درگذشت یکی از قدیمی ترین گوریلهای دنیا

درگذشت یکی از قدیمی ترین گوریلهای دنیا

27 ژانویه 2017   

ویلا، یکی از مسن ترین گوریلهای دنیا در سن 60 سالگی در پارگ سافاری سن دیه گو مرد در حالی که تعداد زیادی از اعضای خانواده اش او را دوره کرده بودند.

ویلا مادرسالار پنج نسل از گوریلها بود و به عنوان مادرخوانده چندین گوریل انجام وظیفه کرده بود.

گوریلها معمولا بین 35 تا 40 سال عمر می کنند. این گونه از حیوانات به علت شیوع بیماری، جنگ و شکار گونه ای در حال انقراض بشمار می‌روند.

ویلا دارای آرتروز و سایر شرایط سلامتی مرتبط با سن خود بوده و تحت مراقبتهای دامپزشکی قرار داشت.

او در سال 1957 در کنگوی آفریقا بدنیا آمد و در سال 1975 به پارک سافاری منتقل شد.

پدیده انسداد یخی

پدیده ای که در عکس بالا شاهدش هستید به انسداد یخی یا ice jam موسوم است. در هفته اول ژانویه یک پدیده جوی به نام بمب گردباد (bomb cyclone) باعث کاهش ناگهانی دما در سراسر مناطق شرقی ایالات متحده گردیده و ده ها سانتی متر بارش برف را به دنبال داشت. رودخانه های سراسر منطقه شمال شرق یخ زده و از حرکت باز ایستادند. سپس دما تنها در طی سه ساعت حدود 35 درجه سانتی گراد افزایش پیدا کرده و باعث ذوب شدن یخها و جریان ناگهانی یخهای شکسته در رودخانه گردید.

انسداد یخی بالا در طی سه ساعت در دوازده ژانویه روی داده و فیلم با حرکت تند آن را در بالا می بینید. این پدیده می تواند باعث سیلابهای مخرب گشته و حتی مسیر حرکت رودخانه ها را تغییر دهد. منبع:

http://www.popularmechanics.com/science/environment/a15155579/river-ice-bomb-cyclone/

زمین لرزه چگونه روی می‌دهد؟

زمین لرزه چگونه روی می‌دهد؟

زمین لرزه زمانی اتفاق می‌افتد که دو بلوک از زمین بطور ناگهانی بر روی یکدیگر می‌لغزند. سطحی که این دو بلوک بر روی هم می‌لغزند گسل یا صفحه گسل (fault plane) نام دارد. نقطه‌ای در زیرسطح زمین که زمین لرزه از آنجا آغاز می‌شود کانون زمین لرزه یا hypocenter نام دارد. نقطه‌ای درست بالای کانون زمین‌لرزه بر سطح زمین، مرکز زمین‌لرزه (epicenter) نامیده می‌شود.

 گاهی اوقات یک زمین‌لرزه دارای پیش لرزه‌هایی نیز هست که از اندازه کوچکتری برخوردارند. دانشمندان قادر نیستند قبل از روی دادن لرزه اصلی که بزرگترین اندازه را دارد، زمان وقوع آن را پیش بینی کنند. پس از رویدادن لرزه اصلی که بزرگتر نیز هست، پس لرزه‌ها از راه می‌رسند. پس لرزه‌ها ممکن است هفته‌ها، ماهها و حتی سالها پس از زمین‌لرزه اصلی تکرار شوند!

علت بروز زمین لرزه چیست؟

کره زمین دارای چهار لایه اصلی است: هسته داخلی، هسته خارجی، جبه (mantle) و پوسته (crust). پوسته و سطح بالایی جبه، لایه نازک روی سطح زمین را می‌سازند. اما این پوسته یکپارچه نیست و از تکه‌های پازل مانند متعددی ساخته شده است. این تکه‌ها به آرامی حرکت می‌کنند و از کنار هم لغزیده یا بر روی هم می‌غلتند. این تکه‌های پوسته زمین صفحات تکتونیکی نامیده می‌شود. مرزهای این صفحات گسل‌های متعددی را می‌سازند و بیشتر زمین‌لرزه‌های دنیا در این گسلها روی می‌دهند. از آنجایی که لبه‌های این گسلها ناهموار هستند، برخی اوقات در هم گیر می‌کنند در حالی که بقیه صفحه در حال حرکت است. بالاخره زمانی که یک صفحه به اندازه کافی از صفحه درگیر خود دور شد، لبه های گیرکرده در هم در محل یکی از گسلها بطور ناگهانی از هم جدا شده و زمین لرزه رخ می‌دهد.

