نوآوری افراطی

چند روز پیش بطور اتفاقی در یک فروشگاه لوازم تزئینی و تفریحی با یک اسباب بازی فکری تولید داخل به نام پازل چهار بعدی برخورد کردم. این وسیله برای کودکان 3 تا 6 ساله طراحی شده بود و کودک از طریق سرهم کردن قطعات یک حیوان باید مدل سه بعدی آن را می ساخت. با خودم گفتم ایده جالبی است و یک نمونه از آنرا به قیمت 2 هزار تومان برای فرزندم خریدم تا اگر مفید واقع شد چندتای دیگر از آن را نیز بخرم. در خانه در حضور دختر سه ساله ام آنرا باز کردم با این امید که برایش جالب باشد. از سرهم کردن قطعات یک اسب آبی باید موفق می شدم مدل سه بعدی پلاستیکی آنرا بسازم. مدل حدود پنجاه تکه داشت که دارای زوائدی برای جفت و جور شدن در جای خود بود. با زحمت بسیار توانستم پس از نیم ساعت قسمت جلویی و شکم حیوان را سرهم کنم. دخترم که حوصله اش سر رفته بود به اتاق خود برای بازی با عروسک هایش رفت و من نیز ناامیدانه تکه های اسباب بازی را جمع و در کیسه اش قرار دادم! 

این موضوع نمونه ای است از نوآوری افراطی. یعنی نابود کردن یک ایده خوب با طراحی و اجرای غلط. اگر سازندگان این اسباب بازی به جای تبدیل مدل حیوان به پنجاه تکه پیچیده که بازسازی آنرا حتی برای یک بزرگسال آشنا به فنون مهندسی دشوار می کند، با توجه به مخاطب بازی آنرا به پنج یا هشت تکه تقسیم می کردند که در این صورت مناسب درک و فهم یک کودک خردسال می‌گردد، بجای تولید یک اسباب بازی بی مصرف که تولید کننده آنرا ورشکست می کند یک وسیله عالی برای رشد خلاقیت و مهارت کودک ساخته بودند. 

موضوعاتی از این دست در صنایع داخلی ما فراوان است و عدم توجه به آنها می تواند صدمات فراوانی به اعتبار محصولات وطنی در پیش چشم مصرف کنندگان و خریداران داخلی بزند.

حیوانات و پیش بینی زمین لرزه

قدیمی ترین سندی که از رفتار غیرعادی حیوانات قبل از وقوع یک زلزله مهم در دست داریم به یونان 373 سال پیش از میلاد مسیح باز می گردد. گزارش شده است که موشها، راسوها، مارها و هزارپایان روزها قبل از یک زلزله ویرانگر آشیانه‌های خود را به مقصد مکان‌های امن ترک کرده‌اند. شواهد روایی فراوانی در مورد رفتار غیرعادی حیوناتی مانند ماهی ها، پرندگان، خزندگان و حشرات در طول مدتی از چند هفته تا لحظاتی قبل از یک زمین لرزه وجود دارد. لیکن سازوکار این رفتار و الگوهای آن برای ما شناخته شده نیست. این موضوع بیشتر مورد توجه دانشمندان چینی یا ژاپنی بوده است.  

 رفتار حیوانات در چند ثانیه قبل از اینکه انسانها بروز زمین لرزه را احساس کنند توضیح ساده ای دارد. تعداد کمی از انسان ها می‌توانند امواج P کوچکتری را که سریعتر از امواج بزرگتر S به یک مکان می‌رسد، احساس کنند. اما بیشتر حیوانات داری حواس دقیق تر، قادر به احساس امواج P چند ثانیه قبل از رسیدن امواج S هستند. اما احساس یک زمین لرزه چند روز یا چند هفته قبل از بروز آن داستان دیگری است. 

 

نظریه جدیدتری حاکی از این است که قبل از بروز زمین لرزه حیوانات خانگی زیادی مفقود می شوند. اما بررسی آماری دیگری آنرا رد می‌کند. 

یک دانشمند بسیار معتبر در سال 2000 مقاله ای به چاپ رسانده و در آن این پرسش را مطرح کرده است: آیا رفتار گریز از زمین لرزه طبق نظریه انتخاب طبیعی در الگوی وراثتی حیوانات خاصی داخل می‌شود؟ تمام حیوانات بطور غریزی از شکارچیان می‌گریزند تا جان خود را حفظ کنند. رفتار هشدار زودهنگام در بسیاری از گونه‌های مهره داران در برابر حوادث مختلف مشاهده شده و ممکن است در برابر رسیدن امواج P نیز بتدریج چنین رفتار غریزی بوجود آمده باشد. اما مشکل این است که هنوز بسیاری از تغییراتی که ممکن است روزها قبل از بروز زمین لرزه رخ دهند (مانند تغییر در سطح آب‌های زیر زمینی، تغییرات میدان مغناطیسی و الکتریکی زمین) برای ما ناشناخته‌اند. 

لیکن این موضوع هنوز شایسته پژوهش و مطالعه ژرفتر است. ابتدا بایستی وقایعی که قبل از بروز زمین لرزه روی می دهد را بدرستی شناخت و سپس رفتار حیوانات در این مواقع را به دقت با رفتار عادی آنان مقایسه کرد تا به الگوهای یکنواخت رسید. تنها در این صورت است که می توان از حیوانات برای پیش بینی زمین لرزه استفاده کرد. 

