ابرتانک جدید روسیه آرمیتا تی 14

درباره ابرتانک جدید روسیه Armata T-15 مطالب زیادی نوشته شده است. در حقیقت T-14 بخشی از پلاتقورم جنگی جهانی آرمیتا است که شامل تانک جنگی T-14، نفربر سنگین T-15 و وسیله نقلیه بازیابی زرهی T-16 و چندین نوع ماشین زرهی دیگر است.

تانک T-14 تفاوتی آشکار با سایر تانکهای دوران شوروی و روسیه کنونی دارد. تمام تانکهای قبلی روسیه تحت تاثیر درسهای آموخته شده از جنگ جهانی دوم در برابر نیروی زمینی آلمان نازی طراحی شده بودند: طرح نسبتا ساده، زرهی قوی و تولید در مقیاس انبوه. تانکهای روسیه برای برابری تک به تک در برابر تانکهای غربی ساخته نشده و طراحان آنها بیشتر بر تعداد انبوهتانکهای بکار گرفته شده تاکید داشتند. حفاظت از خدمه موضوعی درجه 2 محسوب می شد. این فلسفه حتی در جدیدترین تانک روسیه یعنی T-90 نیز به چشم می خورد.

در تانک T-14 این فلسفه بکلی کنار گذاشته شده و برخی از مدرنترین ابداعات در آن به چشم می خورد. حفاظت از خدمه در درجه اول اهمیت قرارگرفته که واکنشی به حرفه ای شدن نیروی رزمی این کشور و کاهش جمعیت ان بشمار می رود.

مهمترین تفاوت T-14 با سایر تانکهای جنگی، برجک بدون سرنشین آن است. مهمترین مزیت این پیکربندی این است که محفظه سرنشینان از بخش انبار مهمات جدا شده است. علاوه براین زره چندلایه که با زره واکنشی ترکیب شده نفوذ گلوله در آن را بسیار دشوار می سازد.

اما بالاتر از همه سیستم دفاع فعال این تانک است که با بهره گیری از رادار آرایه فعال اسکن الکترونیکی با برد 100 کیلومتر می تواند تا 40 هدف هوایی و 25 هدف زمینی را همزمان ردیابی کرده و پانل های آن که در اطراف برجک و بالای تانک نصب شده اند یک دید360 درجه ای به رادارمی دهند. این سیستم بسوی موشک های ضدتانک شناسایی شده گلوله های نفوذکننده ارسال می کند که قادرند با برخورد مستقیم آنرا متلاشی سازند. در حالیکه سیستم دفاع فعال برروی تانکهای بریتانیایی و غربی هنوز در مراحل آغازین توسعه خود قرار دارد، روسها ادعا می کنند سیستم آنها موسوم به افغانیت، کاملا عملیاتی است و ازجمله قادراست دربرابر پیشرفته ترین موشکهای آمریکایی مانند جاولین (Javelin) از تانک تی 14 دفاع کند.

در حالی که برجک بدون سرنشین محافظت بسیار بالاتری از خدمه فراهم می کند، دارای معایبی نیز هست: خدمه مجبورند تماما به حسگرهای تانک برای آگاهی موقعیتی و هدفگیری اتکا داشته باشند و اگر تانک مورد اصابت قرار گرفته وحسگرهای آن آسیب جدی ببیند، قادر به نبرد نیست حتی اگر سایر سیستم های آن سالم باشند.

روشن است که این تانک پیشرفته جهشی بزرگ برای نیروی زرهی روسیه بشمار می آید لیکن عملکرد آن در برابر سلاحهای مدرن غربی و نیز آخرین نسخه های تانک آبرام آمریکا که مجهز به گلوله های هدایت شونده با برد 12 کیلومتر هستند هنوز روشن نیست. در این میان تانکی برنده است که بتواند دشمن را زودتر دیده و ردیابی کند.

آرمیتا تی 14یک تانک کاملا جدید است و مشکلات آن بتدریج آشکار خواهد شد. علاوه براین پرسش اصلی این است که آیا روسیه قادر است این تانک گران قیمت را در تعداد انبوه تولید کند. شکی نیست که تی 14 بتدریج به سلاحی برتر تبدیل خواهد شد.

نقش تانکها در جنگ جهانی دوم

تانک ها در جنگ جهانی دوم

ترجمه و تدوین: اصغر ناصری

تانک ها یکی از سلاحهای اصلی در جنگ جهانی دوم بودند. بریتانیا، ایالات متحده، شوروی، فرانسه، ایتالیا و آلمان ده ها هزار تانک را وارد میدان نبرد کردند. در این میان اتحاد شوروی با 18000 تا 20000 تانک بزرگترین تولید کننده تانک بشمار می رفت. تانکهای آلمانی در ابتدای جنگ ازنظر زره و قدرت آتش ضعیف تر از تانک های متفقین بشمار می رفتند. لیکن در تاکتیک نبرد زرهی و سرعت بکارگیری تانک ها از همان اوایل جنگ دست بالا با آلمانها بود. دکترین آلمانها بر جابجایی سریع و استفاده هماهنگ نیروی زرهی و پشتیبانی نزدیک هوایی تاکید می ورزید که باعث پیروزیهای سریع و درخشان در اوایل جنگ جهانی دوم بود. تمام تانکهای آلمان به رادیوی ارتباطی مجهز  بودند تا بین یگانها هماهنگی کامل وجود داشته باشد. این دکترین به بلیتزکرایگ (Blitzkrieg) معروف شده بود. از سوی مقابل تانکهای فرانسوی دارای زره و قدرت آتش برتری نسبت به تانکهای آلمانی در نبردهای سال 1940 بودند لیکن فقدان وسایل ارتباطی و فرماندهی و کنترل ضعیف مانع استفاده از این مزایا شده بود.

