تصاویر حیرت آور تلسکوپ فضایی جیمز وب از سیاره اورانوس

تلسکوپ فضایی جیمز وب، این دستاورد بزرگ بشر همچنان به گسترش مرزهای دانش بشری ادامه می دهد. در تازه ترین تصاویر از اورانوس، سیاره هفتم دستگاه خورشیدی، نه تنها حلقه های اورانوس بلکه اتمسفر دینامیک آن به نمایش در آمده و جزئیاتی را روشن ساخته که موجب حیرت دانشمندان شده است.

حلقه های پریده رنگ اورانوس پیش از این تنها توسط دو چشم آسمانی مشاهده شده بودند: فضاپیمای وویاجر 2 که در سال 1986 از کنار اورانوس گذشت و لنزهای تطابقی رصدخانه کک (Keck).

با وجودی که وویاجر از نزدیکی اورانوس عبور کرد تنها تصویر یک غول یخی به شکل مرمر آبی را به نمایش گذارد. اما جیمز وب با دوربین های ابرپیشرفته خود اتمسفر دینامیک این سیاره را در برابر دیدگان قرار داده است.

اورانوس مدار یگانه یا دذر دستگاه خورشیدی دارد. تمایل مداری این سیاره 90 درجه است یعنی محور دوران آن به دور خود 90 درجه با صفحه گردش مداری به دور خورشید زاویه دارد. در نتیجه فصل های اورانوس بسیار طولانی است: در حالی که سمت رو به خورشید سالها تابستان را تجربه می کند، سمت مخالف به مدت سالهایی طولانی در تاریکی فرو رفته است.

هم اکنون قطب شمال اورانوس رو به خورشید قرار داشته و فصل بهار را تجربه می کند. در سال 2028 اورانوس وارد فصل تابستان خواهد شد. قطب جنوب اورانوس هم اکنون پشت به خورشید است و در تصویرها دیده نمی شود. قطب جنوب رو به فضای سیاه رنگ بی انتها دارد.

در تصاویر شش تا از روشن ترین اقمار 27 گانه اورانوس دیده می شوند.

منبع: Space.com

سیاره شگفت انگیز اورانوس

این تصویر در سال 1986 توسط ویاجر 2 گرفته شده است.

اورانوس هفتمین سیاره دستگاه خورشیدی است و اولین سیاره ای که به کمک تلسکوپ کشف گردید. دنیای شگفتی است که محور دوران آن به پهلو مایل شده و  حلقه هایی نازک و چندین دوجین قمر دوار دارد.

در سال 1781 فردریک ویلیام هرشل ستاره شناس مشهور با تلسکوپ خود اورانوس را آشکارسازی کرد. ابتدا تصور می کرد یا ستاره دنباله دار یا ستاره ای معمولی را کشف کرده است. لیکن مشاهدات صورت گرفته توسط ستاره شناسان دیگر از جمله یوهان البرت باد در انتهای سده 1700 ثابت کرد که آن یک سیاره جدید است. اورانوس نام خدای یونان برای آسمان است.

مانند همسایه دورتر خود نپتون، اورانوس نیز یک غول یخی است به این معنا که 80 درصد سیاره یک سیال داغ چگال تشکیل شده از مواد یخی از جمله آب، متان و آمونیاک است. این ماده یخ به معنای مصطلح خود نیست بلکه مانند یک دوغاب متراکم است. اورانوس و نپتون با دو سیاره گازی کیوان و برجیس که به تقریب تماما از هیدروژن و هلیوم ساخته شده اند تفاوت بسیاری دارند.

درون اورانوس یک هسته کوچک سنگی است که تا 9000 درجه سلسیوس حرارت آن بالا می رود. دما و فشار بسیار بالای پیرامون این هسته به این معناست که مواد تشکیل دهنده آن در وضعیت های غریب کوانتومی قرار دارند و غیرعادی بودن کوانتومی آنها یک سوپ ابرچگال ساخته است که به سمت سطح سیاره از تراکم آن کاسته می شود.

نمایش گرافیکی ساختار داخلی اورانوس

اتمسفر اورانوس اساسا از هیدروژن و هلیوم ساخته شده و مقادیر اندکی متان دارد. این ترکیب به سیاره رنگ آبی می بخشد. در 2021 پژوهشگران شفق های مادون قرمز زیبایی در اتمسفر فوقانی آن مشاهده کردند.

زیر اتمسفر فوقانی، دما و فشار بسیار بالای سیاره مولکول های متان را از هم می گسلد و کربن آزاد می کند که سپس به شکل بلوری در آمده و بارانی از ذرات الماس گون ایجاد می کند. وقتی مولکولهای متان از هم می گسلند قارچهای بدبوی آمونیاکی نیز از آسمان فرو می ریزند.

اورانوس اندکی بزرگتر از نپتون است و قطری حدود 50724 کیلومتر دارد اما جرم آن اندکی کمتر است. دمای حداقل در اورانوس به منهای 224 درجه سلسیوس می رسد بنابراین در برخی مناطق از نپتون نیز سردتر است.

اورانوس بطور متوسط 2.9 میلیارد کیلومتر از خورشید فاصله می گیرد که 20 برابر فاصله زمین تا خورشید است. سال اورانوس معادل 84 سال زمینی است لیکن یک روز اورانوس تنها 17 ساعت طول می کشد.

محور اورانوس بیش از 90 درجه با صفحه سیارات دستگاه خورشیدی زاویه دارد. علت این پدیده به درستی معل.وم نیست اما ستاره شناسان حدس می زنند اورانوس در گذشته های دور با سیاره ای یخی اندازه کره زمین برخورد داشته است.

تنها فضاپیمای ویاجر 2 از اورانوس بازدید کرده است که در سال 1986 به این سیاره رسید. این فضاپیما به 81500 کیلومتری ابرهای فوقان یاورانوس رسید و 10 قمر جدید، دو حلقه جدید و میدان مغناطیسی قدرتمندتر از کیوان کشف کرد.

 

شکلی که میدان مغناطیسی اورانوس را نشان میدهد. پیکان های زرد به سمت خورشید اشاره دارند. پیکان آبی کمرنگ محور مغناطیسی اورانوس را نشان می دهد.

---

تدریس خصوصی ریاضیات دبیرستان و دانشگاه

با کیفیت عالی

09360771981

---