یورش دولیتل

گردآوری و تالیف: اصغر ناصری

هفتم دسامبر 1941 برای همیشه نقطه عطف بزرگی در تاریخ بشمار می رود. در این روز نیروی دریایی امپراطوری ژاپن بطور غیرمنتظره به ناوگان اقیانوس آرام ایالات متحده که در بندر پرل هاربر لنگر انداخته بود حمله کرد. این حمله زمانی آغاز شد که هنوز مذاکرات ترک مخاصمه میان آمریکا و ژاپن ادامه داشت و نیروهای مستقر در پرل هاربر هیچگونه آمادگی دفاعی نداشتند. هدف اصلی ژاپن و معمار سیاست تهاجمی دریایی این کشور یعنی آدمیرال ایسوروکو یاماموتو، وارد کردن ضربه ای کاری به نیروی دریایی آمریکا و وادار ساختن این کشور به پذیرفتن شرایط ژاپن در مذاکرات صلح بود. ساعت 7:48 صبح این پایگاه توسط 353 هواپیمای جنگی ژاپن مورد حمله قرار گرفت. نتیجه حمله برای نیروی دریایی آمریکا بسیار مصیبت بار بود: بیش از 2335 نفر از نیروهای آمریکایی کشته شده و 8 رزمناو غرق شدند.  188 هواپیمای جنگی آمریکا نیز بر روی زمین نابود شدند. شانس بزرگ نیروی دریایی آمریکا این بود که سه ناو هواپیمابر اصلی اینترپرایز، لگزینگتون و ساراتوگا در بندر حضور نداشتند.

پرل هاربر از دوربین یک خلبان مهاجم ژاپن

فردای آن روز فرانکلین دی. روزولت رییس جمهور آمریکا با همراهی کنگره به ژاپن اعلام جنگ کرد. بدین ترتیب بزرگترین قدرت صنعتی دنیا وارد جگ جهانی دوم شد. امری که سرنوشت جنگ را به ضرر متحدین رقم زد.

به فاصل کوتاهی از حمله نیروهای امپراطوری ژاپن حملات وسیعی را در اقیانوسیه برای تصرف پایگاه های متفقین آغاز کردند. تا هشتم می 1942 ژاپن موفق به تصرف تایلند، گوآم، فیلیپین، سنگاپور، جزایر مارشال و بسیاری مناطق حضور متفقین در اقیانوسیه شده و استرالیا را بشدت مورد تهدید قرار داده بود. حاکمان ژاپن در پیش چشم مردمانشان چنین وانمود می کردند که خاک اصلی ژاپن دور از دسترس دشمنان است. روحیه نیروهای آمریکایی از این شکست های متوالی بشدت متزلزل شده بود. ایالات متحده به یک پیروزی سریع تاکتیکی نیاز داشت.

روزولت فرمان حمله هوایی به توکیو را در دسامبر 1941 صادر کرده بود ولی مشاورین نظامی او قادر به طراحی یک عملیات شدنی نبودند. در آن زمان متفقین پایگاه هوایی نزدیک به خاک اصلی ژاپن نداشتند تا بتوانند بمب افکن های سنگین خود را در آنجا مستقر سازند.

در ژانویه 1942 راه حل موثری برای این معما پیدا شد. نابغه ای نظامی از نیروی هوایی آمریکا به نام سرهنگ جیمز دولیتل که مامور طراحی عملیات شده بود، بمب افکن متوسط B-25 میشل را برای این کار انتخاب کرد. شانزده بمب افکن تغییریافته از این نوع باید در این ماموریت از عرشه یک ناو هواپیمابر برخاسته و برای بمباران خاک اصلی ژاپن اعزام می شدند. این تغییرات شامل جدا کردن تمامی قطعات فلزی غیر ضروری و افزودن تعدادی مخزن سوخت به هواپیما بود. قرار بر این بود که ناو هواپیمابر جدید هورنت بمب افکن ها را به فاصله 640 کیلومتری خاک ژاپن حمل کرده و از آنجا این بمب افکن ها برای بمباران اعزام شوند.

