-
غیرقابل باور: تورم اتمسفر مریخ به علت ایجاد خلا در طوفان خورشیدی
یکشنبه 26 آذرماه سال 1402 11:16
سال گذشته اتمسفر مریخ بدون نشانه قبلی، بطور موقت تا سه برابر اندازه عادی خود متورم شد و دانشمندان را در شگفتی فرو برد. اکنون پژوهشگران کشف کرده اند که این انفجار تورمی توسط یک شکاف نادر یا خلا در ذرات بارداری که بطور پیوسته از سوی خورشید صادر شده و به طوفان خورشیدی موسومند، ایجاد شده است. این تورم ناگهانی اتمسفر برای...
-
التهاب چیست؟
شنبه 25 آذرماه سال 1402 07:46
التهاب (inflammation) میتواند بسته به شرایط هم به عنوان یک ابرقهرمان و هم یک اهریمن عمل کند. بجای حذف کامل التهاب، درمانهای جدید سعی در تغییر جهت آن دارند. التهاب یکی از ابرقدرتهای بدن است که به آن در جنگ با عفونت و زخمهای مهلک کمک میرساند. بدون التهاب انسان به راحتی خواهد مرد. اما اگر از یک پاسخ کوتاه مدت به یک...
-
هفت معادله ریاضی که جهان را تغییر دادند
جمعه 10 آذرماه سال 1402 03:24
معادلات ریاضی پنجرههایی یکتا به جهان میگشایند. آنها واقعیت را قابل فهم کرده و به ما کمک میکنند امور نامشهود را ببینیم. بنابراین شگفتی ندارد که ابداعات جدید در ریاضیات پا به پای پیشرفت ما در فهم عالم گسترش یابند. در این مقاله هفت معادله تاریخی معرفی میشوند که در نگرش ما از ریزترین ذرات تا تمامی گستره کیهان انقلابی...
-
استعداد انسان برای خشونت و آزمایش شوک استنلی میلگرام
جمعه 19 آبانماه سال 1402 13:08
استانلی میلگرام فیزیولوژیست دانشگاه یل آمریکا، یکی از معروفترین آزمایشات در زمینه اطاعت را در فیزیولوژی انجام داده است. او آزمایشی با تمرکز بر منازعه بین اطاعت از یک مرجع بالادستی (obedience) و وجدان شخصی به انجام رسانده است. میلگرام در اصل به دنبال شواهدی برای علت نسل کشی های انجام شده در جنگ جهانی دوم بود. او به...
-
لیزر چگونه کار میکند؟
جمعه 12 آبانماه سال 1402 09:32
"جنگ ستارگان"، "پیشتازان فضا" و "نبردهای بین کهکشانی" – فناوری لیزر نقشی محوری در فیلم های علمی تخیلی بازی می کند. شکی نیست که این فیلم ها باعث شده اند لیزر با جنگ افزارهای آینده ارتباط نزدیکی پیدا کند. اما لیزر نقشی مهم در زندگی روزمره ما نیز دارد. از سی دی خوان ها گرفته تا مته های...
-
راز اجساد نیمه خورده شده کوسه بزرگ سفید در ساحل ها
جمعه 28 مهرماه سال 1402 12:40
جسد نیمه خورد شده یک کوسه سفید در ساحلی از استرالیا یافت شده که به احتمال قوی مورد حمله اورکاها یا نهنگ های قاتل قرار گرفته است. تصاویر حیرت انگیز نشان می دهند که بدن چهارمتری این کوسه که خود صیادی در راس هرم غذایی به شمار می رود، در حالی که به دو نیم شده در ایالت ویکتوریای استرالیا یافت شده است. دو روز پیش از آن...
-
صفحات تکتونیکی سیاره زمین
یکشنبه 23 مهرماه سال 1402 21:25
برخی از صفحات بزرگ و کوچک تکتونیکی زمین در وضعیت امروزین خود میلیاردها سال پیش، سطح زمین دریایی از سنگ مذاب بود. با سرد شدن تدریجی این ماگمای جوشان، یک پوسته سنگی پیوسته شکل گرفت که در آن کانیهای چگال تر به سمت مرکز زمین فرو رفته و آنها که کمتر چگال بودند به سمت بالا صعود کردند. صفحه منجمد شده پوسته زمین را تشکیل داد،...
-
چرا زندگی ابدی امکان پذیر نیست؟
یکشنبه 9 مهرماه سال 1402 15:35
ترمودینامیک پیر شدن برایان جانسون یک کارآفرین نرم افزار است که هر سال 2 میلیون دلار خرج می کند تا بدن 45 ساله خود را تا حد 18 سالگی جوان نگاه دارد. او بیش از 30 پزشک و پرستار را استخدام کرده تا عملکرد روزانه بدنه او را پایش کنند. او بیش از 110 قرص ویتامین در روز می خورد و خالص بودن تمام مواد خوراکی خود را آزمایش می...
