تکنولوژی در عهد باستان

تکنولوژی در عهد باستان

گردآوری و تالیف: اصغر ناصری

اردیبهشت 1383

تکنولوژی (technology) از لغت یونانی technikos می آید که به معنی هنری و حرفه ای است. امروزه تکنولوژی به معنای بکاربردن دانش برای ایجاد ابزارها، سیستم ها و روشهایی است که نیاز معینی را برآورده می سازند. تکنولوژی منحصر به عصر رنسانس و پس از آن نیست، بلکه انسانها از دیرباز به ابداع تکنولوژی برای ارتقای سطح زندگی خود می پرداختند. این مقاله به معرفی برخی از محصولات تکنولوژیکی هوشمندانه ای که در اعصار گذشته ابداع شده است، می پردازد.

یونان باستان

 ماشین حساب آنتیکای سیرا (Antikythira) یک ابزار نجومی بسیار ارزشمند بود. در ساختمان آن سیستمی متشکل از 30 چرخدنده مختلف بکار رفته بود که توسط آنها می شد از حرکت خورشید، ماه و سایر سیارات منظومه شمسی اطلاعاتی بدست آورد.

این اسباب، که اولین ماشین حساب ابداع شده توسط نوع بشر بشمار می آید در سال 80 قبل از میلاد در یونان ساخته شده است و اکنون در موزه باستان شناسی آتن نگهداری می شود.

  

یک اسباب خودکار برای بازکردن در معبد. چنانچه آتشی در مجمر افروخته می شد، گرمای آن باعث انبساط آب درون مخزن بزرگ و کار افتادن دستگاه می شد.  

این سیستم توسط هرون اسکندارانی (Heron of Alexandria) که بین 10 تا 70 سال پس از میلاد در اسکندریه می‌زیست، ابداع شده است. 

ایران 

از مهمترین شناساننده های تکنولوژی ایران باستان می توان به درفش شهداد اشاره کرد. این شیء ارزنده که در کاوش سال 1350 بدست آمده درفش فلزی منحصر بفردیست که ازیک صفحه مربع فلزی به ابعاد 21×21 سانتیمتر و میله‌ای بطول 19.1 متر تشکیل میشود. بالای پایه یا میله درفش به مجسمه عقاب بال گسترده‌ای درحال نشستن ختم میشود.  

 

روی صفحه درفش مزبور مجلسی نموده شده که الهه‌ای را نشسته برروی صندلی نشان میدهد. درمقابل الهه مزبور تصویر سه زن باندازه‌های مختلف نشسته برزمین و درپشت الهه شکل زن ایستاده‌ای، نقش شده است. درسمت راست صفحه در زیر نقوش سه زن، باغ مستطیلی شکل شطرنجی شده جلب نظر میکند که درآن دو درخت خرما روئیده است. درسمت چپ صفحه زیرپای زن ایستاده درخت خرمای دیگری خودنمائی میکند. درزیر کلیه نقوش بالا یک ردیف نقش حیوان شامل دوشیر خوابیده و یک گاو با شاخهای بلند، درحال حرکت کنده‌کاری شده است. نقش شیرها درطرفین گاو مقابل یکدیگر قرار دارند. درقسمت بالا و پائین نقوش صفحة مربع با دوردیف نقش پیچ درهم که نشانه جریان آب است نقوش صفحه محدود میشود. درقسمت بالای دوصفحه یعنی حدفاصل بین الهه و زنان نشسته سمبل خورشید به صورت نقش گلی چند پرکنده کاری شده است. این صفحه با قاب فلزی نسبتأ ضخیمی محصور شده و بوسیله دوقلاب متحرک به میله وصل میشود. بطورکلی مجلس مزبور افسانه مذهبی الهه‌ای را نشان میدهد که عده‌ای برای طلب نیاز به او توسل میجویند. مناظر باغ و درخت خرما و جوی آب و تصاویر گاو شیر، نشانه‌ای از آئین و عقاید مذهبی آن زمان است.

این درفش باحتمال قوی متعلق به معبد الهه ایست که هنوز بنام آن ‌آشنائی نداریم. بنظر میرسد که درفش راهنگام مراسم مذهبی بکار میبردند، یا اینکه بعنوان هدیه به معبد خدای مزبور تقدیم داشتند. باوجودیکه نظرات فوق تاحدی امکان استفاده از آنرا روشن میسازد، ‌ولی این امر بازهم به مطالعه بیشتری احتیاج دارد. اهمیت این درفش بیشتر از لحاظ قدمت شکل و ساخت آنست. ضمنأ از لحاظ باستانشناسی شیئی منحصر بفردیست که اولین بار در یکی از مناطق قبل از تاریخ ایران کشف شده است.

در ساخت این شیء گرانبها از تکنولوژی ریخته گری دقیق (investment casting) استفاده شده که به روش موم گمشده (lost wax) نیز موسوم است. در ابتدا یک مدل مومی از شیء ساخته می شود. سپس در تشتی قرار داده شده و بر روی آن گچ مای ریخته می شود. گچ پس از خشک شدن، یک پوسته نازک بر روی مدل مومی می سازد. این عمل تکرار می شود تا اینکه ضخامت پوسته به حد معینی برسد. سپس این مجموعه گرم می شود تا موم ذوب شده و از درون پوسته خارج گردد. حالا قالبی از جسم مورد نظر بدست آمده که می توان درون آن فلز مذاب ریخت و اقدام به قالبگیری نمود. با این روش می‌توان اجسام پیچیده ای مانند مجسمه ها و شمایل مختلف را ساخت. از این روش در مصر قدیم نیز استفاده می شده است. در شکل زیر نمونه هایی که از معبد توتانخامون بدست آمده را می بینید.

