جنگنده ضربتی A-7 Corsair II

گردآوری و تالیف: اصغر ناصری

جنگنده ضربتی A-7 Corsair II گرچه از زیبایی برخوردار نبود، در عمل بسیار اثربخش و انطباق پذیر از آب درآمد. اولین نمونه ساخت ائتلاف شرکتی LTV در ٢٧ سپتامبر ١٩٦٥ پرواز کرد و در سال ١٩٦٧ وارد جنگ  ویتنام شد. در طول این جنگ دو نسخه نیروی هوایی و دریایی این هواپیما بیش از ٩٠ هزار سورتی پرواز کردند. از ای ٧ های نیروی هوایی در طی ١٣ هزار سورتی پرواز تنها ٦ فروند از دست رفت که کمترین نرخ اتلاف را نسبت به هر هواپیمای دیگری در طی جنگ ویتنام به خود اختصاص می‌دهد.

شرکت LTV با تغییرات بسیار در یک مدل F-8 Crusader به این جنگنده عالی رسید. در نتیجه استفاده از یک مدل قبلا طراحی شده، توسعه این هواپیما بسیار سریع صورت گرفت. این هواپیما در لبه حمله و فرار بالهای خود دارای باله متحرک بود و از اسپویلرهایی برای کاهش سرعتدر هنگام فرود سود می برد. قدرت اصلی ای ٧ در ظرفیت حمل بمب آن بود: ٨٠٠٠ کیلوگرم. بدین ترتیب این جنگنده می توانست به اندازه بزرگترین بمب افکن های جنگ جهانی دوم بمب حمل کند. این جنگنده ضربتی برای اولین بار از فناوری‌های نوینی در زمینه نشانه روی هدف سودمی‌برد:

• محاسبه پیوسته نقطه برخورد یا CCIP که می توانست بطور بهنگام نقطه برخورد بمب را در صورت رهاسازی نشان دهد.
• محاسبه پیوسته نقطه رهاسازی یا CCRP که پس ازنشانه گیری توسط خلبان بطور خودکار بمب را در لحظه مناسب رها می کرد.
• سیستم خط سقوط بمب یا BFL که روی نمایشگربالاسری (HUD) یک علامت ضربدر به نمایش می گذارد. این علامت نشان دهنده نقطه برخورد بمب در هر لحظه رهاسازی بود.
• تمام این امکانات بدیع در ترکیب با قیمت پایین به عرضه یکی ازموفق ترین هواپیماهای جنگی چند منظوره جهان منجر گردید.

بهترین هواپیمای جنگنده آلمانی در جنگ جهانی دوم

تالیف: اصغر ناصری

در طول جنگ جهانی دوم آلمان برخی از بهترین جنگنده شکاری های جهان را وارد عملیات نمود. مسراشمیت بی اف 109 (Messerschmitt Bf 109) که به نام Me 109 نیز خوانده می شد یکی از آنها بود. این جنگنده ستون فقرات لوفت وافه را تشکیل می داد. با تولید بیش از 33984 فروند، پر تعدادترین جنگنده طول تاریخ محسوب می شود. تولید آن از 1036 تا 1945 ادامه داشت.

سه تا از خلبان های برتر آلمانی که به تک خال (ace) موسومند توانستند در طول خدمت خود 928 فروند از هواپیماهای دشمن را سرنگون کنند. این جنگنده توانست تا پایان جنگ جهانی دوم با بهترین جنگنده های متفقین رقابت کند. گفته می شود بیش از 15 هزار جنگنده نیروهای متفقین و شوروی توسط هواپیماهای Me 109 سرنگون شده اند. یکصد تن از خلبانان آلمانی که با Me 109 پرواز می کردند توانستند هرکدام بیش از 100 هواپیمای دشمن را سرنگون کنند.

موتور 12 سیلندر دایملر بنز به این هواپیما توانایی پرواز با سرعت 640 کیلومتر بر ساعت و سقف پرواز 12000 متر می داد. توپهای 20 میلیمتری در زیر بال سلاح کشنده این هواپیما بود.

از سال 1942 به بعد آلمان جنگنده قدرتمندتری را وارد عرصه نبرد کرد. فوکه ولف اف دبلیو 190 Focke-Wulf Fw 190 از تمامی جهات از رقیب پرآوازه خود اسپیت فایر انگلیسی برتر بود بجز شعاع دور زدن. حداکثر سرعت آن 685 کیلومتر در ساعت و سقف پرواز آن 12000 متر بود اما در تمامی ارتفاعات عملکردی عالی داشت. دو توپ 20 میلی متری و 2 مسلسل 13 میلی متری قدرت آتش بی نظیری به آن می دادند.