-
ستاره دنباله دار نیشیمورا
جمعه 7 مهرماه سال 1402 14:04
تصویر بالا ستاره دنباله دار نیشیمورا را نشان می دهد که به هنگام نزدیک شدن به خورشید تحت اثر یک فیضان عظیم جرم از هاله خورشید، دنباله آن به ناگاه از هم گسیخته و محو می شود. این ستاره دنباله دار ابتدا در 12 آگوست سال جاری توسط ستاره شناس آماتور هیدئو نیشیمورا کشف شد، هنگامی که بسرعت در حال تقرب به خورشید بود. منشا این...
-
ماده چیست؟ مفهومی ساده و در عین حال غامض
پنجشنبه 6 مهرماه سال 1402 23:00
کمی بیش از یک سوم کائنات – یعنی حدود 31 درصد – از ماده ساخته شده است. محاسبات جدید ما را به این عدد رسانده است. ستاره شناسان از مدتها پیش بر این باور بوده اند که چیزی به غیر از ماده ملموس بیشتر واقعیت دنیای پیرامون ما را می سازد. پس در این صورت، ماده دقیقا چیست؟ یکی از نکات برجسته نظریه نسبیت خاص اینشتاین این است که...
-
تسلیحات هسته ای چگونه عمل می کنند؟
پنجشنبه 30 شهریورماه سال 1402 21:52
در مرکز هر اتم هسته ای قرار دارد. شکستن آن هسته یا ترکیب دو هسته با هم می تواند مقادیر بزرگی انرژی آزاد کند. تسلیحات هسته ای از این انرژی برای ایجاد یک انفجار استفاده می کنند. تسلیحات هسته ای با ترکیب مواد انفجاری شیمیایی، شکافت هسته ای و همجوشی هسته ای عمل می کنند. مواد انفجاری باعث متراکم شدن ماده هسته ای شده و...
-
مدل استاندارد فیزیک ذره ای
جمعه 17 شهریورماه سال 1402 09:45
مدل استاندارد فیزیک ذره ای درک فیزیک نوین از سه نیروی بنیادی طبیعت از نیروهای چهاگانه است: الکترومغناطیس، نیروی هسته ای قوی و نیروی هسته ای ضعیف. مدل استاندارد کاملترین توصیف از دنیای زیراتمی توسط فیزیک نوین است. این مدل در طی قرن بیستم بر بنیاد مکانیک کوانتومی، بنا شد، نظریه عجیبی که رفتار ذرات در کوچکترین مقیاس ها...
-
هواپیماهای شگفت انگیز: سی 5 گالاکسی
جمعه 3 شهریورماه سال 1402 15:27
هواپیمای ترابری C-5 می تواند تانک های جنگی را بلعیده و با قطب جنوب حمل کند... و این تازه آغاز ماجراست. بزرگترین ترابری نظامی ارتش آمریکا یکی از بزرگترین هواپیماهای دنیا نیز هست – و پس از نابودی آنتونوف 225 میریای اوکراین در جنگ با روسیه هم اکنون بواقع بزرگترین هواپیمای ترابری دنیا است. با توانایی حمل تانکهای جنگی 50...
-
کاوشگر ویاجر یک 300 سال دیگر به مرزهای نهایی دستگاه خورشیدی خواهد رسید.
چهارشنبه 1 شهریورماه سال 1402 22:46
ویاجر یک اکنون در فاصله 23.6 میلیارد کیلومتری زمین در فضای تاریک میان ستاره ای سیر می کند – فضای نامکشوفی که میان ستاره ها است. این دورترین شیء ساخته دست بشر نسبت به سیاره ماست. ویاجر یک و دو در 1977 به فاصله 16 روز از یکدیگر به فضا پرتاب شدند و عمر کاری طراحی شده آتها 5 سال بود. قرار بود در این مدت آنها به مطالعه...
-
رودیوم، گرانقیمت ترین فلز دنیا
سهشنبه 31 مردادماه سال 1402 22:07
رودیوم یک فلز درخشان و نقره ای رنگ است. رودیوم دارای نقطه ذوب بالا و چگالی کمتری نسبت به پلاتین است. بازتاب نور از روی این فلز قوی است و سختی و دوام بالایی دارد. با حرارت دادن زمانی که به رنگ قرمز میگراید به اکسید تبدیل می شود و در دمای بالاتر دوباره به شکل عنصری خود بازمی گردد. رودیوم تا دمای 600 درجه سلسیوس تحت...
