پارامترهای مهم مطالعه بیماری های مسری

در مطالعه میزان خطرناک بودن یک بیماری عفونی مانند ویروس کرونا از سه پارامتر کمی و کیفی استفاده زیادی می‌شود. این سه پارامتر عبارتند از:

1. بیماری کویید 19 تا چه اندازه مسری است؟ نرخ انتقال یا عدد بازتکثیر اصلی (R_o) که نشان می دهد یک فرد مبتلا بطور متوسط چند نفر دیگر را می تواند آلوده سازد. این عدد تخمینی برای سرعت انتشار ویروس در یک جمعیت نیز محسوب می شود. اگر این عدد کوچکتر از 1 باشد، بیماری مسری بتدریج ناپدید خواهد شد. هنوز در مورد R_o بیماری کووید 19 توافق جمعی بدست نیامده لیکن سازمان جهانی بهداشت آن را عددی بین 1.4 و 2.5 تخمین می زند. برخی مطالعات این عدد را تا 3.5 نیز بالا برده اند. بنابراین بیماری کووید 19 بدون اتخاذ اقدامات اساسی برای کنترل آن، بطور خود بخود از میان نخواهد رفت.

2. نرخ مرگ و میر (CFR=Case Fatality Rate) یا میزان کشندگی که تعداد تلفات بیماری بخش بر تعداد کل مبتلایان است. بدن دانستن تعداد کل مبتلایان نمی توان در مورد عدد دقیق این پارامتر اظهار نظر کرد و این امر مستلزم ابداع روشهای دقیق و فراگیر آزمایش افراد است.. در تا نیمروز 30 مارس 2020 تعداد مبتلایان ثبت شده در سراسر جهان 723869 و تعداد تلفات 34000 تخمین زده شده است. بنابراین نرخ تلفات حدود 4.7 درصد است. لیکن از آنجایی که حدود هشتاد درصد مبتلایان تنها علایم خفیفی از خود بروز داده و اغلب برای آزمایش مراجعه نمی کنند، ممکن است تعداد مبتلایان در سراسر جهان حدود پنج برابر این مقدار یا 3.5 میلیون نفر باشد که نرخ تلفات را به حدود 1 درصد کاهش می دهد. این عدد آخر مورد توافق بسیاری اپیدمولوژیست های مطرح است.

3. دوره نهفتگی ویروس. نشانه های ویروس کووید 19 ممکن است طی دو روز یا حداکثر 14 روز ظاهر شوند. در طی این دوره ویروس مسری است و می تواند به افراد دیگر منتقل شود لیکن فرد مبتلا نشانه هایی از خود بروز نمی دهد.

خطر اصلی ویروس از کدام ناحیه است؟

پاسخ دیرهنگام سیاستمداران به همه گیری ویروس جدید و تاخیر در اجرای مقررات قرنطینه و فاصله گذاری اجتماعی، باعث شد اهریمن مخوف کووید 19 از درون چراغ بیرون آید و اکنون تمامی مرزهای دنیا را در هم نوردیده است. زیان اقتصادی این بیماری می‌تواند به تریلیون ها دلار بالغ شود. هم اکنون چشم انداز آینده بیماری ناروشن است و سناریوهای پیش بنی شده از محو شدن بیماری در چند ماه آینده تا ابتلای 5 میلیارد نفر در سراسر دنیا را در بر می‌گیرند. اگر بدترین سناریوها اتفاق افتد آنگاه بشر با تهدیدی جدی برای بقای خود بر روی کره خاکی مواجه خواهد بود و نه تنها اقتصاد و عرصه های مختلف جوامع بشری، بلکه بقای کل  نوع انسان به خطر خواه افتاد. تنها امید این است که جهش ویروس در جهت کاهش سرایت و عفونی بودن آن، نسل بشر را از این بلای هولناک نجات دهد.

منابع مورد استفاده در تالیف این مقاله:

1. COVID-19 Coronavirus Pandemic, Last updated: March 30, 2020, 08:06 GMT, https://www.worldometers.info/coronavirus/

2. Understanding the Economic Shock of Coronavirus, Harvard Business Review, https://hbr.org/2020/03/understanding-the-economic-shock-of-coronavirus