آیا پایان جهان نزدیک است؟

آیا پایان جهان نزدیک است؟

آخرین باری که نوع بشر به نابودی کامل نزدیک شد، سال 1953 بود.

پایان جهان هیچگاه تا این اندازه نزدیک نبوده است. بر طبق بولتن دانشمندان اتمی، تنها زمانی که نوع بشر این اندازه به نابودی خود نزدیک شد، سال 1953 بود. در اوج  جنگ سرد ایالات متحده آمریکا و شوروی سلاحهای هسته ای خود را تنها به فاصله نه ماه از یکدیگر آزمایش کردند. هم اکنون تهدیدهای هسته‌ای و خطرات زیست محیطی نادیده گرفته شده رشد فزاینده ای یافته اند بطوری که دانشمندان پایان عمر بشر را نزدیکتر از هر زمانی می دانند.

بولتن دانشمندان اتمی در یک جمله وضعیت سیاره ما را خلاطه کرده است: "خطرناکتر از هر زمانی دیگری پس از جنگ جهانی دوم". تنش های موجود در دریای چین جنوبی بر سر عملیات دریایی آمریکا، روابط پرتنش پاکستان و هند و شعارهای هسته ای بی پروایانه برخی رهبران جهان وضعیت بس خطرناکی پدید آورده است. هر لحظه ممکن است سلاحهای مخوف کشتار جمعی بطور عمدی یا طبق محاسبات اشتباه بکار گرفته شوند. این مطالب در بولتن دانشمندان اتمی بیان شده که شامل بیش از 15 برنده جایزه نوبل است.

سال گذشته کره شمالی آزمایش های هسته ای و موشکی خود را در تعارض با قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد شتاب بخشید. بیانیه های تحریک کننده رییس جمهور آمریکا و رهبر کره شمالی خطر جنگ هسته ای را بزرگتر و نزدیکتر ساخته است. علاوه بر این ایالات متحده و شوروی درباب کنترل موجودی سلاحهای هسته ای خود به توافق نرسیده اند.

تغییرات زیست محیطی نیز سهمی در پیش بردن دنیا بسوی نابودی دارند. سال گذشته بالاترین دما در سراسر کره زمین ثبت شد و خشکسالی باعث بروز آتش سوزی های بزرگی در جنگلها و حیات وحش گردید. نازک شدن پوشش یخی قطبها به همراه عوامل یاد شده همگی گویای ناتوانی بشر در کنترل انتشار گازهای گلخانه ای هستند.

خطر بزرگ دیگر، استفاده تبهکارانه از فناوری اطلاعات است که باعث عدم اعتماد به نهادهای سیاسی، رسانه‌ها، علوم و هنر شده است.

اما همه امیدها بر باد نرفته است. جامعه جهانی باید ابزارهایی برای مقابله با اخبار جعلی ابداع کرده و سازوکارهایی برای کنترل سلاحهای سایبری بیابد. توافق متقابل میان قدرتهای جهانی نیز تنها راه مهار خطرات بالقوه ناشی از عدم اعتماد آنها به یکدیگر است.

منبع: نشریه نیچر

https://www.nature.com/articles/d41586-018-01276-y

کوسه گرینلند با چهارصد سال سن!

کوسه گرینلند با چهارصد سال سن!

این موجود در عصر فرمانروایی جیمز اول در انگلستان بدنیا آمد، زمانی که رنه دکارت اصول اندیشه خود را تدوین می‌کرد جوان بود و هنگام جنگهای استقلال آمریکا به سن بلوغ رسیده بود. این کوسه گرینلند ماده حدود 400 سال سن دارد و احتمالا مسن ترین موجود مهره‌داری است که در جهان زندگی می‌کند.

تا پیش ازکشف این موجود، گمان می‌رفت والهای سرخمیده با 211 سال طولانی‌ترین عمر را در بین حیوانات داشته باشند. لیکن این کوسه تازه کشف شده گوی سبقت را از این نوع وال ربوده است. پیش‌بینی می‌شود این نوع کوسه عمری میان 200 تا 570 سال داشته باشد. این کوسه خاکستری و فربه یکی از بزرگترین گوشتخواران دنیا است و طول آن به 5 متر می‌رسد. با این وجود تا بحال موردی از حمله آن به انسان گزارش نشده است.