-
ستاره ناکام غیرعادی با اندازه برجیس و دمایی 2000 درجه داغتر از خورشید
جمعه 27 مردادماه سال 1402 22:50
یک دستگاه ستاره ای جدید رکوردهای موجود در نوع خود را شکسته است و به دانشمندان کمک کرده رازهای نوع ویژه ای از سیارات به نام برجیس های داغ را برملا سازند. این کشف به شناخت دنیای ورای دستگاه خورشیدی کمک خواهد کرد. این دستگاه دوتایی که در فاصله 1400 سال نوری از ما قرار دارد شامل یک کوتوله سفید و یک کوتوله قهوه ای است....
-
مطالعه دورترین ستاره کشف شده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب
جمعه 20 مردادماه سال 1402 13:49
ستاره شناسان اندازه گیری دورترین ستاره ای را که تا به حال شناسایی شده است با استفاده از چشمان نیرومند جیمز وب آغاز کرده اند. این ستاره که ایر رندل (Earendel) نامیده شده است، سال پیش توسط تلسکوپ فضایی هابل کشف شد. نور این ستاره 12.9 میلیارد سال طول کشیده است تا به زمین برسد. بنابراین این ستار درخشش خود را کمتر از یک...
-
ایده چتر عظیم خورشیدی متصل به یک سیارک برای مبارزه با گرمایش جهانی
جمعه 13 مردادماه سال 1402 08:12
برای مبارزه با اثرات ویرانگر گرمایش جهانی، دانشمندان برخی ایده های عجیب را نیز در سر می پرورانند، مانند ایجاد سپری حرارتی برای کره زمین در برابر نور خورشید توسط یک چتر فضابرد. در مناطق گرم مردم از چتر برای محافظت خود در برابر نور خورشید در طی روز استفاده می کنند. این امر باعث شده ایده استفاده از یک چتر عظیم برای کره...
-
چهار عامل اصلی گرمای بیش از حد 2023 و فجایع اقلیمی
چهارشنبه 11 مردادماه سال 1402 18:08
گرمای بیش از حد سال 2023 به هیچ وجه عادی نیست. انگشت اتهام بیشتر مردم بسوی تغییرات اقلیمی نشانه می رود – و آنها درست می گویند، البته تا حدی: گرمایش جهانی ناشی از فعالیت های انسانی بزرگترین نقش را در این میانه بازی می کند. مطالعه جدیدی نشان داده است که بدون تغییرات اقلیمی، امواج گرمای شدیدی که بیشتر جهان را در نوردیده...
-
تاثیر شگفت انگیز شنا بر تقویت سلامت مغز
دوشنبه 9 مردادماه سال 1402 18:13
ورزشهای هوازی می توانند به کاهش برخی آثار ویرانگر پیری کمک کنند. اما حجم فزاینده ای از پژوهش ها بر این واقعیت دلالت دارند که شنا می تواند باعث تقویت سلامت مغز انسان شود. چنین نشان داده شده است که شنای منظم باعث تقویت حافظه، کارکرد شناختی، سیستم ایمنی و مزاج (حالت رفتاری) انسان شود. شنا می تواند صدمات ناشی از تنش را...
-
واقعه ای نگران کننده در کوه های هیمالیا در حال رویدادن است که آثار آن در سراسر جهان احساس خواهد شد
شنبه 7 مردادماه سال 1402 21:26
یخچال های هیمالیا با بیشترین سرعتی که تا کنون دیده شده، در حال ذوب شدن هستند. این خبری هشدار دهنده برای اقلیم جهانی است. چه اتفاقی در حال رویدادن است؟ منطقه هندوکوش هیمالیا گستره ای بیش از 3200 کیلومتر را می پوشاند و مکان مرتفعترین کوه های دنیا از جمله اورست است.این رشته کوه بزرگترین حجم یخ خارج از قطب های شما و جنوب...
-
نظریه مهبانگ چیست؟
پنجشنبه 5 مردادماه سال 1402 11:32
تصویر تلسکوپ فضایی هابل از کهکشان بسیار دور GN-z11 که در زمان کوتاهی پس از مهبانگ تشکیل شده است. نظریه مهبانگ یا انفجار بزرگ (Big Bang) مهمترین تفسیر درباره چگونگی آغاز عالم است (در اینجا عالم یا گیتی، معادل کلمه Universe محسوب می شود که به معنای تمامی کیهان و محتوای آن است). به بیان ساده، این نظریه می گوید که عالم از...
-
راز دلهره آوری که اوپنهایمر در پشت سر خود باقی گذارد.
چهارشنبه 4 مردادماه سال 1402 22:26
فیلم جدید کریستوفر نولان به نام "اوپنهایمر" مشحون از بدترین کابوس های این فیزیکدان نامی درباره جنگ اتمی است. چشم انداز شوم ابرهای قارچ مانندی که در شهری پس از شهر دیگر به آسمان بر می خیزند، توده آتش سهمگینی که به دنبال آن ابرها بر می خیزند و امواج تشعشعات رادیواکتیو که شهرهای اروپایی را در خود غرق می سازند،...