برای استفاده از این مطلب از طریق ایمیل از مولف کسب اجازه شده است 

 ([e-mail])

باغهای معلق بابل

باغهای معلق بابل 

ترجمه و گردآوری » اصغر ناصری ([e-mail]) 

تاریخ ارسال به وبلاگ دنیای علم و تکنولوژی: 29 آبان ماه 1387 

باغهای معلق بابل که به نام باغهای معلق سمیرامیس نیز خوانده می شوند در نزدیکی شهر الحیله در عراق امروزی واقع شده اند و یکی از هفت عجایب دنیای قدیم محسوب می شوند. این باغها به دستور بخت النصر دوم پادشاه بابل در حدود 600 قبل از میلاد بنا شده اند. چنین گفته شده که او برای خوشایند همسر خود آمیتیس شاهزاده خانم ماد که برای درختان سرسبز و گیاهان خوشبوی موطن خود دلتنگ شده بود، دستور ساخت این بنا را داد. این باغها پس از قرن دوم پیش از میلاد توسط زلزله های متعددی ویران شدند. 

علت تسمیه این باغها به معلق، این است که در ارتفاع بالاتر از سطح زمین ساخته شده بودند و برای آبرسانی به آنها باید از وسیله ای شبیه پیچ ارشمیدس استفاده شده باشد. تاریح نویسان یونانی همچون استاربو و دیودور سیسیلی در نوشته های خود از این باغها یاد کرده اند. 

 

در حقیقت این باغها در ایوانهای کاح سلطنتی روییده بودند. تصویر فوق اثر مارتین هیم شرک نقاش هلندی قرن شانزدهم است. برج بابل که آن نیز از عجایب هفتگانه دنیای قدیم است در زمینه تصویر دیده می شود.

مرجع» دایره المعارف ویکی پدیا

کلک ایرانسل برای افزایش درامد

اگر تا بحال از خطوط اعتباری ایرانسل استفاده کرده باشید متوجه این نکته شده‌اید که وقتی کسی با شما تماس می‌گیرد، یعنی دریافت کننده تماس هستید، کیفیت صدا فقط در لحظات اول خوب است و با گذشت مدت کوتاهی صدا منقطع می‌شود طوری که مجبور به قطع تماس می‌شوید. اما زمانی که شما با شماره‌ای اعم از ثابت یا موبایل تماس می‌گیرید، کیفیت صدا بسیار خوب است و ندرتا دچار قطعی تماس می‌شوید.

این یکی از کلک های ایرانسل برای افزایش درآمد است. زیرا به مجرد برقراری تماس با شما از سوی یک فرد دیگر، کیفیت صدا آنقدر بسرعت کاهش می‌یابد که شما محبور به قطع ارتباط و گرفتن شماره طرف مقابل می‌شوید. بدین ترتیب شارژ اعتباری شما کاهش می‌یابد و عواید آن به جیب شرکت ایرانسل می‌رود. می‌توان گفت خطوط ارتباطی ایرانسل، اصطلاحا غیرمتقارن است.

گرچه تلاش شرکت ایرانسل برای کاهش قیمت خدمات در سال‌های اخیر قابل تقدیر بوده است، لیکن نامتقارن بودن کیفیت خطوط آن عملی غیرحرفه‌ای است و باید سریعا در کمال صداقت نسبت به رفع این اشکال اقدام شود.

مردان متاهل دارای سطح پایین‌تری از هورمون تستوسترون هستند.

مردان متاهلی که اوقات خود را با همسر و فرزندان خود می‌گذرانند، دارای سطح تستوسترون پایین‌تری نسبت به افراد مجرد هستند. کشفیات اخیر چنین القا می کنند که پایین بودن سطح هورمون می‌تواند نقش مهمی در تشویق مردان به اختصاص انرژی برای خانواده، بجای جستجو به دنبال یک شریک دیگر، ایفا کند.

پیتر گری انسان شناس و تیمی از دانشگاه هاروارد، میزان تستسترون موجود در بزاق ٥٨ مرد متاهل دارای فرزند یا بدون فرزند و مجرد را مورد بررسی قرار دادند.در تمامی این مردان سطح هورمون در ابتدای صبح در بالاترین مقدار بود و در طول روز کاهش می‌یافت.

اما این کاهش در مردان متاهل بیشتر بود و پدرها نیز حتی کاهش بیشتری نشان می‌دادند. محققین می‌گویند که کاهش این هورمون مهم جنسی در مردان متاهل باعث ممانعت آنها از هرزه‌گردی و پایبندی بیشتر آنها به زندگی خانوادگی می‌گردد.

مرجع:

Evolution and Human Behavior (vol 23, p 193)

حیوانات منقرض شده (۲) -- ببر مازندران

ببر مازندران یا ببر ایرانی زیرگونه ای از ببر بود که در غربی ترین مسکن این جانور می زیست. این گونه از ببر در ایران، عراق، افغانستان، ترکیه، مغولستان تا ازبکستان یافت می شد. به نظر می رسد این جانور در دهه ۱۹۷۰ میلادی منقرض شده باشد. ببر مازندران از نظر بزرگی سومین مکان را در میان ببرها به خود اختصاص داده بود.

ویپگی خاص این حیوان چنگال های بسیار بزرگ آن بود. ببر نر بسیار بزرگ بوده و وزن آن تا به ۲۴۰ کیلوگرم نیز می رسید. هنوز هم ادعاهای پراکنده ای در مورد مشاهده این گونه در جنگل های شمال ایران می شود که به درستی آن نمی توان باور داشت.