عکسی از کارخانه تولید تانک در جنگ جهانی دوم - تانک M3 آمریکایی

در ابتدای جنگ تانکها دارای ضخامت زره در حدود 30 میلیمتر یا کمتر بودند و سلاح اصلی آنها یک توپ کالیبر 37 تا 47 میلیمتری بود. وزن آنها به حدود 20 تن بالغ می شد اما تا پایان جنگ ضخامت متوسط زره به 60 میلیمتر و وزن آنها به 30 تا 45 تن بالغ می شد. برجک یکی از ویژگی های اصلی تانکها شده بود و امکان می داد تانک در تمامی جهات شلیک کند. لیکن تانکهای بزرگ اغلب فاقد برجک گردان بودند. تانکها را می توان از نظر وزن و ضخامت زره به سه دسته سبک، متوسط و سنگین تقسیم کرد.

بهترین تانک متوسط نیمه اول جنگ، T-34 روسی بود. توپ 76.2 میلیمتری آن برای هر کاربردی کفایت می کرد. این تانک آنقدر موفق بود که تولید سایر تانکهای روسی بجز IS-2 متوقف شد و تمام امکانات به تولید انبوه T-34 اختصاص یافت.

(تصویر تانک T-34-85)

مدل T-34-85 در پاسخ به مدلهای نیرومندتر تانک های آلمانی ابداع شد که دارای برجکی بزرگتر و حامل توپ 85  میلیمتری بود. تانک IS-3 که در میانه سال 1945 ابداع شد ظاهری بسیار آیرودینامیک تر و یک برجک شیب دار بطری شکل داشت. طرح این تانک بر بسیاری از تانک های پس از جنگ مانند T-55 و T-62 تاثیر گذارد.

تصویر تانک روسی IS-3

پیش از جنگ جهانی دوم و حتی پس از حمله ژاپنبه پرل هاربر، ایالات متحده دارای تعداد کمی تانک رزمی بود. تانک سبک M2 مهمترین تانک پیش از جنگ ایالات متحده بشمار می رفت. این تانک دارای زرهی ضعیف و اسلحه ای نسبتا سبک بود و سرعت حرکت تنها مزیت ان محسوب می شد. تانک M3A1 که تولید آن در 1941 شروع شد دارای زره قویتر و توپی 37 میلیمتری بود که به کمک ژیروسکوپ متعادل می شد.

مهمترین تانک ساخت آمریکا در جنگ جهانی دوم تانک متوسط M4 شرمن بود. این تانک از تظر تعداد تولید مقام دوم را در زمان جنگ جهانی دوم داشت. حدود 40 هزار عدد از این تانک  تولید شد که در ارتش تقریبا تمام کشورهای جبهه متفقین خدمت می‌کرد. حتی 4000 عدد از این تانک ها در اختیار روسها قرار گرفت. تانکهای شرمن از زره نازک و حجم کم مهمات ذخیره رنج می‌بردند. لیکن قابلیت اعتماد و تعمیر و نگهدایر ساده از مزایای بزرگ آنها بود که امکان تعمیر سریع حتی در صحنه نبرد را فراهم می‌ساخت.

تصویری از M4 شرمن

در حالی که ایالات متحده و شوروی دکترین تولید نظامی خود را برپایه تانک های ارزان و قابل اعتماد نهاده بودند، آلمانها از اواسط جنگ رو به تولید تانکهای پیشرفته و پرهزینه آوردند. تانک تایگر 2 دارای زرهی چنان ضخیم و مستحکم بود که گلوله های متفقین نمی توانستند آنرا سوراخ کنند. در ابتدای جنگ آنچه باعث برتری آلمانها شده بود، قابلیت فرماندهی و کنترل هماهنگ ستونهای زرهی با استفاده از ارتباطات دوطرفه رادیویی بود. ارتش آلمان ابتدا از تانکهای سبک پانزر 1 و 2 استفاده می کرد که داریا توپ 37 میلیمتری بودند. در طی عملیات بارباروسا (تهاجم آلمان نازی به روسیه در 1941) بزودی معلوم شد که تانکهای T-34 روسیه پیشرفته تر از پانزرهای 3 و 4 هستند. برجک شیب دار تی 34 بخوبی می توانست در برابر گلوله های دشمن مقاومت کند و سلاح76.2 میلیمتری آن بسیار موثر بود. در نتیجه آلمانها به طراحی و تولید تانکهای قویتر مانند پانزر5 پانتر روی آوردند. پانتر در نبردهای رو در رو از راه دور بسیار موثر بود ولی زره نازک پهلویی آن را در برابر حملات از پهلوها آسیب پذیر می ساخت.

تصویر تانک پانتر

بی شک نیرومندترین تانک ساخته شده در طی جنگ جهانی دوم، تایگر آلمانی بود. تایگر2 که به شاه تایگر معروف شد، از نظر استحکام زره و قدرت آتش برترین بشمار می رفت لیکن سرعت کم حرکت استفاده از آن را محدود ساخته بود. سرمایه گذاری آلمان در تانکهای پیشرفته و پیچیده، توان صنعتی آن برای تولید انبوه تانکهای متداول تر را کاهش داده و این امر در نهایت به زیان آلمان و کمبود این اسلحه موثر در جبهه های جنگ تمام شد.

تصویر تانک تایگر 2

مقایسه تانک M4 و تایگر و اندازه گلوله آنها

منبع:

Chris Bishop (2002), "The Encyclopedia of Weapons of WWII".