-
مقایسه دو فیلم آخر الزمانی: "آرماگدون" و "به بالا نگاه نکن"
سهشنبه 3 مردادماه سال 1402 23:24
تالیف: اصغر ناصری وجه مشترک دو فیلم " آرماگدون " و " به بالا نکاه نکن " ، این است که هر دو درباره کشف سیارکی غول پیکر است که در شرف برخورد با کره زمین و نابود ساختن حیات بر روی آن است. حیات بر روی کره زمین، با وجود تنوع و کثرت آن پدیده ای شکننده است. 65 میلیون سال پیش برخورد سیارکی به قطر 9 تا 12...
-
تصویر خیره کننده از کهکشان راه شیری در آسمان کویر لوت
یکشنبه 1 مردادماه سال 1402 23:42
این یک تصویر پانورامایی از آسمان سحرانگیز طبیعت دست نخورده کویر لوت است. تصویر نشان دهنده کمان راه شیری است که بروشنی بر فراز دشت لوت در کرمان می درخشد. تصویر چند دقیقه پیش از اینکه ستارگان وقت گرگ و میش شبانه شروع به ظاهر شدن کنند گرفته شده است. مریخ و مشتری نزدیک افق می درخشند. مسیر غبار کهکشانی در نزدیکی آنها نیز...
-
جولای 2023 گرمترین ماه جهان در طول صدها و شاید هزاران سال بوده است
یکشنبه 1 مردادماه سال 1402 17:28
گاوین اشمیت، دانشمند برجسته ناسا می گوید جولای 2023 گرمترین ماه جهان در طی صدها و شاید هزاران سال اخیر بوده است. مدیر موسسه مطالعات فضایی گودارد ناسا افزوده است: گرمای شدید در سطح جهان یک واقعه غیرمترقبه نیست و هشدار داده است که اوضاع گرمای جهانی بدتر خواهد شد. موج های گرمای جهانی در ایالات متحده، اروپا و چین دیده شده...
-
فوتون های پنهان می توانند نوری بر ماده تاریک رازآمیز بیافکنند
پنجشنبه 29 تیرماه سال 1402 19:59
یک روش جدید می تواند به دانشمندان کمک کند نوری بر رازآمیزترین ماده عالم بیافکنند: با جستجوی یک داوطلب خاص ماده تاریک، یعنی فوتونهای تاریک. ماده تاریک حدود 85 درصد محتوای ماده عالم را می سازد، با این وجود این ماده با نور، برهمکنش بسیار ضعیفی دارد و عملا غیرقابل مشاهده است. این حقیقت که، بنظر می رسد ماده تاریک برهمکنش...
-
کوآزارها، درخشان ترین اشیا در آسمان
چهارشنبه 28 تیرماه سال 1402 20:52
مقاله ای درخشان از سایت Popular Mechanics ترجمه، خلاصه و ساده سازی: اصغر ناصری در آوریل 2023 ستاره شناسان پدیده ای شگرف را مشاهده کردند: ادغام دو کهکشان که 3 میلیارد سال پس از مهبانگ صورت گرفته است. این برخورد که با استفاده از آرایه وسیعی از رصدخانه های زمینی و فضایی مشاهده شد، در طی دوره تولد شدید ستارگان روی می دهد...
-
تغییرات اقلیمی باعث کاهش اکسیژن اقیانوس ها شده است
یکشنبه 25 تیرماه سال 1402 14:10
از دهه 1960 بدینسو، سطح اکسیژن در اقیانوس های جهان حدود 2 درصد کاهش داشته است. این مقدار ممکن است خیلی زیاد به نظر نرسد لیکن نزول سطح اکسیژن در آبهای اقیانوس و ساحلی که به اکسیژن زدایی (deoxygenation) موسوم است، می تواند زیست بومها و تنوع زیستی دریایی را تغییر دهد. علت این امر تا حد زیادی گرمایش جهانی است. انتشار...
-
غرش صوتی چیست؟
سهشنبه 20 تیرماه سال 1402 20:28
ایجاد غرش صوتی توسط یک جنگنده F-22 و تراکم بخار آب هوا در اطراف بال آن اگر در نزدیکی یک فرودگاه نظامی غرشی رعد مانند شنیدید و ابری در آسمان نبود، منبع این صدا ممکن است یک غرش صوتی (sonic boom) باشد. غرش صوتی صدایی است که توسط یک هواپیما یا هر شیئی که سرعت صوت را پشت سر می گذارد ایجاد میشود. غرش صوتی شدتی حدود 110 دسی...