تکنولوژی در عهد باستان

تکنولوژی در عهد باستان

گردآوری و تالیف: اصغر ناصری

اردیبهشت 1383

تکنولوژی (technology) از لغت یونانی technikos می آید که به معنی هنری و حرفه ای است. امروزه تکنولوژی به معنای بکاربردن دانش برای ایجاد ابزارها، سیستم ها و روشهایی است که نیاز معینی را برآورده می سازند. تکنولوژی منحصر به عصر رنسانس و پس از آن نیست، بلکه انسانها از دیرباز به ابداع تکنولوژی برای ارتقای سطح زندگی خود می پرداختند. این مقاله به معرفی برخی از محصولات تکنولوژیکی هوشمندانه ای که در اعصار گذشته ابداع شده است، می پردازد.

یونان باستان

 ماشین حساب آنتیکای سیرا (Antikythira) یک ابزار نجومی بسیار ارزشمند بود. در ساختمان آن سیستمی متشکل از 30 چرخدنده مختلف بکار رفته بود که توسط آنها می شد از حرکت خورشید، ماه و سایر سیارات منظومه شمسی اطلاعاتی بدست آورد.

این اسباب، که اولین ماشین حساب ابداع شده توسط نوع بشر بشمار می آید در سال 80 قبل از میلاد در یونان ساخته شده است و اکنون در موزه باستان شناسی آتن نگهداری می شود.

  

یک اسباب خودکار برای بازکردن در معبد. چنانچه آتشی در مجمر افروخته می شد، گرمای آن باعث انبساط آب درون مخزن بزرگ و کار افتادن دستگاه می شد.  

این سیستم توسط هرون اسکندارانی (Heron of Alexandria) که بین 10 تا 70 سال پس از میلاد در اسکندریه می‌زیست، ابداع شده است. 

ایران 

از مهمترین شناساننده های تکنولوژی ایران باستان می توان به درفش شهداد اشاره کرد. این شیء ارزنده که در کاوش سال 1350 بدست آمده درفش فلزی منحصر بفردیست که ازیک صفحه مربع فلزی به ابعاد 21×21 سانتیمتر و میله‌ای بطول 19.1 متر تشکیل میشود. بالای پایه یا میله درفش به مجسمه عقاب بال گسترده‌ای درحال نشستن ختم میشود.  

 

روی صفحه درفش مزبور مجلسی نموده شده که الهه‌ای را نشسته برروی صندلی نشان میدهد. درمقابل الهه مزبور تصویر سه زن باندازه‌های مختلف نشسته برزمین و درپشت الهه شکل زن ایستاده‌ای، نقش شده است. درسمت راست صفحه در زیر نقوش سه زن، باغ مستطیلی شکل شطرنجی شده جلب نظر میکند که درآن دو درخت خرما روئیده است. درسمت چپ صفحه زیرپای زن ایستاده درخت خرمای دیگری خودنمائی میکند. درزیر کلیه نقوش بالا یک ردیف نقش حیوان شامل دوشیر خوابیده و یک گاو با شاخهای بلند، درحال حرکت کنده‌کاری شده است. نقش شیرها درطرفین گاو مقابل یکدیگر قرار دارند. درقسمت بالا و پائین نقوش صفحة مربع با دوردیف نقش پیچ درهم که نشانه جریان آب است نقوش صفحه محدود میشود. درقسمت بالای دوصفحه یعنی حدفاصل بین الهه و زنان نشسته سمبل خورشید به صورت نقش گلی چند پرکنده کاری شده است. این صفحه با قاب فلزی نسبتأ ضخیمی محصور شده و بوسیله دوقلاب متحرک به میله وصل میشود. بطورکلی مجلس مزبور افسانه مذهبی الهه‌ای را نشان میدهد که عده‌ای برای طلب نیاز به او توسل میجویند. مناظر باغ و درخت خرما و جوی آب و تصاویر گاو شیر، نشانه‌ای از آئین و عقاید مذهبی آن زمان است.

این درفش باحتمال قوی متعلق به معبد الهه ایست که هنوز بنام آن ‌آشنائی نداریم. بنظر میرسد که درفش راهنگام مراسم مذهبی بکار میبردند، یا اینکه بعنوان هدیه به معبد خدای مزبور تقدیم داشتند. باوجودیکه نظرات فوق تاحدی امکان استفاده از آنرا روشن میسازد، ‌ولی این امر بازهم به مطالعه بیشتری احتیاج دارد. اهمیت این درفش بیشتر از لحاظ قدمت شکل و ساخت آنست. ضمنأ از لحاظ باستانشناسی شیئی منحصر بفردیست که اولین بار در یکی از مناطق قبل از تاریخ ایران کشف شده است.

