فناوری روسی علیه جنگنده‌های رادارگریز آمریکایی

گردآوری و ترجمه: اصغر ناصری

در طول سی سال گذشته فناوری رادارگریز به جنگنده‌های آمریکایی کمک کرده که برتری هوایی خود را در سراسر جهان حفظ کنند. اما اکنون شرکت‌های روسی در حال طراحی و به فروش رساندن تسلیحاتی هستند که به ادعای آنها می‌تواند پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگی موجود را ساقط کند.

حتی جدیدترین جنگنده‌های رادارگریز مانند F-35B Lightning II ممکن است با تهدیدات راداری و موشکی سهمگینی از سوی کشورهای رقیب آمریکا مواجه شوند.

سالون جهانی تسلیحات و تجهیزات جنگی ٢٠١٠ که در فرودگاه مشهور ژوکوفسکی[1] در حومه مسکو برگزار شد، بر حسب ظاهر یادآور نمایشگاه‌های صنایع دفاعی ایالات متحده  بود. غرفه‌هایی که درون یک آشیانه غار مانند به طور ردیفی برپا شده بودند و آن‌را به سالون نمایش تبدیل کرده بودند. مهندسین و نمایندگان فروش درباره تجهیزات خود صحبت می‌کردند. کارکنان خودکارهایی به بازدیدکنندگان هدیه می‌دانند که نام و نشان شرکت بر روی آنها کنده کاری شده بود. بازدیدکنندگان روز اول بیشتر مشتریان بالقوه از کشورهای مختلف بودند و ملیت آنها از اروپای شرقی تا کشورهای آسیایی را شامل می‌شد. اما متمایزترین غرفه متعلق به شرکت آلماز آنتی[2] یکی از پیشگامان تسلیحات هواپیمایی و بزرگترین فروشنده سلاح در کشور روسیه بود. صفحه نمایش بزرگی که از سقف نمایشگاه شرکت آویزان بود انیمیشنی را نشان می‌داد که در طی آن یک موشک ساخت شرکت آلماز بسوی هواپیمایی مانند یکF-35C Lightning II (هواپیمای عمود پرواز نیروی دریایی) می‌شتافت. پس از برخورد موشک، انفجاری نارنجی رنگ هواپیما را از نظر محو می‌ساخت.

این تصاویر تکان دهنده بود. ناظران غربی همواره به مشاهده برتری هواپیماهای جنگی آمریکایی چه در صحنه‌های جنگ واقعی و چه بر روی انیمیشن های تبلیغی عادت کرده‌اند. حکومت آمریکا حدود ١٦ سال وقت و ٣٩٦ میلیارد دلار هزینه برای تضمین بی رقیب بودن F-35 صرف کرده است و حالا روسها دارند سلاحهای دفاعی می‌سازند که می‌تواند آنها را از صحنه آسمان حذف کند؟

پشت سر یکی از مهندسین آلماز، جستجوگرهایی به نمایش گذاشته شده بودند که از رادار پیشرفته برای شکار هواپیما استفاده می‌کردند. چندتا از آنها برش خورده بودند تا ساختار داخلی آنها قابل مشاهده باشد: آرایه ای از صدها ماژول فرستنده/گیرنده T شکل و رایانه‌ای در زیر آنها که می ‌تواند حتی ناچیزترین انعکاس های راداری را ردیابی کند. این فناوری موشک را بسیار چابک و منحرف ساختن آن را بسیار دشوار می‌سازد. این سیستم موشک هدایت شونده اکنون در بسیاری از جنگنده‌های موجود روسی قابل نصب است.

سه سال از زمان برگزاری نمایشگاه تسلیحات ژوکوفسکی می‌گذرد و فروش تجهیزات ضدهوایی روسیه هم‌چنان رو به افزایش است. شرکت آلماز آنتی در جبهه پیشرو این نهضت قرار دارد و مقامات این شرکت در رسانه‌های روسی اعلام کرده‌اند که اولین کارخانجات نوین دفاعی این کشور که در بیست سال گذشته بی‌سابقه بوده، به تولید تسلیحات ضدهواپیما خواهد پرداخت.