منبع: 

http://earthquake.usgs.gov/learn/topics/animal_eqs.php

کنترل تطبیقی گشت

کنترل تطبیقی گشت یا Adaptive Cruise Control یکی از کارکردهای طراحی شده در سیستم همیار راننده است که به تازگی در اتحادیه اروپا مورد اجرای آزمایشی قرار گرفته است. این سیستم بخشی از تلاش کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای گسترش سامانه های ارتباط هوشمند خودرویی می باشد. در این سیستم از سنسورهای جلویی خودرو برای سنجش پیوسته فاصله تا خودروهای مجاور و تنظیم خودکار سرعت استفاده می شود تا فاصله خودرو تا وسیله نقلیه جلویی از حد معینی کمتر نشود. راننده با تنظیم حدکثر سرعت مطلوب و انتخاب فاصله زمانی تا خودروی جلویی این سیستم را فعال می کند. سپس این سیستم سرعت خودرو را طوری تنظیم می کند که فاصله خودرو تا وسایل نقلیه روبرویی از حد معینی کمتر نشود. 

شکل زیر مثالی از نحوه عملکرد این سیستم را نشان می دهد. همانطور که دیده می شود، سنسورهای جلوی خودرو فاصله وسیله نقلیه روبرویی و سرعت آنرا اندازه گیری کرده و به واحد کنترل خودرو ارسال می کنند. واحد کنترل با توجه به سرعت حداکثر و فاصله زمانی تعیین شده، ترمز و گاز خودرو را فعال کرده و سرعت آنرا تنظیم می نماید. 

 

منبع: 

http://wiki.fot-net.eu/index.php?title=Adaptive_Cruise_Control

فناوری نوظهور ارتباطات هوشمند خودرویی

تالیف : اصغر ناصری 

حوادث رانندگی در سال میلیون ها نفر را در سراسر جهان به کام مرگ می برند. در طول ده سال گذشته بیش از 235 هزار نفر در تصادفات رانندگی در کشور جان باختند (1).  بیشتر این حوادث رانندگی به علت خطای انسانی و در نتیجه عدم آگاهی راننده از رفتار خودروهای پیرامونی بوده است. اما اکنون یک فناوری نوظهور نوید کاهش قابل ملاحظه در آمار تصادفات را می دهد. فناوری ارتباطات هوشمند خودرویی یا Connected Vehicle Technology به رانندگان ابزارها و امکاناتی را می دهد که به کمک آنها بتوانند از تصادفات احتمالی پیش از وقوع آگاه شده و به موقع خود را از موقعیت خطرناک برهانند. 

در این فناوری، خودروها به سیستم های ارتباطی مجهز می شوند که امکان تبادل داده بین خودروهای مجاور را در یک برد معین فراهم می کنند. بدین ترتیب خودرو مجهز به این سیستم، از وجود یک خودرو در نقطه کور یک پیچ و یا توقف ناگهانی خودروی جلویی آگاه شده و فرصت عکس العمل به موقع را خواهد داشت. این امر تا اندازه زیادی می تواند از بروز تصادفات جلوگیری کند. 

این ارتباطات بر اساس فناوری ارتباطات بی سیم بردکوتاه اختصاصی (DSRC) صورت می پذیرد که سریع، امن و قابل اعتماد بوده و بر روی یک طیف اختصاصی عمل می کند (2). بدین ترتیب خودروهای مجهز به این فناوری قادر به صحبت با یکدیگر بوده و با یکدیگر اطلاعات مفیدی درباره مکان، سرعت و جهت حرکت خود بطور بهنگام مبادله می کنند.  

در ایران این فناوری نوظهور توسط پژوهشکده فناوری اطلاعات  جهاد دانشگاهی شریف بصورت پایلوت در حال اجراست. برای اطلاعات بیشتر می توانید به وب سایت رسمی این سامانه مراجعه کنید: 

وب سایت رسمی سامانه ارتباطات هوشمند خودرویی

منابع 

1- خبرگزاری فارس به نقل از رییس مرکز تحقیقات پزشکی قانونی 

http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=9001270686 

2. How Connected Vehicles Work, http://www.its.dot.gov/factsheets/pdf/connected_vehicles_work.pdf

معرفی یک پدیده جالب علمی: اثر لیدن فراست

شرح آزمایش:  

یک صفحه فلزی (مثلا یک ماهیتابه فلزی ارزان قیمت) را روی شعله گاز بگذارید. با یک قطره چکان با فاصله یکی دو دقیقه یک قطره آب روی صفحه بپاشید. تا زمانی که قطره آب روی صفحه پخش شده و بتدریج بخار می شود دمای صفحه به صد درجه سانتی گراد نرسیده است. 

پس از مدتی مشاهده خواهید کرد که قطرات آب به جای پخش شدن روی صفحه فلزی، یکپارچگی خود را حفظ کرده (مانند قطرت جیوه مایع) و شروع به لرزیدن می‌کنند. در این لحظه دمای صفحه از صد درجه بالاتر رفته است. با کمال تعجب دیده می شود قطرات آب بجای اینکه سریعتر بخار شوند، در برابر دما تا مدت زیادی مقاومت می‌کنند. 

 

این پدیده جالب به اثر لیدن فراست معروف است. وقتی قطرات آب با سطحی که دمایی بالاتر از نقطه جوش آب دارد برخود می‌کنند، لایه نازکی از قطره آب که در تماس مستقیم با صفحه قرار می‌گیرد سریعا بخار می‌شود. این لایه بخار، نقش یک عایق حرارتی را ایفا کرده و مانع رسیدن حرارت کافی به بقیه قطره آب می‌شود. بدین ترتیب قطره آب می‌تواند مدت زیادی در برابر تبخیر شدن مقاومت کند.