 

چرا در هنگام رویداد زمین لرزه سطح زمین تکان می‌خورد؟

در زمانی که لبه‌های گسل به هم چسبیده‌ و بقیه صفحه تکتونیکی در حال حرکت است، انرژی که معمولا باعث لغزیدن بلوک‌ها در کنار هم می‌شود در لبه‌های گیر کرده انباشته می‌شود. وقتیکه این انرژی بالاخره بر مقاومت اصطکاکی لبه‌های گیر کرده گسل فایق آمده و آنها را از هم جدا کند، تمام این انرژی آزاد می‌شود. انرژی مزبور از محل گسل به تمامی جهات به شکل امواج لرزه منتشر می‌شود که شکلی شبیه امواج آب دارند. امواج لرزه‌ای باحرکت از درون زمین آنرا به اهتزار در می‌آورند. وقتی این امواج به سطح زمین می‌رسند، زمین و تمامی اشیای موجود بر آن را می‌لرزانند، از جمله ساختمانها که منبع اصلی ایجاد خطر برای انسانها هستند.

زمین لرزه‌ چگونه ثبت می‌شود؟

زمین لرزه توسط ابزاری به نام لرزه‌نگار (Seismograph) ثبت می‌شود. این ابزار دارای پایه‌ای است که به محکمی به زمین وصل می‌شود. یک وزنه سنگین که آزادانه تاب می‌خورد بخش اصلی این ابزار است. وقتی زمین لرزه باعث تکان خوردن زمین می‌شود، پایه لرزه نگار نیز تکان می خورد لیکن وزنه آویزان ثابت می ماند. در عوض رشته یا فنری که وزنه از ان آویزان است تمامی جنبش را بخود جذب می‌کند. این تفاوت حرکت توسط قلمی متصل به وزنه روی یک نوار کاغذ چرخان ثبت می‌شود.

دانشمندان اندازه زمین لرزه را چگونه می‌سنجند؟

اندازه یک زمین لرزه به اندازه گسل و میزان لغزش صفحات تکتونیکی روی گسل بستگی دارد اما این کمیت ها چیزی نیستند که توسط دانشمندان اندازه‌گیری می‌شوند زیرا گسلها کیلومترها در زیر سطح زمین قرار دارند. دانشمندان از لرزه‌های ثبت شده توسط لرزه نگارها در سطح زمین برای تعیین بزرگی یک زمین لرزه استفاده می‌کنند.

چارلز ریشتر از دانشگاه تکنولوژی کالیفرنیا در سال 1935 ابزاری ریاضی برای مقایسه اندازه زمین لرزه ها ابداع کرد. بزرگی زمین لرزه در مقیاس ریشتر از روی دامنه امواج ثبت شده توسط لرزه نگار محاسبه می شود. برایتغییرات موجود در فاصل میان لرزه نگارهای مختلف و مرکز زمین لرزه نیز تنظیماتی انجام می‌شود. در مقیاس ریشتر بزرگی زمین لرزه از مقیاس ریشتر استفاده می کند و افزایش هر عددد در این مقیاس به معنی ده برابر شدن دامنه لرزه هاست. میزان انرژی آزاد شده نیز با هر عدد افزایش در مقیاس ریشتر حدود 31 برابر بیشتر می‌شود. بنابراین میزان تکانهای احساس شده توسط زلزله 6 ریشتری ده برابر بیشتر از زلزله 5 ریشتری است. در زیر اندازه زمین لرزه ها و آثار ناشی از آنها با یکدیگر مقایسه شده است:

0 تا 1.9 ریشتر: تنها توسط لرزه نگارها احساس می‌شود.

2 تا 2.9 ریشتر: اشیای آویزان تکان می‌خورند.

3 تا 3.9 ریشتر: قابل مقایسه با لرزش ناشی از عبور کامیون

4 تا 4.9 ریشتر: شیشه ها ممکن است بشکنند و اشیای آویخته فروافتند.