این‌ها خبر خوبی برای خلبانان آمریکایی و متحدین آن محسوب نمی‌شوند. پنتاگون همواره در تلاش بوده به تمامی نقاط جهان با هر درجه از دفاع ضدهوایی دسترسی داشته باشد. بیشتر هواپیماهای جنگی آمریکایی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از امواج رادار، ردیاب‌های الکترومغناطیسی و موشک‌های حرارتی بگریزند. پنتاگون این رهیافت را کاهش قابلیت مشاهده[3] می‌نامد، در سایر نقاط دنیا از واژه رادارگریز[4] برای توصیف آن استفاده می‌شود.

تراویس شارپ یکی از تحلیل‌گران مرکز امنیت نوین آمریکایی می‌گوید: ”روسیه هنوز بر این باور است که باید نقش مهمی در دنیا بازی کند. تولید و فروش تجهیزات نظامی پیشرفته روشی برای اخطار به دولتهای دیگر است که نباید با روسیه یا متحدین آن طرف شد.“

فروش این تجهیزات سود زیادی نیز برای روسیه داشته است. در یک معامله جدید ٢ میلیارد دلاری شرکت آلماز آنتی ١٥ واحد آتشبار از سیستم متحرک موشکی ضدهواپیمای  S-300PMU-2 به چین فروخت. هر واحد آتشبار دارای دو یا سه واحد رادار و چهار پرتاب کننده موشک است. رادار این سیستم می‌تواند بطور همزمان ١٠٠ هدف را ردیابی کند و هر پرتاب کننده قادر است چهار موشک پرتاب کند که با سرعت ٦ ماخ بسوی هدف می‌شتابند. به عبارتی با قیمتی معادل ٤ فروند F-22 Raptor می‌توان آتشباری 60 تایی از چنین موشکی ترتیب داد. رادار تند و تیز S-300 و موشکهای پرسرعت این سیستم از خلیج تایوان محافظت می‌کنند و چتری حفاظتی بر سر نیروهای چینی در تهاجم احتمالی آنها به تایوان پدید خواهند آورد.

ترسناک‌تر از این موشک‌ها سیستم‌های راداری هستند که بزررگترین تهدید را برای هواپیماهای رادارگریز پدید می‌آورند. مهندسین دوره پس از جنگ سرد روسیه با دیجیتالی کردن سیگنالهای رادارهای VHF دهه ١٩٧٠ روح تازه و مخوفی در کالبد این سیستم‌های راداری دمیده‌اند. افزایش توان محاسباتی باعث ارتقای قابلیت این رادارها در گردآوری اطلاعات منسجم از داده‌های در هم و برهم شده است. انعکاس‌های راداری ضعیف VHF که قبلا به عنوان نویز پس‌زمینه‌ای تفسیر می‌شدند اکنون قابل آشکارسازی و شناسایی هستند.

به اعتقاد متخصصین روسی این رادارهای VHF می‌توانند هواپیماهای رادار گریز را شناسایی کنند. به ادعای انها آمریکایی‌ها خود می‌دانند که برنامه فناوری رادارگریز آنها به شکست انجامیده است. از نظر برخی از کارشناسان آمریکایی، روسها در این زمینه اغراق می‌کنند، گرچه خود می‌دانندکه ادعای روسها چندان بی‌پشتوانه نیست.

اثر متقابل رادار و هواپیما از نوع فیزیکی است. بدنه هواپیمای رادارگریز طوری طراحی شده است که مانع رسیدن امواج رادار بسوی فرستنده‌ها می‌شود. اما رادارها طول موج یکسان ندارند. افزایش بسامد یک موج طول آنرا کاهش می‌دهد. هرچه طول موج کوتاهتر باشد انعکاس دریافتی از هدف مفصل‌تر بوده و کیفیت بالاتری دارد.