پی 51 ماستنگ قهرمان جنگ جهانی دوم

جنگنده P-51 Mustang ساخت کمپانی نورث امریکن یکی از موفقترین و شاید بتوان گفت بطور مطلق مهمترین هواپیمای جنگی ساخته شده در خلال جنگ جهانی دوم بوده است. در صحنه جنگ اروپا ماستنگ بیش از هر جنگنده دیگری هواپیماهای دشمن را ساقط کرد. این جنگنده خوش فورم و زیبا بسیار مورد علاقه خلبانان آن بود و برای نیروی هوایی انگلستان (RAF) نیز نقشی حیاتی ایفا کرد. در حقیقت نام ماستنگ توسط RAF ضرب زده شد.

ماستنگ دارای دو حیات جداگانه بود. ابتدا به سفارش RAF به عنوان یک جنگنده ارتفاع پایین تا متوسط ساخته شد اما عملکرد عالی آن باعث شد نیروی هوایی آمریکا نیز 500 فروند از گونه بمب افکن شیرجه رو ماستنگ را سفارش دهد. مدل P-51A برای عکسبرداری هوایی و پشتیبانی از واحدهای زمینی بکار می‌رفت. این شبه ماستنگ ها عملکردی خوب داشتند.

اما جنگنده بی رقیب P-51B حاصل تولد دوباره ماستنگ است. موتور آلیسون جایش را به موتور قدرتمند سوپرشارژ مرلین ساخت رولز رویس داد که به آن عملکردی برتر در ارتفاع بالا می‌بخشید. تانک های سوخت جداشدنی به آن بردی کافی برای پرواز رفت و برگشت از انگلستان تا آلمان نازی می داد. برد بسیار بلند این جنگنده و برتری آن در نبردهای هوایی باعث تغییر مسیر تاریخ جنگ جهانی دوم شد.

هنگامی که متفقین برای تسریع در شکست آلمان تصمیم به بمباران خاک اصلی آن گرفتند، با یک مانع جدی مواجه شدند. دفاع هوایی قدرتمند آلمان که توسط نیروی هوایی لوفت وافه صورت می گرفت در ابتدا باعث تلفات قابل توجهی از بمب افکن های B-17 و B-24 آمریکا و انگلستان می‌شد. اگر اوضاع به همین منوال ادامه می یافت متفقین باید ده ها هزار بمب افکن اضافی را وارد خدمت کرده و از دست رفتن هزاران خلبان و خدمه پرواز را می‌پذیرفتند. اما ورود دسته‌های اسکورت ماستنگ اوضاع را عوض کرد. حالا جنگنده های فوکه ولف آلمان با رقیبی به مراتب چابک تر و سریعتر از خود مواجه بودند. در طی مدت کوتاهی ماستنگ ها 5000 جنگنده آلمانی را در نبرد رو در رو ساقط کرده و آسمان  اروپا را برای پرواز ایمن بمب افکن های متفقین پاک کردند. تلفات بمب افکنها 70 درصد کاهش یافت و صنایع نظامی آلمان در سالهای پایانی جنگ بطور کامل زیر فشار خرد کننده بمبارانهای هوایی نابود شدند.

در عرصه اقیانوس آرام نیز ماستنگ ها اسکورت ابربمب افکنهای بی 29 را بعهده داشتند. در این منطقه نیز نقش موثر آنها غیرقابل انکار بود.

ماستنگ پی 51 رکوردی فراموش نشدنی در تاریخ جنگ جهانی دوم بجای گذاشت: ساقط کردن 4950 هواپیمای دشمن در هوا، نابود کردن 4000 فروند دیگر بر روی زمین، به علاوه 230 عدد بمب پرنده V-1. این جنگنده در فیلم های سینمایی متعددی نیز ظاهر شده است.

