اف 117 باز شکاری شب

مجموعه Airpower Classics که توسط مجله Air Force Magazine منتشر می شود حاوی معرفی مختصر و بسیار مفیدی از هواپیماهای نظامی دنیاست. در این وبلاگ بتدریج ترجمه این مقالات آورده می شود.

ترجمه: اصغر ناصری

------------

F-117 Nighthawk

اف 117 یا باز شکاری شب، اولین هواپیمای جنگی رادارگریز عملیاتی دنیا، یکی از مخفی نگه داشته شده ترین اسرار نظامی دنیاست. جنگنده ضربتی تک سرنشینه و دو موتوره کمپانی لاکهید در سال 1975 به تصور طراحان این شرکت درآمد. اولین پرواز آن در سال 1981 بود و در سال 1983 عملیاتی گردید، لیکن تنها در سال 1988 بود که جهان برای اولین بار از وجود چنین هواپیمایی مطلع گردید. این هواپیما برای حمله به اهداف با ارزش بالا بدون آشکار شدن توسط رادار دشمن طراحی شده بود. این جت سیاه رنگ پس از شرکت در جنگ آمریکا علیه عراق در 1991 مشهور گردید.

اف 117 از آلومینیوم معمول در صنایع هوایی ساخته شده بود و یک کابین خلبان با طراحی خاص و لبه های دندانه دار در دربها و صفحات پوسته برای متفرق کردن امواج رادار بود. بخشی از خاصیت رادارگریزی این هواپیما با منحرف کردن امواج رادار تابیده شده به بدنه و استفاده از مواد جاذب امواج تامین می شد اما حرارت ساتع شده از موتورها و اگزوز نیز کنترل می شد تا خط اثر حرارتی هواپیما نیز کاهش می یابد. رنگ بدنه هواپیما سیاه بود و تنها در شب پرواز می کرد. طراحان اف 117 استفاده زیادی از قطعات موجود در انبارهای شرکت کردند و فاز توسعه این هواپیما بسیار کوتاه بود. اولین نمونه این هواپیما تنها 31 ماه پس از تکمیل طراحی پرواز کرد.

اف 117 در رادارها نامرئی نبود و می توانست آشکارسازی شود اما ردیابی آن (قفل کردن موشک بر روی آن) بسیار مشکل بود. در حقیقت عراقی ها در 1991 هرگز نتوانستند این هواپیما را ردیابی کنند. عملکرد این هواپیما در عملیات طوفان صحرا بسیار درخشان بود و در روزهای اول بدون ترس بر فراز آتش پرحجم دفاع هوایی عراق پرواز می کرد. این هواپیما تنها دو بمب هدایت شونده بسیار دقیق حمل می کرد که با سیستم لیزری هدایت می شدند. تنها یک فروند از این هواپیماها در سال 1999 در جنگ آمریکا و متحدین علیه یوگسلاوی سقوط کرد.

به علت هزینه های زیاد این هواپیما در 2008 از خدمت خارج شد. این هواپیما فاقد رادار و سلاح دفاعی بود. تعداد 64 فروند از این هواپیمای نظامی با هزینه تقریبی 111 میلیون دلار برای هر فروند ساخته شد.

اولین ها در صنایع هوایی

گرداوری و تالیف: اصغر ناصری ([e-mail])

1. اولین جنگنده مافوق صوت دنیا نورث امریکن F-100 Super Sabre بود که در 25 می 1953 اولین پرواز خود را انجام داد. این جنگنده از روی مدل افسانه‌ای F-86 Sabre جنگنده اصلی آمریکا در جنگ کره اقتباس شده بود. در اولین پرواز خود توانست به سرعت 1.05 ماخ برسد. تعداد 2294 فروند از این هواپیماها ساخته شدند که نقش مهمی در جنگ ویتنام بر عهده داشتند. حداکثر سرعت این هواپیما 1390 کیلومتر بر ساعت بود.

2. اولین صندلی نجات پرتابی در هواپیما

جت جنگی Heinkel He-280  اولین هواپیمای مجهز به صندلی نجات پرتابی بود. در سال 1942 در گرماگرم جنگ جهانی دوم، خلبان آلمانی هلمون شنک توانست با موفقیت از این هواپیما در یک موقعیت اضطراری به بیرون بپرد. این صندلی که توسط گاز فشرده به بیروه پرتاب می شد، توانست او را تا فاصله مناسبی از هواپیما دور کند. پس از این تاریخ صندلی پرتاب در تمامی مدلهای جت جنگی ساخت آلمان از جمله Heinkel He-162 VolksjägerKomet و Komet نصب شدند.

3. اولین موشک هوا به هوای هدایت شونده

Ruhrstahl X-4 اولین موشک هوا به هوای هدایت شونده دنیا بود که توسط آلمان نازی در سالهای پایان جنگ جهانی دوم ساخته شد ولیکن به بهره برداری نرسید. این موشک با سیم هدایت می شد، بدین صورت که سیگنالهای هدایتی توسط سیم از سیستم هدایت به موشک می رسد و در هنگام پرواز، سیم بطور پیوسته از دور قرقره ای واقع در پشت موشک باز می شود. این موشک برای ساقط کردن بمب افکن های متفقین از راه دور و بدون بخطر انداختن هواپیماهای جنگنده آلمانی از سوی جنگنده های اسکورت دشمن ساخته شده بود.

4. اولین هواپیمای بال متغیر

در خلال سالهای 1940 تا 1970 طرحهایی برای هواپیماهای بال متغیر در سراسر دنیا به مرحله آزمایش گذارده شدند. لیکن اولین هواپیمای نظامی بال متغیر که وارد تولید انبوه شد، F-111 بمب افکن تهاجمی سبک آمریکا بود. این بمب افکن با بال متغیر می توانست عملکرد خوبی در سرعتهای پایین یا بالا ارائه کند از جمله قادر به پرواز با سرعت بالای صوت در ارتفاع پایین بود.

بمب افکن جنرال داینامیکز F-111 پیشتاز بسیاری از تکنولوژی های هواپیمایی بود. بالهای متغیر، موتور توربوفن مجهز به پس سوز و رادار خودکار پیروی از عوارض زمینی که پرواز با سرعت بالا در نزدیکی سطح زمین را برایش امکان پذیر می ساخت. این بمب افکن می توانست به اندازه چهار فروند اف 4 بمب حمل کند. عملکرد این بمب افکن در جنگها یمختلف بهتر از هر بمب افکن دیگر آمریکایی بوده است. آخرین بمب افکن F-111 در آمریکا به سال 1998 پس از 31 سال خدمت بازنشسته شد و جایش را به جنگنده ضربتی بی رقیب F-15E Strike Eagle داد.

(ادامه دارد)