتمندترین موتور احتراق داخلی دنیا
از دیدن این موتور عظیم ممکن است آرواره های شما به پایین افتد! موتور Wärtsilä RT-flex96C بزرگترین و قدرتمندترین موتور دیزل دنیا است.
این موتور که در فنلاند ساخته شده، 14 سیلندر دارد و می تواند 107,389 اسب بخار توان تولید کند، یعنی گشتاوری بیش از 7 میلیون نیوتن متر که برای تامین برق یک شهرک مسکونی کافی است.
این موتور وزنی حدود 2300 تن داشته، طولی معادل 27 متر و ارتفاعی برزابر 13.2 متر دارد که بیشتر از یک ساختمان چهار طبقه است. سرعت دوران میل لنگ آن حدود 102 دور بر دقیقه است.
هرکدام از 14 سیلندر این موتور در یک سیکل خود 180 گرم گازوئیل می بلعد که قادر به تولید 5700 کیلووات انرژی است. ممکن است مصرف سوخت آن بالا بنظر برسد اما با این حال این موتور یکی از کارامدترین ها در دنیاست و کمترین میزان آلودگی را تولید می کند.
ممکن است در شگفت باشید کدام غولی از این موتور استفاده می کند. این موتور در یک کشتی باری به نام اما مرسک ساتفاده می شود که گنجایش حمل 11 هزار کانتینر را دارد و با این وجود قادر به حرکت با سرعت 31 گره دریایی است در حالی که بیشتر کشتی های باری از سرعت 20 گره نمی توانند تندتر حرکت کنند.
هم اکنون 25 موتور از این دست در سراسر دریاهای دنیا در حال غرش هستند.
منبع:
https://www.zmescience.com/science/biggest-most-poweful-engine-world/
عوامل تعیین کننده طول عمر موجودات زنده
| تعریف حداکثر طول عمر گونه های زنده بسیار دشوار است. این عدد اغلب در مورد حیوانات در اسارت تعریف می شود زیرا تخمین عمر حیوانات در حیات وحش و در محیط زندگی طبیعی آنها بسیار سخت است. در پستانداران، شروی جنگلی (forest shrew, Myosorex varius) یکی از کوتاهترین طول عمرها را در حدود 2.1 سال دارد در حالی که والهای سرکمانی (Bowhead whales) بیش از 200 سال عمر می کنند. محاسبه طول عمر موجودات در تخمین ریسک انقراض آنها امری محوری است. | Advertisement |
بطور کلی موجودات بزرگتر طول عمر بیشتری دارند و بعبارتی هرچه حجم بدن موجودی بیشتر باشد احتمالا درازتر خواهد زیست. دانشمندان برای تخمین طول عمر موجودات از نظریه پیرشدن استفاده می کنند. پیرشدن علیرغم سادگی مفهومی یکی از پیچیده ترین مکانیسم های طبیعی است و هنوز عوامل اصلی که باعث پیرشدن سلولهای زنده می شوند بدرستی دانسته نشده است. انسان یک استثنای شگفت در این زمینه محسوب می شود زیرا حجم نسبی بدن انسان در مقایسه با پستانداران مشابه طول عمری حدود 40 سال برای او رقم می زند در حالی که برخی انسانها بیش از 100 سال عمر می کنند و طول عمر نسبی انسانها در حال افزایش مداوم است.
برای مطالعه مفصل این موضوعات می توانید به مراجع زیر مراجعه کنید:
1. Body size, energy metabolism and lifespan (https://jeb.biologists.org/content/208/9/1717)
2. Lipidome determinants of maximal lifespan in mammals (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5428381/)
3. Longevity Records (https://www.demogr.mpg.de/longevityrecords/0203.htm)
4. A genomic predictor of lifespan in vertebrates (https://www.nature.com/articles/s41598-019-54447-w)
در این مقاله 10 موجودی که بیشترین طول عمر را دارند به ترتیب عکس معرفی شده اند:
1. فیل آسیایی: فیل آسیایی می تواند تا 86 سال عمر کند که آن را در زمره یکی از بلند عمرترین پستانداران خشکی می سازد.
2. طوطی دم بلند آبی و زرد: طوطی ها تنها پرندگانی هستند می توانند بیشتر از انسانها عمر کرده و تا 100 سال زندگی کنند. پیرترین طوطی آبی و زردی که تاکنون ثبت شده 104 سال زندگی کرده و در انگلستان زندگی می کرده است.
3. انسان: با متوسط امید به زندگی 72 سال، انسان در زمره ده تا از بلند عمرترین موجودات است. پیرترین انسان ثبت شده خانم جین کالمنت فرانسوی با 122 سال سن بوده است (1875 – 1997).
4. خرچنگ دریایی غول پیکر: این گونه قدیمی کمتر از سایر خرچنگ ها به غذا نیاز دارد. پیرترین گونه این خرچنگ 140 سال عمر داشت و در سال 2009 از پخته شدن نجات پیدا کرد!
5. وال سرکمانی: درازعمرترین پستاندار جهان که حدود 200 سال عمر می کند. در اعماق سرد قطب شمال و جنوب تعداد زیادی از این حیوانات کهن زیست می کنند.
6. لاک پشت غول آسا: پیرترین خزنده دنیا که به علت پوسته محکم خود تقریبا هیچ شکارچی ندارد. این موجود بسیار انطباق پذیر از زمان عصر یخ بر روی زمین زندگی می کرده است. نمونه ای از این لاک پشت 256 سال عمر کرده است.
7. کوسه گرینلند: مهره دار کهنی که می تواند تا 400 سال عمر کند. کوسه گرینلند در قطب شمال بسر برده و بیش از 5 متر طول دارد. او تنها پس از 200 سالگی به سن بلوغ جنسی می رسد.
8. حلزون دو کفه ای ایسلند: بیشترین عمر ثبت شده برای یک حلزون دو کفه ای ایسلند 507 سال بوده است. با شمارش حلقه های روی پوسته این حلزونها می توان سن آنها را اندازه گرفت. این حلزون خود را در گل کف دریای قطبی و شمالی و بالتیک پنهان می کند و در عمق حدود 100 متر یافت می شود.
9. اسفنج قطب جنوب: اسفنج قطب جنوب می تواند تا 10 هزار سال عمر کند. اسفنج ها می توانند تا دو متر طول رشد کنند و به علت سرما و تاریکی محل زیست خود متابولیسم بسیار کندی دارند.
10. توریتاپسیس دوهرنی: یک عروس دریایی چند میلمتری با نام turritopsis dohrnii که در آبهای نیمه گرم مداری یافت می شود. این عروس دریایی دارای قابلیت ویژه ای است که می تواند سلولهای خود را بازتولید کند. بدین ترتیب این عروس دریایی عملا نامیرا است و تحت شرایط محیطی طبیعی عمری نامحدود دارد.