تالیف: اصغر ناصری

مقایسه جنگنده های روسیه و آمریکا

تالیف: اصغر ناصری

مقدمه

مقایسه هواپیماهای نظامی ساخت دو کشور برتر دنیا در زمینه تکنولوژی نظامی کار ساده ای نیست زیرا مجموعه گسترده ای از عوامل مختلف در صحنه نبرد هوایی تعیین کننده پیروز میدان است و تازه به همه اینها باید عامل ناشناخته شانس و تصادف را نیز افزود. در این مقاله کوتاه سعی دارم برخی از مهمترین عوامل متمایز کننده برتری هوایی را در این دو کشور با توجه به اطلاعات موجود بررسی و مقایسه کنم. امیدوارم که برای شما خواننده عزیز جالب باشد.

1. تکنولوژی رادارگریز

فناوری رادارگریز یا stealth اولین بار در بمب افکن ضربتی F-117 آمریکا تجلی یافت. این هواپیما در برابر امواج رادار کاملا نامرئی نبود ولی ردیابی و قفل کردن بر روی آن بسیار دشوار بود. این هواپیما از زوایای تند بدنه برای تفرق امواج رادار و از رنگ جاذب برای جذب امواج رادار استفاده می کرد تا خط اثر راداری خود را تا حداقل ممکن کاهش دهد.

اما این تکنولوژی در جنگنده F-22 Raptor به تکامل مناسبی رسید بطوری که بهره گیری وسیع از تحلیل کامپیوتری در طراحی بدنه و استفاده از رنگ جاذب پیشرفته باعث شده است خط اثر راداری این هواپیما به اندازه یک تیله فلزی کوچک کاهش یابد. لیکن پوشش سمی جاذب رادار و دشواری تعمیر و نگهداری آن این هواپیما را به کابوسی برای خدمه پرواز تبدیل کرده است. در بمب افکن B-2 Spirit این مشکل با استفاده از روبات های خودکار رنگ آمیزی بدنه مرتفع شده است. در جنگنده چند منظوره F-35 نیز پوشش رنگی جای خود را به یک لایه کمپوزیت دائمی داده است.

روسیه در ساخت و طراحی هواپیماهای رادارگریز تازه وارد محسوب می شود. اولین محصول صنایع هوایی این کشور Sukhoi T-50 PAK FA است که اولین پرواز خود را در پانویه 2010 انجام داده و احتمالا در 2016 وارد خدمت می‌شود. بنا به گفته کارشناسان روسی این جنگنده به اندازه F-22 رادارگریز نیست ولی قابلیت رقابت با F-35 را در این زمینه دارد. موتورهای بکار رفته در این هواپیما قابلیت کنترل دمای گاز خروجی برای کاهش خط اثر حرارتی را مانند F-22 یا B-2 ندارد. لیکن مانند سایر جنگنده های نوین روسی از نظر آیرودینامیکی و ابرمانورپذیری برتر از F-35 است.

Sukhoi T-50 PAK FA

2. سیستم های الکترونیکی پرواز

روسیه در زمینه رادارهای پیشرفته AESA پیشتاز بوده است و اولین نمونه عملیاتی این رادارها که بجای بشقاب متحرک از ترانسمیترهای الکترونیکی برای تولید پرتو راداری اسکن کننده استفاده می کنند، در میگ 31 بکار گرفته شده است. به دلیل استفاده از صدها ترانسمیتر (بجای یک فرستنده گیرنده واحد مکانیکی در رادارهای پالس داپلر)، این رادارها می‌تواند در هر ثانیه بخش وسیعی از فضای پیش رو را اسکن کرده و صدها هدف را در آن واحد آشکارسازی کنند. لیکن در زمینه سیستم‌های یکپارچه الکترونیک پرواز و بهره گیری از توان پردازش کامپیوتر در هدایت هواپیما و سیستم های تسلیحاتی آن، جنگنده های آمریکایی مانند F-22 مدرنتر محسوب می شوند.

هواپیماهای رادارگریز آمریکایی بیشتر در برابر رادارهای X-band فرکانس بالا دارای خاصیت پنهان کاری هستند اما رادارهای با طول موج بلندتر مانند رادارهای L Band می توانند به آشکارسازی آنها کمک کنند. ازاین رو جنگنده Sukhoi T-50 PAK FA علاوه بر رادار AESA دماغه خود، در لبه حمله دو بال خود مجهز به رادارهای L Band شده است.

3. تسلیحات

بطور کلی موشک های هوا به هوای آمریکایی از نظر سیستم هدایت و دقت ردیابی هدف در مکان بالاتری نسبت به موشکهای روسی قرار دارند لیکن روسیه در زمینه موشک های دوربرد برای هدف قرار دادن هواپیماهای آواکس آمریکا تلاش زیادی کرده است.