دانشمندان زیست شناس برای اندازه گیری طول عمر موجودات از رادیوگرافی کربن 14 استفاده می‌کنند. کربن 14 یک ایزوتوپ رادیواکتیو این عنصر با نیمه عمر 5730 سال است، یعنی پس از این مدت نیمی از کربن 14 موجود تجزیه می‌شود. با اندازه‌گیری میزان کربن 14 موجود در بافت‌های موجودات زنده می‌توانند مقداری را که در اثر فعالیت رادیواکتیو تجزیه شده اندازه‌گیری و از آن طریق سن موجود را تخمین بزنند. لنز چشم این کوسه حاوی پروتئین خاصی است و زیست شناسان با به دام انداختن این کوسه و نمونه‌برداری از لنز چشمی آن توانستند طول عمر این موجود را اندازه بگیرند. گرینلند جزیره بزرگی است که در شمال غربی انگلستان واقع است.

https://www.theguardian.com/environment/2016/aug/11/400-year-old-greenland-shark-is-the-oldest-vertebrate-animal#img-2

زندگانی و دستاوردهای علمی پروفسور مریم میرزاخانی

زندگانی و دستاوردهای علمی پروفسور مریم میرزاخانی

پرفسور مریم میرزاخانی، یکی از بزرگترین دانشمندان علوم ریاضی دنیا در 24 تیرماه 1396 بر اثر بیماری پیشرفته سرطان درگذشت. او اولین زنی بود که به دریافت جایزه مدال فیلدز در سال 2014 نایل شد. این جایزه معادل نوبل ریاضیات و یکی از معتبرترین جوایز دنیای علوم است.

مریم میرزاخانی هنگامی که یک نوجوان بود دو بار در سالهای 1994 و 1995 موفق به دریافت مدال طلای مسابقات جهانی المپیاد ریاضی گردید. در 1999 با درجه کارشناسی از دانشگاه صنعتی شریف فارغ التحصیل گردید و پنج سال بعد دکترای خود را از دانشگاه هاروارد برای پایان نامه خود "ژئودزیک‌های ساده بر سطوح هایپربولیکی و حجم فضای ماژولی منحنی‌ها" دریافت کرد. در سال 2008 او مقام استادی دانشگاه استانفورد را بدست آورد.

میرزاخانی بر مطالعه سطوح هایپربولیکی با استفاده از فضاهای ماژولی آنها متمرکز بود. در فضاهای هایپربولیکی برخلاف فضای اقلیدسی ساده، اصل پنجم اقلیدس حاکم نیست. مطابق اصل پنجم اقلیدس، از یک نقطه تنها می توان یک و فقط یک خط موازی خط معینی رسم کرد. در فضای هایپربولیکی نااقلیدسی، از یک نقطه ثابت می‌توان بی نهایت خط موازی یک خط مفروض دیگر رسم کرد. مجموع زوایای یک مثلث در فضای هایپربولیکی کمتر از 180 درجه است. در چنین فضای انحناداری، کوتاهترین مسیر بین دو نقطه را ژئودزیک می نامند. برای مثال بر روی یک کره، ژئودزیک یک دایره بزرگ است. مطالعات میرزاخانی شامل محاسبه تعداد ممکن یک نوع خاص ژئودزیک به نام ژئودزیک ساده در فضاهای هایپربولیکی بود.

فن بکار رفته توسط او مشتمل بر ملاحظه فضاهای ماژولی سطوح بود. در این حالت فضای ماژولی مجموعه ای از فضاهای ریمانی است که دارای ویژگی معینی هستند. میرزاخانی چنین یافته بود که یکی از خواص فضای ماژولی به تعداد ژئودزیک‌های بسته ساده یک سطح هایپربولیکی مربوط می شود.

بی شک درگذشت زودهنگام این دانشمند بزرگ ضایعه بزرگی برای جامعه علمی دنیاست. به بیان شاعر:

از نگاه دو چشم یک تن کم    وز نگاه خرد هزاران بیش

منبع: دایره المعارف بریتانیکا، 2017-15-7

سدهای بزرگ، عامل کم آبی در مناطق بزرگی از جهان هستند

سدهای بزرگ، عامل کم آبی در مناطق بزرگی از جهان هستند

سدها برای گردآوری آب از رودخانه ها و توزیع مجدد آن با هدف جبران مشکل کمبود آب ساخته می شوند. اما مطالعات نشان داده است که سدها بویژه برای مردمی که در پایین دست آنها زندگی می کنند محرومیت ازمنابع آب را ببار آورده اند.

تقریبا یک چهارم ازجمعیت جهان بواسطه مداخلات انسان در رودخانه ها، دچار مشکل کمبود آب شده اند. تد ولدکمپ پژوهشگری از دانشگاه وریژه در آمستردام هلند این مطلبرا اخیرا بیان کرده است. به گفته او سدها که آب را برای آبیاری یا مصرف در شهرها و یا تولید برق گردآوری می کنند از جمله مداخلات مخرب انسانها دررودخانه ها بشمار می آیند.

برندگان و بازندگان

ولدکمپ و هم دانشگاهیان وی برای مطالعه اثرات سدها بر جوامع، یک مدل جامع ساخته اند که دنیا را به مناطقی به شکل مربع‌های 50 کیلومتری تفکیک می کند. آنها از این مدل برای ارزیابی کمبود آب از سال 1971 تا 2010 استفاده کرده اند تا بتوانند برندگان و بازندگان حاصل ازمداخلات انسان به شکل ساختن سدها را شناسایی کنند.