در ساخت این شیء گرانبها از تکنولوژی ریخته گری دقیق (investment casting) استفاده شده که به روش موم گمشده (lost wax) نیز موسوم است. در ابتدا یک مدل مومی از شیء ساخته می شود. سپس در تشتی قرار داده شده و بر روی آن گچ مای ریخته می شود. گچ پس از خشک شدن، یک پوسته نازک بر روی مدل مومی می سازد. این عمل تکرار می شود تا اینکه ضخامت پوسته به حد معینی برسد. سپس این مجموعه گرم می شود تا موم ذوب شده و از درون پوسته خارج گردد. حالا قالبی از جسم مورد نظر بدست آمده که می توان درون آن فلز مذاب ریخت و اقدام به قالبگیری نمود. با این روش می‌توان اجسام پیچیده ای مانند مجسمه ها و شمایل مختلف را ساخت. از این روش در مصر قدیم نیز استفاده می شده است. در شکل زیر نمونه هایی که از معبد توتانخامون بدست آمده را می بینید.

برای استفاده از این مطلب از طریق ایمیل از مولف کسب اجازه شده است 

 ([e-mail])

باغهای معلق بابل

باغهای معلق بابل 

ترجمه و گردآوری » اصغر ناصری ([e-mail]) 

تاریخ ارسال به وبلاگ دنیای علم و تکنولوژی: 29 آبان ماه 1387 

باغهای معلق بابل که به نام باغهای معلق سمیرامیس نیز خوانده می شوند در نزدیکی شهر الحیله در عراق امروزی واقع شده اند و یکی از هفت عجایب دنیای قدیم محسوب می شوند. این باغها به دستور بخت النصر دوم پادشاه بابل در حدود 600 قبل از میلاد بنا شده اند. چنین گفته شده که او برای خوشایند همسر خود آمیتیس شاهزاده خانم ماد که برای درختان سرسبز و گیاهان خوشبوی موطن خود دلتنگ شده بود، دستور ساخت این بنا را داد. این باغها پس از قرن دوم پیش از میلاد توسط زلزله های متعددی ویران شدند. 

علت تسمیه این باغها به معلق، این است که در ارتفاع بالاتر از سطح زمین ساخته شده بودند و برای آبرسانی به آنها باید از وسیله ای شبیه پیچ ارشمیدس استفاده شده باشد. تاریح نویسان یونانی همچون استاربو و دیودور سیسیلی در نوشته های خود از این باغها یاد کرده اند. 

 

در حقیقت این باغها در ایوانهای کاح سلطنتی روییده بودند. تصویر فوق اثر مارتین هیم شرک نقاش هلندی قرن شانزدهم است. برج بابل که آن نیز از عجایب هفتگانه دنیای قدیم است در زمینه تصویر دیده می شود.

مرجع» دایره المعارف ویکی پدیا

بابل کهن و جدید به روایت تصویر

 

 نبوکد نصر دوم که در فاصله سالهای 604 تا 541 ق م حکومت می کرد، بانی قصرهای بابل قدیم و باغهای معلق آن محسوب می شود. 

 

صدام حسین دیکتاتور پیشین عراق که می خواست نام خود را در تاریخ جاودانه سازد، دیوارها و باروهایی بر فراز مقر کهن بابل ساخت. 

 

او همچنین قصر عظیمی بر فراز مقر کهن بابل ساخت. 

 

برخی فعالیت های ارتش آمریکا همچون ساخت فرودگاه بتنی هلی کوپتر باعث نابودی خرابه های کهن بابل شده است. 

تاریخچه کامپیوترهای قدیمی (۴)

در سال 1939 جک ترامیل 15 ساله همراه باوالدین خود همراه با سایر یهودیان از لهستان به اردوگاه مخوف آشویتز در آلمان نازی برده شد. پدر او در این زندان کشته شد ولیکن او  و مادرش زنده ماندند تا شاهد سقوط آلمان نازی باشند. 

در سال 1948 جک ترامیل به آمریکا مهاجرت کرد. او در سال 1952 یک مغازه تعمیر دستگاه تایپ دایر کرد. در سال 1955 در تورنتو شرکت کمودور اینترنشنال لب را دایر کرد. او با فروشنده ای در چکسلواکی قرارداد بست تا ماشین های تایپ را در کانادا مونتاژ کند. در سال 1976 شرکت کمودور  کارخانه ای را در پالو آلتو کالیفرنیا دایر کرد. این نقطه شروع اوجگیری کمودور بود. 

از این تاریخ به بعد شرکت کمودور اینترنشنال تاریخ پر فراز و نشیبی را تجربه کرد و با ارائه محصولات موفقی همچون C64 و  C128 و نیز کامپیوتر قدرتمند Amiga 500 بخش مهمی از بازار کامپیوترهای خانگی را از آن خود کرد. 

در 29 آوریل 1994 شرکت کمودور که تاب رقابت با شرکت های بزرگی همچون IBM را از دست داده بود، به علت دیون سهمگین خود اعلام ورشکستگی کرد تا پرونده یکی از موفق ترین شرکتهای کامپیوتری بسته شود.

تاریخچه کامپیوترهای قدیمی (۳)

بازیهای C 64 طرفداران فراوانی در میان نوجوانان و حتی بزرگسالان داشت. هزاران بازی برای این کامپیوتر خانگی طرح شد که از آن جمله می توان به بازی مسابقه اتومبیل PitStop II با صفحه دو قسمتی اشاره کرد. 

 

بسیاری از بزرگسالان به علت تعلق خاطر به بازیهای کمودور 64، از نرم افزارهای شبیه ساز برای اجرای این بازیها استفاده می کنند.