شکاری رهگیر سوخوی 15

شکاری رهگیر سوخوی 15 تنها در چند صحنه از تاریخ جنگ سرد ظاهر شد. ولی همین حضور کوتاه تاثیری مهم در تغییر مسیر تاریخ داشت.

سوخوی 15 برای رهگیری و شکار بمب افکن هایی مانند بی 52 آمریکا ساخته شده بود. رهگیرهای قبلی ماند سوخوی 9 و 11 عملکرد محدودی از نظر ردار و توانایی رهگیری این بمب افکن جدید آمریکایی داشتند که به ابزارهای موثری برای اختلال الکترونیکی در رادار دشمن مجهز بود. ب همین دلیل این هواپیمای جنگی به رادار قدرتمندی بنام تایفون مجهز شده بود که می توانست با امواج نیرومند خود باعث به اصطلاح سوزاندن پارازیت های الکترونیکی دستگاه های جنگ الکترونیک دشمن شود در نتیجه تا اندازه زیادی از اثر اختلالات راداری مصون بود.

سوخوی 15

اما تشعشع نیرومند راداری آن باعث آشکارسازی زود هنگام در رادارهای رقیب می شد. از این رو رژیم عملیاتی این هواپیمای رهگیر به این صورت طراحی شده بود: ابتدا در حالت خاموش بودن رادار و با استفاده از خلبان خودکار که داده های لازم را از طریق لینک داده Lazur-S از ایستگاه کنترل راداری زمینی دریافت می کرد، تا فاصله نزدیکی از هواپیمای دشمن پیش می‌رفت. سپس رادار خود را روشن کرده و روی هواپیمای دشمن قفل می کرد تا بتواند با استفاده از موشکهای هوا به هوای R-98 یا R-40 بمب افکن هدف را نابود سازد.

برخلاف مدلهای قبلی سوخو که دارای مخروط کاهش سرعت هوا در ورودی به موتورهای خود در دماغه هواپیما بودند، ورودی های هوای سوخوی 15 در دو طرف بدنه قرار داشت و دو موتور توربوجت نیرومند Tumansky R-11F2S-300 را تغذیه می کرد که به این هواپیما سرعتی معادل 2.5 ماخ در ارتفاع بالا و نرخ صعود 228 متر بر ثانیه می داد.

مشهورترین واقعه ای که این هواپیمای جنگی در آن شرکت داشت ساقط کردن هواپیمای مسافربری خطوط هوایی کره با شماره KAL 007 بود. در یکم سپتامبر 1983 این هواپیما از نیویورک به هوا برخاست تا از فراز آنکوریج در آلاسکا به سوی سئول پایتخت کره جنوبی برود. به دلیل اشتباه خلبان در تنظیم خلبان خودکار هواپیمای مسافربری، بوئینگ جمبوجت 747 کره ای وارد بخشی از قلمرو هوایی شوروی شد. منطقه مزبور بر فراز شبه جزیره کامچاتکا بود که بخشی از محرمانه ترین تاسیسات موشکی شوروی را در خود جای می داد. در لحظات پایانی ترک قلمرو هوایی روسیه، یک سوخوی 15 با خلبانی سرگرد گنادی اوسیپوویچ که به رهگیری این هواپیما فرستاده شده بود در نزدیکی غرب جزایر ساخالین در دریای ژاپن، دو موشک بسوی آن شلیک کرد. موشکها باعث از دست رفتن کنترل جمبوجت و سقوط آن در اقیانوس شدند. تمام 269 مسافر و خدمه هواپیما از جمله لارنس مک دونالد نماینده ارشد کنگره آمریکا بر اثر انفجار و سقوط هواپیما کشته شدند.