در پایان میتوان گفت که اولویت های راهبردی قدرتهای بزرگ نیز تغییر یافته است. اکنون سرمایه گذاری در هواپیماهای بی سرنشین به اولویت اصلی تبدیل شده زیرا در نبود خطر جانی برای یک خلبان واقعی، قدرت ریسک هواپیمای مهاجم بسیار افزایش می یابد.

برگرفته از:

http://www.popularmechanics.com/military/a8107/russian-made-tech-vs-americas-stealth-warplanes-13506974/

---

[1] . Zhukovsky

[2] . Almaz-Antey

[3] . Low Observable

[4] . stealth

بمب افکنهای نسل آینده

ترجمه: اصغر ناصری

بمب افکن  B-2 Spirit مدرن ترین بمب افکن و هواپیمای ضربتی حال حاضر دنیا بشمار می رود. این بمب افکن رادارگریز تا بحال در هیچ راداری ردیابی نشده و با وجودی که در ابتدا برای حمل تسلیحات اتمی طراحی شده بود، با اصلاحات صورت گرفته می تواند انواع مهمات هوشمند از جمله 16 بمب دو هزار پاوندی هدایت شونده JDAM حمل کند

با این وجود این بمب افکن در دهه 1980 طراحی شده بود و از محدودیت های فناوری آن زمان رنج می برد. از جمله اینکه اساس یک هواپیمای مادون صوت است و برد آن 9600 کیلومتر است که برای انجام ماموریت های بین قاره ای کافی نیست. سوخت گیری هوایی نیز عملی خطرناک است که بمب افکن را در معرض آشکارسازی در رادارهای دشمن قرار میدهد.

بمب افکن B-2 Spirit

بمب افکن های نسل آینده حامل تسلیحاتی نوین مانند توپ لیزری، فریب دهنده‌های پیشرفته (decoys) و ویروسهای کامپیوتری برای از کار انداختن سیستمهای دشمن هستند. قابلیت نفوذ فوق العاده در فضای متخاصم و سیستمهای هدایتی برتر و قابلیت جنگ سایبری از ویژگی های این بمب افکن ها خواهد بود.

اما مهمترین ویژگی این بمب افکن ها موتورهای جت تطبیق پذیر آنها خواهد بود. این موتورها می توانند پیکربندی خود را در

حین پرواز تغییر دهند. در پرواز با سرعت بالا موتور جریان هوا را از توربوفان خود بسوی توربوجت پوسته بیرونی موتور هدایت خواهد کرد (مسیر سبز) و پیش رانه بالایی فراهم می کند که تنها در سرعت های بالا کارآمد است.

شرکت جنرال الکتریک مواد مرکب سرامیکی ابداع کرده است که در داغ ترین بخشهای موتور از جمله پره های قسمت فشاربالا و فشار پایین توربین بکار می روند. موتوری که بتواند هوای داغتری را تحمل کند (مسیر نارنجی) پیش رانه بالاتری تولید خواهد کرد.

تغییر مسیر گازهای خروجی یا vectored thrust به میزان تنها چند درجه می تواند هواپیما را قادر به دورزدن های بسیار تند و تیزتر و ارتقای عملکرد خود بنماید. کامپیوترهای کنترل پرواز میتوانند نازل های گاز خروجی را بطور خودکار بر اساس فرمانهای خلبان تنظیم نمایند.

موتورهای توربوفان مدرن دارای دوجریان هوای مرکزی و کنارگذر (bypass) هستند. اما در موتورهای نسل آینده جریان سومی (مسیر آبی) وجود خواهد داشت که برای تولید پیش رانه بیشتر به سمت مرکز هدایت می شود و با خنک کردن هوای داغ خروجی باعث کاهش دمای خروجی موتور و در نتیجه کاهش احتمال آشکارسازی آن توسط سنسورهای حرارتی دشمن می شود.

در نتیجه موتور این بمب افکن ها می تواند در دو مود اقتصادی (economy mode)  و مافوق صوت عمل کند. بدین ترتیب که در ابتدای ماموریت با مصرف کمترین مقدار سوخت وحرکت با سرعت پایین صوت مسافت زیادی را بپیماید و در فضای متخاصم نیز با سرعت بالای صوت خود امکان آشکار شدن در رادارهای دشمن را تا حداقل کاهش دهد.