5 تا 5.9 ریشتر: اثاثیه حرکت کرده و تکه های گچ از دیوارها می‌افتند.

6 تا 6.9 ریشتر: ساختمانهای مستحکم آسیب دیده و ساختمانهای ضعیف صدمه شدید می‌بینند.

7 تا 7.9 ریشتر: ساختمانها از پی خود جدا و جابجا می شوند، زمین ترک برداشته و لوله‌های زیرزمینی می‌شکنند.

8 تا 8.9 ریشتر: پلها خراب شده و ساختمانهای اندکی سالم می‌مانند.

9 و بیشتر: تخریب کامل، امواج زمین لرزه که در زمین حرکت می کنند با چشم غیرمسلح قابل دیدن هستند.

برای درک میزان انرژی آزاد شده در کانون زمین لرزه کافی است به این نکته توجه کنیم که انرژی آزاد شده در یک زلزله 5 ریشتری در کانون زمین لرزه معادل انفجار 20 میلیون کیلوگرم تی ان تی است. در حالی که انرژی ناشی از یک زلزله 7 ریشتری معادل انرژی حاصل از انفجار 20 میلیارد کیلوگرم تی ان تی است که با انفجار همزمان 30 هزار بمب اتمی کوچک برابری می‌کند!

در تالیف این مقاله از منابع زیر استفاده شده است:

http://www.sms-tsunami-warning.com/pages/richter-scale#.Wj1bATSYNdg

https://earthquake.usgs.gov/learn/kids/eqscience.php

آلودگی هوا می‌تواند مانع بارندگی شود.

آلودگی هوا می‌تواند مانع بارندگی شود.

پژوهشگران با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و اندازه‌گیری ردپای آلودگی در نواحی شهری بزرگ و نیز منابع آلودگی هوا همچون نیروگاهها، کارخانجات ذوب سرب و پالایشگاه‌های نفت به تحلیل‌های تازه‌ای از اثر آلودگی هوا بر میزان بارندگی دست یافته‌اند. ابرهای آلوده تقریبا عاری از قطرات آب هستند و در نتیجه قابلیت اشباع و ایجاد بارندگی ندارند.

برای تشکیل یک قطره باران تقریبا یک میلیون ذره کوچک آب باید با یکدیگر برخورد کرده و با هم ترکیب شوند. در ابرهای آلوده شده، تعداد ذرات کوچک بسیار بیشتر از ذرات بزرگ آب است. احتمال اینکه این ذرات کوچکتر به یکدیگر برخورد کرده و به شکل قطرات قابل بارش با هم ترکیب شوند کمتر است. قطرات کوچکتر نیز با آهنگ کندتری منجمد شده و به بلورهای برف تبدیل می‌شوند که این امر به نوبه خود امکان بارش برف را کاهش می‌دهد.

از آنجایی که آلودگی هوای شهری یکی از مسایل مهم در بسیاری از مناطق دنیا است، فعالیت انسان می‌تواند بر الگوی بارش در مقیاس جهانی تاثیر بگذارد. ابرهایی که بر فراز مناطق با هوای پاکیزه تر گردش می کنند امکان بارش بیشتری نسبت به ابرهای فراز مناطق آلوده دارند.

تاثیر آلودگی هوا بر طول عمر انسان

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد افزایش ذرات آلاینده هوا به میزان 10 میکروگرم بر متر مکعب می‌تواند امید به زندگی را 9 تا 11 سال کاهش دهد. در کشورهای در حال توسعه سلامت نیروی انسانی از عوامل مهم توسعه است و از دست رفتن هر انسان در سالهای فعال خود به هزینه ای حدود 7 میلیون دلار برای اقتصاد کشور منجر می ‌شود.

هوای پاکیزه تهران قدیم

هم اکنون تهران یکی از آلوده ترین شهرهای دنیاست. علیرغم ادعای مسئولان شهرداری، تهران فاقد پوشش سبز کافی برای مهار آلودگی است.

منبع اصلی:

https://www.sciencedaily.com/releases/2000/03/000314065455.htm

گرمایش زمین به روایت تصویر

تصویر زیر در فاصله سالهای 1941 تا 2004 از منطقه ای در قطب شمال گرفته شده و حجم عظیم ذوب شدن یخهای قطبی در اثر گرمایش جهانی را نشان می دهد.