مسیر طی شده در مقایسه با مسیر برنامه ریزی شده پرواز KAL007

پیامدهای حادثه

این حادثه جهانیان را دچار شوک و وحشت کرد. حمله به یک هواپیمای مسافربری تا آن زمان پدیده نادری بشمار می رفت. دولت شوروی در اولین بیانیه پس از حادثه به اختصار اعلام کرد که یک هواپیمای ناشناس بر فراز قلمرو شوروی مورد حمله قرار گرفته و ساقط شده است. دولت آمریکا واکنش شدیدی به این واقعه از خود نشان داد. رونالد ریگان رییس جمهور وقت آمریکا این واقعه را یک کشتار جمعی دانست و طی یک سخنرانی چنین گفت که شوروی ها با این عمل به انسانیت اعلام جنگ کرده اند. پنج روز پس از این واقعه دولت شوروی پذیرفت که هواپیمای مزبور از نوع مسافربری غیرنظامی بوده لیکن خلبان هواپیمای روسی راهی برای پی بردن به این موضوع نداشته است. یکی از مقامات بلندپایه نظامی شوروی اعلام کرد که پرواز مزبور در نوعی عملیات شناسایی جاسوسی دخالت داشته است. دولت ریگان با معلق گذاردن تمامی توافقنامه های دوجانبه و امتناع از خدمات دهی به هواپیماهای مسافری روسیه در سراسر آمریکا به این قضیه واکنش نشان داد.

انتشار نوار مکالمات خلبان هواپیمای سوخو با برج مراقبت زمینی که توسط ایستگاه های استراق سمع آمریکا در خاک ژاپن گردآوری شده بود، ناشی از هرج و مرج در مکالمات میان هواپیما و برج مراقبت داشت. خلبان سوخو به وجود چراغ چشمک زن در هواپیمای ناشناس که خاص هواپیماهای مسافربری است اشاره کرده بود ولی این موضوع مورد توجه ایستگاه رهگیری رادار زمینی قرار نگرفته بود.

بعدها معلوم شد همزمان با پرواز هواپیمای مسافربری کره ای، یک هواپیمای شناسایی RC-135 آمریکا نیز در همان نزدیکی پرواز می کرده و بعید نیست ایستگاه رهگیری روسی این دو هواپیما را با هم اشتباه گرفته باشد. از بد حادثه در روز رخداد واقعه یک آزمایش موشکی فوق سری در جزیره کامچاتکا توسط شوروی در حال انجام بود و ضریب هشدار ایمنی در بالاترین سطح خود قرار داشت.

این واقعه دو پیامد بسیار مهم داشت:

1. روس ها با تغییر فرکانس های مکالمات رادیویی نظامی خود امکان استراق سمع توسط آمریکایی ها را تا 60 درصد کاهش دادند.

2. رونالد ریگان رییس جمهور آمریکا اجازه گشودن باند فرکانسی GPS را برای کاربردهای غیرنظامی صادر کرد تا بدان وسیله هواپیماهای مسافربری بتوانند بهتر مسیر پرواز خود را تنظیم کرده و از احتمال انحراف از مسیر خود بکاهند.

منبع اصلی:

http://www.history.com/this-day-in-history/korean-airlines-flight-shot-down-by-soviet-union

درگذشت مخترع کلاشنیکوف

23 دسامبر 2013

میخائیل کلاشنیکوف (Mikhail Kalashnikov) مخترع تفنگ معروف AK-47 در سن 94 سالگی درگذشت. تخمین زده می شود که تاکنون بیش از 75 میلیون عدد تفنگ AK-47 و مجموعا 100 میلیون عدد از خانواده این نوع تفنگ ساخته شده باشد. 

تفنگ کلاشنیکوف که با خشاب انحنادار خود شناخته می شود، به علت سادگی ساخت و قابلیت اعتماد آن معروف شده است. استفاده از آن ساده است و حتی کودکی ده ساله می تواند کار با آنرا در مدت کوتاهی یاد بگیرد. در شرایط سخت از سرما و گرمای بیش از حد گرفته تا آب و هوای مرطوب یا گردآولود نیز کار می کند.

کلاشنیکوف اولین مسلسل دستی خود را در سال 1942 پس از اینکه هنگام خدمت به عنوان فرمانده تانک در جنگ جهانی دو زخمی شد ساخت اما ارائه آن به ارتش شوروی تا سال 1947 بطول انجامید. این سلاح در دهه 1959 اسلحه سازمانی ارتش شوروی بود. در دستان گروههای شبه نظامی نیز نقش موثری ایفا کرد بطوری که در موفقیت شورش دهه 1960 و 1970 موزامبیک اثرگذر بود. هم اکنون تصویر کلاشنیکوف بر پرچم ملی موزامبیک نقش بسته است.