برگرفته از:

http://www.popularmechanics.com/military/a8938/how-the-next-gen-stealth-bomber-will-work-15438875/

موشک زمین به هوای S-75 Dvina

اصغر ناصری – زمستان 1393

موشک اس –هفتاد و پنج دوینا که بیشتر با نام سام 2 معروف است سال 1957 در شوروی سابق، در پاسخ به تهدیداتی که از سوی بمب افکن های دوربرد آمریکایی مانند B-52 احساس می شد، طراحی و تولید گردید. اس هفتادو پنج یک موشک دو مرحله ای است که از یک بوستر با سوخت جامد و مرحله اصلی با سوخت مایع تشکیل شده است. بوستر در 4 تا 5 ثانیه نخست پرواز موشک را به ارتفاع عملیاتی رسانده و موتور اصلی نیز در 22 ثانیه پایانی پرواز موشک را به جلو می راند که تا این زمان به سرعتی حدود 3 برابر سرعت صوت دست یافته است.

موشک با استفاده از سیگنالهای کنترل رادیویی که در یکی از سه کانال تعریف شده ارسال می شوند، هدایت می گردد. موشک با استفاده از آنتن های تعبیه شده بین پره های جلویی و میانی خود سیگنالها را دریافت  می کند. سیستم هدایت موشک می تواند تنها یک هدف را در هر لحظه رهگیری کند لیکن قادر است سه موشک بسوی آن در سه کانال مختلف رادیویی ارسال و هدایت نماید.

موشک دارای یک سرجنگی ترکش زای 195 کیلوگرمی است که در ارتفاعات متوسط جوی شعاع تخریبی حدود 65 متر و در ارتفاعات بالاتر شعاع تخریبی حدود 250 متر دارد. خود موشک دقتی در حدود 75 متر دارد و شعاع تخریبی بزرگ آن برای جبران این میزان از خطا منظور شده است. موشک به یک فیوز مجاورتی مجهز است که به محض حس کردن هدف در شعاع تخریبی خود منفجر شده و بارانی از ترکش های مهلک را به اطراف گسیل می دارد.

سام 2 برای مقابله با اهدافی طراحی شده که در ارتفاعات متوسط تا بالا بسوی منطقه تحت پوشش حرکت می کنند. برد موشک حدود 45 کیلومتر بوده و می تواند به حداکثر ارتفاع 25 کیلومتر دست یابد. پیش بینی می شود که حدود 4600 لانچر سام 2 تاکنون تولید شده باشد. شوروی تا اوایل دهه 1965 حدود 1000 سایت موشکی سام 2 در سراسر این کشور پهناور نصب نمود.

این سیستم دفاع موشکی نخستین بار زمانی شهرت جهانی پیدا کرد که یک فروند هواپیمای تجسسی U-2 به خلبانی فرانسیس گری پاورز که بر فراز شوروی پرواز شناسایی انجام می داد، در ارتفاع حدود 22 کیلومتری هدف قرار گرفته و سرنگون شد (یکم می 1960).  در جریان بحران موشکی کوبا به سال 1962 نیز یک سایت موشکی سام 2 مستقر در کوبا توانست هواپیمای U-2 با خلبانی رودلف اندرسن را سرنگون سازد.

این موشک در جریان جنگ ویتنام (1965 تا 1972) توسط ارتش ویتنام شمالی بطور گشترده ای مورد استفاده قرار گرفت و تخمین زده می شود در فاصله این سالها حدود 8000 موشک توسطویتنام شمالی بسوی هواپیماهای امریکایی شلیک شده باشد. در جریان بمباران هانوی پایتخت ویتنام شمالی به سال 1972 که تحت نام عملیات Linebacker II و برای نشاندن ویتنام شمالی در پای میز مذاکرات صلح انجام شد، بیش از 1000 فروند سام 2 بسوی بمب افکن های آمریکایی شلیک گردید که حاصل آن سرنگونی 15 فروند بمب افکن B-52 و حدود 70 فروند هواپیمای بمب افکن تاکتیکی دیگر بود.