این گروه دریافتند که نقاط بحرانی کمبود آب در طول زمان جابجایی بسیار یافته است بطوری که بیشتر مردم ساکن در بالادست سدها از رهگذر ساخت سد و گرداوری جریانهای آب سود برده اند در حالی که مردم پایین دست در بی آبی و خشکسالی رها شده‌اند.

در چند دهه اخیرتقریبا دو هزار میلیارد دلار صرف ساخت سد در سراسر مناطق جهان شده است. اما پژوهش تکان دهنده ولدکمپ نشان می دهد که این فعالیت ها موجب محرومیت 23 درصد مردم جهان ازمنابع آبی شده در حالی که تنها 20 درصد دیگر از این موضوع سود برده اند.

جابجایی منابع

رودخانه های بزرگ که سدسازی در بالادست آنها باعث کمبود آب در مناطق پایین دست شده است شامل رودخانه زرد در شمال کم آب چین؛ رودخانه گنگ که فعالیت انسان در بالادست آن در هند کم آبی را برای مردم بنگلادش ببار آورده است؛ فرات که سدهای ترکیه در بالادست آن باعث خشکسالی در عراق شده و رودخانه کلرادو در آمریکاست که برداشت های بالادست در آمریکا باعث کم آبی در مکزیک شده است.

اما ریچارد تیلور مدیر اجرایی ارشد انجمن جهانی نیروی آبی درانگلستان که نمایندگی بسیاری از سدسازان را بعهده دارد، این یافته ها را رد می کند. به گفته او انگیزه اصلی از ساختن سدها، ذخیره آب شیرین برای روان ساختن بی نظمی های موجود در جریانهای طبیعی، جذب سیلابها و تضمین حداقل جریان در دوره های خشکسالی است. این خدمات بنیادین دارای منافع خاصی برای مردم واقع در پایین دست هستند.

لیکن پژوهش اخیر نشان می دهد که بدترین اثرات سدها در ماههایی بروز می کند که فشار زیادی بر منابع آبی وجود دارد. ولدکمپ گفته است که سدها باعث افزایش طول دوره های کم آبی می شوند.

بسیاری از کشورها به ساخت سد به عنوان روش مهمی برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی می نگرند. این عمل هم با انحراف مسیر جریان آب برای جبران کمبود آن و هم تولید نیروی برق پاک برای برچیدن نیروگاههای سوخت فسیلی انجام می شود. به گفته تیلر در بیشتر نقاط دنیا ذخیره آب اهمیتی بنیادین برای بقای انسانها دارد.

اما یافته های ولدکمپ چنین خاطرنشان می سازد که هدف گردآوری آب بیشتر در پشت سدها باعث تشدید مشکل کمبود آب می‌شود. ساخت سدهای بیشتر ممکن است اثرات آینده تغییرات آب و هوا را برای بخش معینی از مردم کاهش دهد، لیکن در حال حاضر فشار بیشتری بر سایر مردمان وارد می سازد.

منبع:

https://www.newscientist.com/article/2134785-billion-dollar-dams-are-making-water-shortages-not-solving-them/

هواپیمای مسافری فراصوت

یکی از جاه طلبانه ترین مفاهیم در زمینه پرواز فراصوت، اسپیس لاینر است که در مرکز هوافضای آلمان (DLR) توسعه یافته است.

اسپیس لاینر از فناوری فضایی برای دستیابی به سرعت هایی تا 25 ماخ استفاده می کند، سرعتی که با آن یک هواپیمای مسافری می تواند مسافت بین لندن تا استرالیا را در 90 دقیقه بپیماید.

برای رسیدن به چنین سرعت شگفت آوری، اسپیس لاینر مسافرین خود رابه لبه فضا می برد.

این هواپیما در حقیقت یک فضاپیمای دومرحله ای است که یادآور شاتل فضایی است.

یک بوستر (راکت تقویتی) بخش حامل مسافرین را به ارتفاع 80 کیلومتری می برد و در آنجا وسیله حامل، 50 مسافر را به سمت دیگر کره زمین منتقل می کند.

کابین مسافرین برای رعایت ایمنی می تواند به عنوان یک کپسول نجات نیز عمل کند.

هم بوستر و هم کپسول حامل مسافرین، کاملا قابل استفاده مجدد هستند تا هزینه ها پایین نگهداشته شود.

به عقیده متخصصین DLR اسپیس لاینر دوست دار محیط زیست نیز هست زیرا از مخلوط هیدروژن مایع و اکسیژن مایع به عنوان سوخت پیشران استفاده می کند که پس از احتراق تنها بخار آب تولید می کند.

http://edition.cnn.com/2016/03/07/aviation/hypersonic-future-of-aviation/index.html