4. آیرودینامیک و مانورپذیری

مفهوم ابرمانورپذیری که به معنای اجرای مانورهای غیرعادی با هواپیماست اولین بار در جنگنده Su-27 فلانکر روسیه تجلی یافت. قابلیت مانور با زاویه حمله بیش از 20 درجه و کنترل کامل هواپیما در شرایط Stall (از دست رفتن نیروی بالابر) از ویژگی‌های نسل هواپیماهای فلانکر روسی است. از بین جنگنده های آمریکا تنها F-22 ابرمانورپذیر است.

با توجه به نتایج یکی از شبیه سازی های معتبر انجام شده توسط یک شرکت پژوهشی بریتانیا و سایر داده های موجود می‌توان برترین هواپیماهای جنگنده دنیا را به ترتیب زیر طبقه بندی کرد:

1. F-22 Raptor

2. Sukhoi T-50 PAK FA

3. Eurofighter Typhoon

4. Sukhoi Su-35

5. F-15C Eagle

6. Saab JAS 39 Gripen

7. F-18 Super Hornet

اف 117 باز شکاری شب

مجموعه Airpower Classics که توسط مجله Air Force Magazine منتشر می شود حاوی معرفی مختصر و بسیار مفیدی از هواپیماهای نظامی دنیاست. در این وبلاگ بتدریج ترجمه این مقالات آورده می شود.

ترجمه: اصغر ناصری

------------

F-117 Nighthawk

اف 117 یا باز شکاری شب، اولین هواپیمای جنگی رادارگریز عملیاتی دنیا، یکی از مخفی نگه داشته شده ترین اسرار نظامی دنیاست. جنگنده ضربتی تک سرنشینه و دو موتوره کمپانی لاکهید در سال 1975 به تصور طراحان این شرکت درآمد. اولین پرواز آن در سال 1981 بود و در سال 1983 عملیاتی گردید، لیکن تنها در سال 1988 بود که جهان برای اولین بار از وجود چنین هواپیمایی مطلع گردید. این هواپیما برای حمله به اهداف با ارزش بالا بدون آشکار شدن توسط رادار دشمن طراحی شده بود. این جت سیاه رنگ پس از شرکت در جنگ آمریکا علیه عراق در 1991 مشهور گردید.

اف 117 از آلومینیوم معمول در صنایع هوایی ساخته شده بود و یک کابین خلبان با طراحی خاص و لبه های دندانه دار در دربها و صفحات پوسته برای متفرق کردن امواج رادار بود. بخشی از خاصیت رادارگریزی این هواپیما با منحرف کردن امواج رادار تابیده شده به بدنه و استفاده از مواد جاذب امواج تامین می شد اما حرارت ساتع شده از موتورها و اگزوز نیز کنترل می شد تا خط اثر حرارتی هواپیما نیز کاهش می یابد. رنگ بدنه هواپیما سیاه بود و تنها در شب پرواز می کرد. طراحان اف 117 استفاده زیادی از قطعات موجود در انبارهای شرکت کردند و فاز توسعه این هواپیما بسیار کوتاه بود. اولین نمونه این هواپیما تنها 31 ماه پس از تکمیل طراحی پرواز کرد.

اف 117 در رادارها نامرئی نبود و می توانست آشکارسازی شود اما ردیابی آن (قفل کردن موشک بر روی آن) بسیار مشکل بود. در حقیقت عراقی ها در 1991 هرگز نتوانستند این هواپیما را ردیابی کنند. عملکرد این هواپیما در عملیات طوفان صحرا بسیار درخشان بود و در روزهای اول بدون ترس بر فراز آتش پرحجم دفاع هوایی عراق پرواز می کرد. این هواپیما تنها دو بمب هدایت شونده بسیار دقیق حمل می کرد که با سیستم لیزری هدایت می شدند. تنها یک فروند از این هواپیماها در سال 1999 در جنگ آمریکا و متحدین علیه یوگسلاوی سقوط کرد.

به علت هزینه های زیاد این هواپیما در 2008 از خدمت خارج شد. این هواپیما فاقد رادار و سلاح دفاعی بود. تعداد 64 فروند از این هواپیمای نظامی با هزینه تقریبی 111 میلیون دلار برای هر فروند ساخته شد.