پرچم ملی موزامبیک

مخترع این سلاح بجای دقت و برد، تاکید را بر سهولت استفاده و قابلیت اعتماد گذاشته بود. کلاشینکوف تقریبا همیشه عمل می کند و حساسیت کمی در برابر نفوذ آلودگی و شرایط نامساعد محیط دارد. پس از فروپاشی شوروی انبار عظیم سلاحهای کلاشینکوف در دسترس گروههای مختلفی قرار گرفت و امروزه این سلاح را می توان در تقریبا هر نقطه دنیا در دست ارتشیان منظم یا گروه های شبه نظامی دید.

فناوری نمایشگر بالاسری یا HUD

تالیف: اصغر ناصری

یک نمایشگر بالاسری یا Head Up Display هر نوع صفحه نمایش شفافی است که با تاباندن تصویر بر روی شیشه جلوی یک وسیله نقلیه کار می کند بطوری که راننده یا خلبان آن وسیله بدون نیاز به سرخم کردن و نگریستن به صفحه کنترل های موجود بر روی داشبورد بتواند با نگاه به جلو و روی شیشه جلوی وسیله، اطلاعات مورد نیاز را بخواند.

این فناوری در ابتدا برای هواپیماهای نظامی ابداع شده بود تا خلبان بدون برداشتن نگاه از فضای روبرو در هنگام تعقیب هواپیمای دشمن بتواند اطلاعات پرواز را از روی شیشه جلوی خود بخواند. لیکن امروزه در اتومبیل های تجاری نیز راه پیدا کرده است. بویژه فناوری ارتباطات خودرویی استفاده موثری از این امکان نمایش نموده است.

نمایشگر بالاسری در کابین کمک خلبان یک C-130J

بخش های مختلف یک سیستم نمایشگر بالاسری

بطور کلی یک HUD از سه بخش اصلی تشکیل شده است: یک پروژکتور، یک ترکیب کننده و یک کامپیوتر مولد ویدیو

پروژکتور در یک سیستم نمایشگر بالاسری شبیه یک کالیماتور نوری است: لنزهای محدب یا آینه های مقعر برای کانونی ساختن نور و لوله اشعه کاتودی، دیود تابش کننده نور (LED) یا نمایشگر کریستال مایع (LCD) در نقطه کانونی آن. این آرایش تصویری با استفاده از پرتوهای موازی نور تولید می کند، به عبارتی تصویری در بی نهایت.

ترکیب کننده یک شیشه مسطح است که در جلوی بیننده قرار دارد و علاوه بر بازتاب یک نور تک رنگ برای نمایش تصویر، امکان مشاهده میدان دید بیرون کابین را نیز می دهد. این شیشه معمولا دارای خاصیت بازتاب انتخابی است و فقط به طول موجهای معینی امکان عبور می دهد و بقیه را باز می تاباند تا به صورت یک صفحه نمایش شفاف عمل کند.

کامپیوتر واسطه بین پروژکتور و داده هایی است که باید نمایش داده شوند و تصویر و نمادهایی که باید بر صفحه نمایش نیمه شفاف تابانده شوند را تولید می کند.

در HUD های نسل چهارم از یک پرتو لیزر برای تابش تصویر استفاده می شود و بدین ترتیب واحد پروژکتور حذف گردیده است. جنگنده ضربتی A-7D اولین هواپیمای نظامی بود که از یک HUD استفاده کاملا عملیاتی می نمود. انتظار می رود در آینده سیستم نمایشگر داخل کلاه خلبان (Helmet Mounted Display System) جایگزین HUD شود که در آن شیشه جلوی کلاه خلبان از نمایشگرهای شفافی برای نمایش تمامی اطلاعات لازم تشکیل شده است.

نیروی هوایی چین

تالیف: اصغر ناصری - آذرماه 1392

نیروی هوایی ارتش آزادیبخش چین (PLAAF) بخشی از ارتش چین، نیروی نظامی اصلی جمهوری خلق چین است. این نیرو رسما در 11 نوامبر 1949 افتتاح شد و تا سال 2010 دارای 330 هزار نیرو بود که بدین ترتیب بزرگترین نیروی هوایی در آسیا محسوب می شد. در سالهای اولیه پیدایش این نیرو از کمک شوروی بهره فراوانی برد و کارخانه هواپیماسازی شن یانگ به تولید اولین مدل هواپیمای نظامی یعنی مدل آموزشی میگ 15 با نام JJ-2 پرداخت. بیشتر توسعه صنایع هواپیماسازی نظامی چین بر اساس تولید میگ های 15، 17، 19 و 21 با مجوز از شوروی شکل گرفت.

