نقش ناپلئون بناپارت در تولد دانش باستان شناسی نوین

lمعبد ابوسمبل در آسوان مصر، ساخته شده به فرمان فرعون رامسس دوم در فاصله سالهای 1290 تا 1224 پیش از میلاد

ژنرال ناپلئون بناپارت به عنوان یک جنگجوی صلیبی، یک جبار و آغازگر جنگ‌هایی بزرگ در اروپا شناخته می‌شود.

اما یکی از اتهامات کمتر شناخته شده وی – ترک کردن گروهی از دانشمندان و اندیشمندان در مصر – به دستاوردی غیرمنتظره انجامید: دانش باستان شناسی نوین به صورتی که امروز می‌شناسیم.

وقتی ژنرال مشهور فرانسوی در 1798 به مصر حمله برد، بیش از 150 مهندس، ریاضیدان و دانشمند را به همراه داشت. ناپلئون می خواست این علما (savants، عنوانی که به دانشمندان در آن زمان اطلاق می شد)، بر پروژه هایی متمرکز شوند که به منفعت فرانسه است، مانند تصفیه آب رود نیل، تهیه آبجو فاقد رازک و تنورهای بهتری برای پخت نان.

فقط یک سال بعد، ناپلئون مخفیانه به فرانسه بازگشت تا طی کودتایی قدرت را در فرانسه بدست گیرد. او 30 هزار سپاهی و دانشمندان خود را در مثر بجای گذارد. آنها تا زمان شکست در سال 1801 در مصر ماندند.

در حالی که سربازان مشغول جنگ بودند، برخی دانشمندان بشدت سرگرم مساحی های باستان شناسی بودند. تا آن زمان باستان شناسی به معنی گردآوری مصنوعات قدیمی و نگهداری از آنان بود بدون آنکه معنای تاریخی آنها را بفهمند. اما دانشمندان فرانسوی بجای مانده در مصر رویکرد علمی تری را به شناسایی آثار باستانی مصر باستان پیش گرفتند.

تا آن زمان بسیاری اروپائیان درباره اهرام بزرگ مصر و مجسمه ابوالهول شنیده بودند، ولی درباره معابد و بناهای کهن مصر علیا چیزی نمی دانستند. دومینیک ویوان دنون، هنرمند و نویسنده ای که سربازان ناپلئون را تا بالای رود نیل همراهی کرده بود درباره دور زدن یک خم رودخانه نوشته است. به ناگاه معابد کارناک و لاکسور از میان ویرانه های تبس برخاستند.

کارناک و لاکسور در مصر علیا

به ناگاه کل ارتش توقف کرد. آنها با شگفتی به این آثار عظیم نگریستند و ... با تحیر و تحسین شروع به کف زدن کردند.

دنون با ناپلئون به فرانسه بازگشت و بسرعت کتابی مصور با نام "سفر در مصر علیا و سفلی" منتشر نمود. او به این کار اکتفا نکرد، بلکه ترتیبی داد تا دانشمندان بیشتری به نیل اعزام شده و بناهای آن را با جزئیات بیشتری مستند کنند.

سپاهی از معماران و مهندسین جوان که به توصیه دنون و فرمان ناپلئون به مصر اعزام شدند، در سپتامبر 1799 به مصر رسیده و نقشه ها و اندازه گیری های دقیق تری از تعداد زیادی سازه باسانی تهیه کردند. این تصاویر به قدری دقیق و معتبر بودند که از روی آنها امروزه می توانیم بسیاری آثاری که از آن زمان ناپدید شده را شناسایی کنیم.

تمام این مساحی ها در دانشنامه چندین جلدی بزرگی به نام "La Description de l'Egypte" چاپ شد که شامل نقشه ها، صدها نقش برجسته مسین و مقالاتی در توصیف آموخته های آنان از مصر باستان بود.

شیفتگی به عظمت تمدن مصر باستان باعث شد موزه های باستان شناسی در سراسر اروپا دایر شود، آغاز آن با موزه لوور بود که اولین موزه مصر باستان را در 1827 گشایش نمود.

منبع:

https://www.businessinsider.com/napoleon-stranded-egypt-savants-birth-modern-archaeology-science