در دهه 1980 شوروی شروع به جایگزینی این موشک با سیستم بسیار پیشرفته تر S-300 نمود. این موشک هم اکنون نیز در 35 کشور دنیا مورد استفاده قرار می گیرد و نسخه های متعددی از آن بومی سازی شده است. معروفترین نسخه آن HQ-2 ساخت چین است.

در زیر تصاویر تاریخی جالبی ازجنگ ویتنام مشاهده می شود.

جنگ ویتنام - یک موشک سام 2 که در نزدیکی اف 105 آمریکا منفجر شده و ترکش های آن به جنگنده بمب افکن صدمه وارد ساخته است.

یک RF-4C شناسایی آمریکا بر فراز ویتنام شمالی مورد اصابت قرار می گیرد.

جنگ ویتنام - یک اف 105 خوش شانس از اصابت موشک سام 2 می گریزد.

برخی منابع مورد استفاده:

1.     S-75 Dvina, http://en.wikipedia.org/wiki/S-75_Dvina

2.     SA-2 GUIDELINE, http://www.fas.org/nuke/guide/russia/airdef/v-75.htm

تصاویر متحرک جالب از نشست و برخاست عمودی F-35

تصاویری از نشست و برخاست F-35 در طول مسیر کوتاه از روی یک باند خیس
(Short Take-off and Landing = STOL)

موشک بالستیک ترسناک روسیه : TOPOL-M

تایلر روگو وی – ترجمه و خلاصه نویسی از اصغر ناصری

موشک بالستیک غول پیکر TOPOL-M روسیه یکی از مصنوعات هولناک بشری است. این موشک با استفاده از پرتاب کننده های قابل حمل خود می تواند بسرعت جابجا شده و در مکان های غیرقابل آشکارسازی پنهان شود. با سرعت 24 هزار کیلومتر در ساعت پرواز کرده و با مانورهای طفره و گریز و پرتاب اشیای فریب دهنده رادار، آشکارسازی و ردیابی آن تقریبا غیرممکن است.

این موشک بالستیک اولین نوع تولید شده در روسیه پس از فروپاشی شوروی است. در اوایل دهه 1990 ساخته شده و تقریبا 80 فروند از آن در خدمت ارتش روسیه است. هر موشک تا ده عدد اشیای فریب دهنده رادار می تواند پرتاب کند و در حین پرواز مانورهایی برای گریز از ردیابی رادار انجام دهد. سرعت بسیار بالای آن زمان واکنش ممکن را بسیار کوتاه می سازد بطوریکه ماهواره های فضایی آشکارساز مادون قرمز آمریکا (SBIRS, DSP) زمان کمی برای آشکارسازی و ردیابی آن در اختیار دارند. خود موشک حدود 20 متر طول داشته و بیشتر از فیبر کربن ساخته شده است و در زمان پرتاب حدو 50 تن وزن دارد. برد آن حدود 11 هزار کیلومتر است. این موشک یک سرجنگی هسته ای 800 کیلوتنی با خود حمل می کند و توسط یک سیستم مسیریابی اینرسی (INS) و سیستم مکانیابی ماهواره ای روسیه موسوم به گلوناس هدایت می شود. شعاع دایره خطای احتمالی آن حدود 200 متر است که دقتی فراتر از مقدار لازم برای یک موشک بالستیک هسته ای است.

موشک TOPOL-M اکنون دیگر تولید نمی شود و بجای آن نوع پیشرفته تری به نام RS-24 در دست توسعه است که می تواند چهار کلاهک هسته ای را با سرعتی حتی بالاتر حمل کند و شعاع دایره خطای آن تنها 50 متر است. ایالات متحده اکنون فاقد فناوری موثر برای مقابله با این نوع موشک هاست.

(فایل تصویری متحرک کمی حجیم بوده و بارگذاری آن ممکن است طول بکشد)

منبع:

http://foxtrotalpha.jalopnik.com/russias-fast-and-illusive-topol-m-ballistic-missile-is-1618672889/+ballaban