اولین هواپیمای جنگی بومی تولید شده توسط چین مدل J-8 بود که در دهه 1960 صورت گرفت.

هم اکنون چین برنامه هایی را برای مدرنیزه کردن نیروی هوایی خود و چایگزین کردن هواپیماهای قدیمی با انواع جنگنده نسل چهار و نیم و در آینده نزدیک نسل پنجم دارد. 

جدول زیر برخی از هواپیماهای جنگی چین را معرفی می کند.

مدل	تصویر	نقش	کشور سازنده	تعداد در خدمت
Shukhoi Su-30MKK		جنگنده چند منظوره	روسیه	99
Shukhoi Su-27		جنگنده برتری هوایی	شوروی	76
Shenyang J-11		جنگنده برتری هوایی	چین (کپی سوخوی 27)	140
ُShenyang J-10		جنگنده چند منظوره	چین	200

Xian JH-7		جنگنده بمب افکن	چین	72
ُShenyang J-8		رهگیر	چین	180
Nanchang Q-5		جنگنده ضربتی	چین	240

هم اکنون نیروی هوایی چین با 2900 فروند هواپیمای جنگی در مقام سوم پس از ایالات متحده و روسیه قرار دارد. لیکن سیاست های کاهش هزینه دولت اوباما که به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران به کاهش قابل ملاحظه توان نظامی آمریکا خواهد انجامید، محتملا در آینده ای نزدیک چین را به مقام اول ارتقا خواهد داد.

پیشرفته ترین کشتی جنگی دنیا

ترجمه و گردآوری: اصغر ناصری

آذرماه 1392

منبع: Popular Science Magazine

کشتی جنگی USS Zumwalt جدیدترین زمناو نیروی دریایی ایالات متحده است که بیش از 30 متر طویل تر از ناوشکن های فعلی و دو برابر سنگین تر است. با این وجود خط اثر راداری آن 50 برابر کمتر از ناوشکن های عادی است و در برابر رادارهای دریایی تقریبا نامرئی بشمار می رود. تعداد خدمه مورد نیاز آن نیز نصف ناوشکن های عادی است. در این ناوشکن از پیشرفته‌ترین فناوری های رادار، اختفا، تسلیحات و سیستم رانش استفاده شده است و در سال 2016 عملیاتی خواهد شد.

زوم والت مکمل ناوشکن های کلاس آرلای بورک (Arleigh Burk) است که وظیفه محافظت ارز ناوهای هواپیمابر در برابر حملات هوایی را دارند. این ناوشکن می تواند از دید رادار دشمن گریخته و به آبهای کم عمق سواحل بیگانه بخزد و صدها کیلومتر داخل خشکی را با توپهای دقیق خود مورد حمله قرار دهد. این ناوشکن می تواند از عملیات آبی خاکی نیروهای خودی حمایت کرده و سیستم های دفاع هوایی دشمن در نزدیکی خط ساحلی را نابود سازد.

ناوشکن های معمولی امواج بزرگی در دنباله خود ایجاد می کنند و بدنه آنها هدف خوبی برای آشکارسازی در امواج رادار است. اما بدنه زوم والت خط اثر راداری آن را 50 برابر کمتر می کند بطوری که در رادار بصورت یک قایق کوچک ماهیگیری دیده می شود. این ناوشکن طوری در آب می خزد که اثری در پشت خود ایجاد نمی کند در نتیجه از بالا نیز بسختی قابل آشکارسازی است. با رادار خود که آرایه ای تخت از فرستنده - گیرنده های امواج است و سونارهای پیشرفته به آشکارسازی تهدیدات هوایی و زیرآبی می پردازد.

توپهای آن بطور خودکار بارگیری و تخلیه می شوند و راکت های هدایت شونده توسط GPS پرتاب می کنند. هم چنین به آتشباری از موشکهای ضدهوایی SM-2، موشک کروز توماهاوک و موشک ضد موشک ESSM و اژدر پرتاب عمودی ASROC مجهز است.

قیمت تمام شده هر ناوشکن زوم والت 3 میلیارد دلار است و این هزینه عظیم برنامه ساخت آنرا چندین دفعه تا مرز لغو شدن پیش برده است. با این وجود اولین نمونه از آن چندی پیش در Maine به آب افتاد.

شکل زیر گلوله پرتابی خاص این ناوشکن را در مقایسه با قامت یک انسان معمولی نشان می دهد.