دوم آوریل 1942 ناو هواپیمابر هورنت با 16 بمب افکنی که در عرشه عقبی پارک شده بودند در حالی که از سوی ناو هواپیمابر اینترپرایز و 4 رزمناو همراهی می شد حرکت خود را آغاز کرد. در فاصله 960 کیلومتری خاک ژاپن یک کشتی ژاپنی مشاهده شده و سریعا توسط یکی از رزمناوها توقیف گردید. آمریکایی ها چنین تصور گردند که حضور آنها به توکیو مخابره شده و بزودی مورد حمله قرار خواهند گرفت. بنابراین تصمیم گرفتند زودتر از موعد برنامه ریزی شده ماموریت را آغاز کنند.

قبل از شروع ماموریت سرهنگ دولیتل 79 خلبان همراه خود را فراخواند و به آنان گفت شانس بازگشت بسیار اندک است بنابراین آزادند که از ادامه ماموریت انصراف دهند. هیچکدام از عزم خود بازنگشتند. ابتدا دولیتل از عرشه هورنت برخاست و سپس 15 بمب افکن دیگر از او تبعیت کردند.

برخاستن یک بی - 25 از عرشه هورنت

در ساعت 12:30 بعدازظهر، دولیتل تا ارتفاع 300 متری بر فراز توکیو اوج گرفت و 4 بمب آتش زای خود را رها کرد. سایر بمب افکن ها نیز از او تبعیت کرده و بمب های خود را بر فراز توکیو، یوکوهاما، ناگویا و کوبه فرو ریختند. تمامی بمب افکن ها بدون کمترین مقاومتی از آسمان ژاپن گریختند.

پس از فروریختن وحشت بر خاک ژاپن، بمب افکن ها بسوی شرق متوجه شدند تا در مکان از پیش تعیین شده در خاک چین فرود آیند. طوفانهای شدید دریای چین و شروع زودهنگام ماموریت باعث شد آنها سوخت کافی برای رسیدن به مقصد از پیش تعیین شده نداشته باشند.

یکی از بمب افکنها در ولادی وستک شوروی فرود آمد . خدمه و خود هواپیما توسط نیروهای شوروی توقیف شدند. 15 بمب افکن مابقی در چین فرود سختی داشتند. از 80 خلبان و خدمه، 5 تن در روسیه زندانی شدند و 5 تن نیز هنگام ترک هواپیما کشته شدند. هشت تن نیز توسط ژاپنی های خشمگین اسیر شدند که از آن میان سه تن را بجرم جنایت جنگی اعدام کردند. یک تن نیز در گوشه اردوگاه از گرسنگی مرد و 4 تن باقیمانده در پایان جنگ آزاد شدند. 62 تن از جمله سرهنگ دولیتل توسط نیروهای مقاومت چین (که شرق کشورشان توسط ژاپن تسخیر شده بود) نجات داده شده و موفق به فرار به پایگاه نیروی دریایی آمریکا شدند. دولیتل تمامی هواپیماها و 22 درصد خدمه خود را از دست داده بود و تصور می کرد که در بازگشت محاکمه نظامی شود. اما این حمله به همان نسبت که ضربه بزرگی به روحیه ژاپنی‌ها و افسانه شکست ناپذیری آنها شده بود، باعث تقویت روحیه نیروهای آمریکایی شد بطوری که رییس جمهور آمریکا روزولت ضمن استقبال گرم از دولیتل نشان افتخار به او اعطا کرد. سرهنگ دولیتل با دو درجه ارتقا اکنون به مقام ژنرالی رسیده بود.

اعطای نشان افتخار به دولیتل توسط رییس جمهور آمریکا

آسیب فیزیکی وارده به ژاپن چندان مهم نبود. 90 ساختمان از جمله کارخانه ساخت موتور دیزل، فولاد و کارخانه ساخت هواپیما نابود شدند.

اما می 1942 برای چینی ها بسیار مصیبت بار بود. ژاپنی ها که از مشارکت چینی ها در عملیات فرار آمریکایی ها بسیار خشمپین بودند، با هدف تامین امنیت پایگاه های هوایی خود در چین و تنبیه روستاییان به منطقه وسیعی از منچوری حمله برده و حدود 250 هزار نفر از مردم چین را در استانهای چکیانگ و کیانگ زو قتل عام کردند.